KRS w sprawie tzw. ustawy kneblującej: nie narusza zasad

Przyjęte przez Sejm zmiany służą ochronie niepodważalnego charakteru statusu sędziego, którego dotychczasowy stan prawny nie zapewnia w dostatecznie wysokim stopniu - podkreśla w swoim stanowisku Krajowa Rada Sądownictwa. I dodaje, że konieczne jest przeciwdziałania zjawisku podważania tego statusu przez jakikolwiek organ władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej.

Zwraca równocześnie uwagę na konieczność "zachowania odpowiednich form ekspresji przez niektórych przedstawicieli środowisk prawniczych" i podkreśla, że widzi potrzebę dialogu, opartego na wzajemnym szacunku i zrozumieniu, który podniósłby poziom dyskursu prowadzonego w przestrzeni publicznej, a dotyczącego ważkich dla ustroju państwa kwestii.

KRS zajmowała się przyjętą 20 grudnia 2019 r. i przekazaną do Senatu nowelizacją m.in. Prawa o ustroju sądów powszechnych i ustawy o Sądzie Najwyższym. Wprowadza ona zmiany w systemie odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów oraz m.in. modyfikuje procedury wyboru I prezesa Sądu Najwyższego. Przewiduje, że kwestionowanie statusu innych sędziów będzie traktowane jako wykroczenie przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, za co grozić będzie przeniesienie do innego miejsca pracy albo usunięcie z zawodu. W przypadku sędziów Sądu Najwyższego w grę wchodzi wyłącznie złożenie z urzędu. Znaczna część ustawy to zmiany dotyczące sędziowskiego samorządu, przedmiotem jego obrad "nie mogą być sprawy polityczne". W sprawie regulacji do Polski przyjechała delegacja Komisji Weneckiej. 

Czytaj: Komisja Wenecka zebrała opinie o ustawie mającej dyscyplinować sędziów>>

KRS opiniuje pozytywnie, ale ma uwagi...

Dotyczą m.in. przepisów o samorządach sędziowskich. KRS chwali pomysł rozdzielenie zgromadzeń sędziowskich na zgromadzenia sędziów sądu apelacyjnego, okręgowego i rejonowego. I dodaje, że to ostatnie wzmocni samorządność sędziowską, gdyż z założenia przesuwa kompetencje na szczebel niższy – stanowiący podstawę funkcjonowania sądownictwa powszechnego. 

Czytaj: SN odpowie, czy sędziowie mogą pomijać TK przy ocenie konstytucyjności ustaw>>

- Wyposażenie takiego organu w odpowiednie kompetencje umożliwiłoby każdemu sądowi rejonowemu bezpośrednie sprawowanie samorządowego modelu zarządzania sądem na szczeblu podstawowym – najbardziej istotnym dla obywatela i funkcjonowania państwa. Z podobnych względów należałoby skorygować zasady kształtowania składu osobowego kolegium sądu (z uwzględnieniem głosu zgromadzenia wszystkich sędziów danego sądu) - dodaje. 

W je ocenie szerszy powinien być udział delegatów w posiedzeniach kolegiów niż tylko dla opiniowania kandydatów na stanowiska sędziowskie. - Umożliwienie udziału wybranym przez zgromadzenie do składu kolegium sędziom pozytywnie wpłynęłoby na mechanizmy zarządzania sądem przynajmniej w okresie trwania reformy sądownictwa - wskazano.

KRS uważa, że przepisy powinny być uzupełnione o doregulowanie kwestii przekazywania przez prezesa sądu zgromadzonych materiałów do tyczących kandydatów na sędziów Krajowej Radzie Sądownictwa. 

- Taka zmiana umożliwiłaby zarówno zachowanie opiniodawczej roli zgromadzeń sędziowskich jak i usunęłaby wątpliwości co do zasad kontynuowania postępowania w razie przeszkód w uzyskaniu stosownych stanowisk organów samorządu sędziowskiego przewidzianych na tym etapie procesu nominacyjnego - dodaje.

Definicja sędziego? Istotna

Wskazuje równocześnie, że istotne znaczenie definicji sędziego zawartej w ustawie, jako osoby powołanej na to stanowiska przez prezydenta, bo jak podkreśla - wychodzi to naprzeciw tezie orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 listopada 2019 r. "o niepodważalności konstytucyjnej prerogatywy prezydenta". 

Czytaj: Bułgar, Irlandczyk i Szwed ocenią ustawę o sędziowskich dyscyplinarkach>>

- Koniecznym byłoby doprecyzowanie w sposób jednoznaczny skutków braku złożenia ślubowania, a mianowicie czy brak jego złożenia oznacza zrzeczenie się stanowiska sędziego w ogóle, czy też na danym szczeblu instancyjnym, do czasu wprowadzenia jednolitego stanowiska sędziego sądu powszechnego w dalszej części reformy sądownictwa - podkreśla. 

Dodaje, że zmiany w zakresie wyboru Pierwszego Prezesa SN zwiększają transperentność tego procesu. - Zmiany gwarantują udział wszystkich Sędziów Sądu Najwyższego w tym wyborze. Uchwalone przepisy zabezpieczają prawidłowy tok procedury wyboru Pierwszego Prezesa SN i umożliwiają jej przeprowadzenie także w wypadku nieprzewidzianych okoliczności – określają konkretne wymagania co do obecności członków Zgromadzenia i zasady postępowania w razie braku wymaganego kworum - podnosi. 

Krajowa Rada Sądownictwa ocenia jako właściwy kierunek wzmacniający rolę Prezydenta RP w procedurze wyboru Pierwszego Prezesa SN. Zarówno przewidziane w ustawie uprawnienia Prezydenta w zakresie wyznaczania w wyjątkowych sytuacjach przewodniczącego Zgromadzenia, określenie zasad przekazywania listy kandydatów jak i zasad powierzanie wykonywania obowiązków Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego w przypadku niemożliwości wyboru kandydatów należy ocenić pozytywnie, jako wzmocnienie roli Prezydenta RP – osoby posiadającej najmocniejszy mandat demokratyczny w państwie.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.