Zasadniczą różnicą pomiędzy uprawnieniami radcy prawnego a adwokata w Kodeksie postępowania karnego, jest aktualnie wyłączność tego drugiego podmiotu do pełnienia funkcji obrońcy. Jednocześnie, biorąc pod uwagę próby połączenia obu zawodów, należy zastanowić się nad ewentualną możliwością pełnienia przez radcę prawnego również funkcji obrońcy w procesie karnym. Proces reorganizacji w tym zakresie mógłby zaowocować dopuszczeniem bez jakichkolwiek ograniczeń radcy prawnego do udziału w czynnościach nie tylko jako pełnomocnika (co ma miejsce dziś), ale również jako obrońcy. Na tle tego zagadnienia pojawia się wiele pytań, które w rezultacie skutkowałyby istotnymi zmianami legislacyjnymi, a także organizacyjnymi, w tym m.in. poszerzeniem problematyki prawa karnego oferowanej w toku procesu szkolenia aplikantom radcowskich. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie by takà możliwość zacząć rozważać, tym bardziej iż dziś jest ona bardziej aktualna niż kiedykolwiek wcześniej. Niezależnie, w jakim kierunku proces zmian będzie przebiegał i czy taka unifikacja uprawnień, zdaniem samych radców prawnych, jest potrzebna, pierwszy krok w tym kierunku został już poczyniony.(...)
Dokonaną przez kodyfikatorów zmianę art. 55 § 2 k.p.k., art. 88 k.p.k. i art. 446 § 1 k.p.k. należy ocenić pozytywnie. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż poczynione przez ustawodawcę zmiany były jedynie odpowiedzią na pojawiające się w doktrynie głosy co do niezrozumiałej dychotomii w zakresie uprawnień adwokata i radcy prawnego w procesie karnym jeżli występują oni jako pełnomocnicy. Dotychczasowa regulacja umożliwiająca radcom prawnym sporządzanie subsydiarnego aktu oskarżenia była niepełna. Radca prawny mógł sporządzić subsydiarny akt oskarżenia działając jedynie jako pełnomocnik instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej. Podczas gdy inni pokrzywdzeni, nawet jeśli na wcześniejszych etapach postępowania byli reprezentowani przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, to do sporządzenia subsydiarnego aktu oskarżenia musieli udzielić pełnomocnictwa adwokatowi.
Z powyższych względów należy ocenić pozytywnie przyznanie radcy prawnemu uprawnienia do występowania jako pełnomocnik nie tylko instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej albo innej osoby prawnej, jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, czy osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie roszczeń majątkowych, ale także osoby fizycznej, która działalności gospodarczej nie prowadzi, a udział pełnomocnika nie jest ograniczony do roszczeń majątkowych.
Dokonaną przez kodyfikatorów zmianę art. 55 § 2 k.p.k., art. 88 k.p.k. i art. 446 § 1 k.p.k. należy ocenić pozytywnie. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż poczynione przez ustawodawcę zmiany były jedynie odpowiedzią na pojawiające się w doktrynie głosy co do niezrozumiałej dychotomii w zakresie uprawnień adwokata i radcy prawnego w procesie karnym jeżli występują oni jako pełnomocnicy. Dotychczasowa regulacja umożliwiająca radcom prawnym sporządzanie subsydiarnego aktu oskarżenia była niepełna. Radca prawny mógł sporządzić subsydiarny akt oskarżenia działając jedynie jako pełnomocnik instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej. Podczas gdy inni pokrzywdzeni, nawet jeśli na wcześniejszych etapach postępowania byli reprezentowani przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, to do sporządzenia subsydiarnego aktu oskarżenia musieli udzielić pełnomocnictwa adwokatowi.
Z powyższych względów należy ocenić pozytywnie przyznanie radcy prawnemu uprawnienia do występowania jako pełnomocnik nie tylko instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej albo innej osoby prawnej, jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, czy osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie roszczeń majątkowych, ale także osoby fizycznej, która działalności gospodarczej nie prowadzi, a udział pełnomocnika nie jest ograniczony do roszczeń majątkowych.
Cały artykuł ukazał się w czasopiśmie RADCA PRAWNY nr 4 / 2010