Orzeczenie zapadło na kanwie sprawy usiłowania zabójstwa brata przez Łukasza D., będącego pod wpływem środków odurzających. Został on prawomocnie skazany za popełnienia przestępstwa z art. 148 par. 1 kodeksu karnego na karę łączną 14 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności.
Sąd Najwyższy-Izba Karna - po rozpoznaniu kasacji wniesionej przez obrońcę – wyrokiem z 18 lipca 2024 r., uchylił wyrok sądu apelacyjnego oraz zmieniony nim wyrok sądu okręgowego i sprawę przekazał temu sądowi do ponownego rozpoznania. W składzie SN zasiadali: Marek Pietruszyński, Tomasz Artymiuk i Waldemar Płóciennik.
Z uzasadnienia wyroku wynika, iż przyczyną uchylenia wyroków sądów obu instancji było uznanie przez sąd kasacyjny, że na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego przed Sądem Okręgowym w Poznaniu doszło do wystąpienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 par. 1 pkt 2 k.p.k., polegającej na udziale w składzie orzekającym sędziego powołanego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, której skład ukształtowany został przepisami ustawy z 8 grudnia 2017 r.
Wydanym na rozprawie kasacyjnej postanowieniem Sąd Najwyższy zastosował wobec Łukasza D. tymczasowe aresztowanie na okres trzech miesięcy. Obrońca złożył zażalenie na tymczasowe aresztowanie.
Procedura inkwizycyjna
Rozpoznający zażalenie sędziowie Izby Karnej Sądu Najwyższego, Marek Motuk - sprawozdawca, Zbigniew Kapiński i Ryszard Witkowski, stwierdzili, iż uchylenie wyroków sądów pierwszej i drugiej instancji przez Sąd Najwyższy rozpoznający kasację stanowi oczywiste i rażące naruszenie Konstytucji RP i ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Chodziło o to, że orzeczenie było „dokonane jedynie w oparciu o nieaktualną i niestanowiącą źródła prawa uchwałę połączonych Izb: Cywilnej, Karnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r. oraz w nieznanej ustawie procedurze o charakterze inkwizycyjnym.”
Uchylenie wyroków skutkowało jednocześnie pozbawieniem testowanego sędziego prawa do właściwego rzeczowo i miejscowo sądu ustanowionego ustawą oraz pozbawieniem prawa do skutecznego środka odwoławczego, a nadto pozbawieniem prawa oskarżonego do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. A to stanowi oczywiste i rażące naruszenie art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji RP oraz art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Zobacz wzór dokumentu w LEX: Wniosek o przeprowadzenie testu niezawisłości sędziego orzekającego w sprawie cywilnej (Sąd Najwyższy) > >
Praworządność została przywrócona
Sędziowie orzekający 7 sierpnia br. uznali, że wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 19 listopada 2019 r., jak również późniejszy wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 2 marca 2021 r. (C-824/18) zostały wykonane w omawianym zakresie poprzez uchwalenie i wejście w życie ustawy nowelizacyjnej z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw.
To zostało potwierdzone przez Komisję Europejską, która w „Sprawozdaniu na temat praworządności z 2024 r.” sporządzonym w Brukseli w dniu 24 lipca 2024 r. stwierdziła m.in., że „Polska w zadowalającym stopniu osiągnęła dwa »nadrzędne kamienie milowe«, dotyczące wzmocnienia istotnych aspektów niezależności polskiego sądownictwa, w wyniku reformy systemu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów obowiązującego od czerwca 2022 r. do lutego 2024 r.”
W szczególności zlikwidowano Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego i zastąpiono ją niezależną i bezstronną izbą Sądu Najwyższego; zreformowano również system środków dyscyplinarnych i usunięto kontrowersyjne przewinienia dyscyplinarne; wszyscy sędziowie, których dotyczyły orzeczenia Izby Dyscyplinarnej, uzyskali prawo do odwołania się w ramach nowego systemu do nowej izby w jasno określonym terminie, a wszyscy sędziowie zawieszeni przez Izbę Dyscyplinarną zostali przywróceni na stanowiska. Oprócz tego polskie sądy mogą wszczynać procedury weryfikacji, czy sędzia spełnia kryteria niezawisłości.
Sędziowie rozpoznający zażalenie postanowili utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję SN o zastosowaniu tymczasowego aresztu.
Postanowienie Izby Karnej Sądu Najwyższego z 7 sierpnia 2024 r., sygn. akt I KZ 34/24
Zobacz w LEX: Wyboista droga Polski przez kamienie milowe do krajowego planu odbudowy > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
