Z ostatnich komunikatów wiemy, że Sąd Rejonowy w Słubicach, przy ul. Bohaterów Warszawy od 18 do 26 września 2024 r. odwołał rozprawy i posiedzenia sądowe. W związku z falą powodziową rozpoznawane są tylko sprawy pilne.

Natomiast Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Krzyków we Wrocławiu, od 18 września 2024 r. do odwołania zmknął czytelnię akt w budynku przy ul. Komandorskiej 16 w związku z zagrożeniem powodziowym.

W spec-ustawie przyjętej przez rząd 24 września br. czytamy, że sąd w okresie powodzi może:

  1. zawiesić z urzędu postępowanie cywilne albo postępowanie sądowoadministracyjne, jeżeli strona lub inny uczestnik tego postępowania zostali dotknięci skutkami powodzi, wskutek czego ich uczestnictwo w postępowaniu byłoby niemożliwe lub znacznie utrudnione;
  2. zawiesić na uzasadniony wniosek dłużnika natychmiastową wykonalność tytułu wykonawczego lub wstrzymać jego wykonanie, jeżeli dłużnik został dotknięty skutkami powodzi, wskutek czego prowadzenie egzekucji stałoby w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

- Z uwagi na możliwe wyrządzenie przez powódź szkód w infrastrukturze sądu, jak i niewystarczającą obsadą kadrową sądu, jeżeli sędziowie i inni pracownicy sądów sami będą dotknięci skutkami powodzi i w związku z tym nie będą mogli realizować swoich zadań, konieczne jest zapewnienie możliwości sprawowania przez sądy powszechne, sądy wojskowe i wojewódzkie sądy administracyjne wymiaru sprawiedliwości w określonych kategoriach spraw, których charakter bezwzględnie wymaga pilnego ich rozpoznawania, także w przypadkach, gdy wskutek powodzi sąd właściwy miejscowo utraci możliwość funkcjonowania - czytamy w uzasadnieniu projektu.

Jak się wskazuje w literaturze, zawieszenie postępowania  w procedurze cywilnej następuje z urzędu, ale ma w zasadzie fakultatywny charakter. Zawieszenie powinno więc być uzasadnione względami celowości.

Również w odniesieniu do przesłanek zawieszenia uregulowanych w art. art. 125 par 1 Prawa o postepowaniu przed sądami administracyjnymi. wskazuje się, że fakultatywne zawieszenie postępowania na podstawie komentowanego przepisu zależy od uznania sądu, który powinien rozważyć, czy w danym wypadku jest celowe wstrzymywanie biegu sprawy z uwagi na opisane okoliczności i czy nie naruszy ono praw gwarantowanych w ustawie zasadnicze. Analogicznie powinien być wykładany przedmiotowy przepis, zatem do jego zastosowania dojdzie jedynie w sytuacjach, w których niemożność uczestnictwa w postępowaniu osoby dotkniętej skutkami powodzi pociąga za sobą realne ryzyko braku lub ograniczenia możliwości obrony jej praw lub z innej ważnej przyczyny.

Nieodpłatne porady prawne

W projekcie zawarto również przepisy dotyczące nieodpłatnej pomocy prawnej dla poszkodowanych. Obecnie przepisy precyzują, że do takiej pomocy prawo mają osoby, których nie stać na zapłacenie za pomoc prawną; w planach jest rozszerzenie tej grupy o osoby dotknięte powodzią.

Zgodnie z przepisami ustawy z 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej pomoc może być udzielana, a poradnictwo – świadczone osobom uprawnionym w rozumieniu tej ustawy (są to osoby, które nie są w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, w tym osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku). Z uwagi na szczególną sytuację związaną z powodzią zasadne jest rozszerzenie zakresu podmiotowego ustawy na osoby poszkodowane, niezależnie od spełniania przez nie przesłanek wymaganych ustawą.