O tym, że droga do zwrotu za korzystanie z prywatnego auta będzie dla kuratorów wyboista, Prawo.pl pisało od dawna. Kuratorzy mówili o tym już na etapie projektu nowelizacji swojej ustawy. Ministerstwo Sprawiedliwości we wstępnej wersji, którą zresztą w piśmie rozesłanym w kwietniu do prezesów sądów, chwaliło za "prostotę", proponowało by kuratorowi mógł zostać przyznany ryczałt, w związku z używaniem prywatnego samochodu do celów służbowych, ale w przypadkach wymagających ponadprzeciętnego używania auta. Wniosek taki miał kierować kierownik zespołu kuratorskiej służby sądowej, za pośrednictwem kuratora okręgowego, w ramach dostępnych środków finansowych w planie finansowym sądu, w dodatku na podstawie umowy o używanie samochodu prywatnego do celów służbowych, a kropkę nad "i", czyli decyzje, miał wydawać prezes sądu okręgowego. Ogólnopolski Związek Kuratorów Sądowych podkreślał jednak, że przepis będzie martwy, choćby ze względu na nieostre określenie "ponadprzeciętne używanie auta".

Ryczałt do 25 proc. kwoty bazowej

Ostatecznie przepis został poprawiony, po poprawce Senatu. Według obowiązującej już wersji, w wypadkach wymagających używania pojazdu prywatnego do celów służbowych, w szczególności - jak wskazano  - w razie trudności w przemieszczaniu się z wykorzystaniem środków komunikacji publicznej, niezależnie od dodatku, o którym mowa w ust. 5 (dodatek za uciążliwość pracy w terenie), kuratorowi zawodowemu przyznaje się ryczałt na pokrycie zwiększonych kosztów dojazdów służbowych do wysokości 25 proc. kwoty bazowej. Dodano, że przyznaje go prezes sądu okręgowego w ramach środków finansowych dostępnych w planie finansowym sądu okręgowego, na wniosek kuratora zawodowego zatwierdzony przez kierownika zespołu kuratorskiej służby sądowej. Przy czym przyznanie ryczałtu wymaga zawarcia umowy o używanie pojazdu prywatnego do celów służbowych. A ryczałt ma być płatny do 20. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedzający.

Czytaj w LEX: Nawiązanie stosunku pracy z kuratorem sądowym >>

Czytaj: Sądy mają problem z kuratorskim ryczałtem za korzystanie z prywatnego auta, MS przesłało zalecenia>>

Sądy nie wiedzą jak liczyć, MS pomaga 

Już w pierwszych tygodniach obowiązywania przepisu okazało się, że są sądy mają problem zarówno z pieniędzmi, jak i ze stosowaniem przepisów. Przykładowo, część z nich przygotowała tabelki, które miały im ułatwić liczenie. Resort sprawiedliwości w swoich zaleceniach dla prezesów i dyrektorów sądów apelacyjnych wskazał, że docelowo wypłata ryczałtu będzie następować automatycznie w oparciu o przygotowywaną aktualizację systemu finansowo – księgowego. Do tego czasu sądu powinny jednak stosować następujące zalecenia: 

  • podmiotem właściwym do zawarcia umowy z kuratorem zawodowym o używanie pojazdu prywatnego do celów służbowych ma być prezes sądu okręgowego (zakłada się, że umowa będzie obejmować, co do zasady, okres danego roku budżetowego);
  • ryczałt na pokrycie zwiększonych kosztów dojazdów służbowych przyznawać ma prezes sądu okręgowego w umowie w ramach środków finansowych dostępnych w planie finansowym sądu okręgowego;
  • środki na przedmiotowe ryczałty będą ujmowane w planie finansowym sądu okręgowego na podstawie informacji przedstawianych przez sądy rejonowe z obszaru danego okręgu;
  • sąd rejonowy ma składać zapotrzebowanie na środki finansowe, które stanowić będzie podstawę do dokonania przez dyrektora sądu apelacyjnego zmiany w planie finansowym sądu okręgowego oraz sądu rejonowego, polegającej na przeniesieniu wydatków do sądu rejonowego z przeznaczeniem na wypłatę przedmiotowych ryczałtów;
  • w okresie obowiązywania umowy procedura wypłaty ryczałtów mają się odbywać się co miesiąc.

 

Sprawdź w LEX: Czy wyjazd kuratora do sądu stanowi podróż służbową? >

Co więcej, w piśmie zaznaczono, że wysokość przyznawanego ryczałtu uzależniona jest od rodzaju i powierzchni obszaru właściwości sądu rejonowego, w którym swoje zadania realizuje kurator zawodowy:

  • wynosi do 25 proc. kwoty bazowej w przypadku sądu, w obszarze którego występuje przewaga gmin wiejskich i jednocześnie powierzchnia obszaru właściwości tego sądu wynosi powyżej 2000 km2;
  • do 20 proc. kwoty bazowej w przypadku sądu, w obszarze którego występuje przewaga gmin miejsko-wiejskich i wiejskich i jednocześnie powierzchnia obszaru właściwości tego sądu wynosi od 1001 km2 do 2000 km2;
  • do 15 proc. kwoty bazowej w przypadku sądu, w obszarze którego występuje przewaga gmin miejsko-wiejskich i wiejskich i jednocześnie powierzchnia obszaru właściwości tego sądu wynosi od 501 km2 do 1000 km2;
  • do 10 proc. kwoty bazowej w przypadku sądu, w obszarze którego znajduje się miasto (miasta) oraz niewielkie gminy miejskowiejskie oraz wiejskie i jednocześnie powierzchnia obszaru właściwości tego sądu wynosi do 500 km2
  • oraz do 5 proc. kwoty bazowej w przypadku sądu, we właściwości którego znajdują się wyłącznie obszary o charakterze miejskim. 

 

Dodano, że w tym ostatnim przypadku "za przyznaniem ryczałtu może przemawiać brak komunikacji publicznej w danej części miasta albo znaczna odległość miejsca realizacji zadania od przystanku komunikacji publicznej (np. powyżej 1 km)".

Ministerstwo dodało, że powinny być też sztywne terminy jeśli chodzi o składanie i zatwierdzanie wniosku. I tak - z pisma wynika, że kurator zawodowy jednorazowo składa do kierownika zespołu kuratorskiej służby sądowej wniosek o wypłatę ryczałtu na pokrycie zwiększonych kosztów dojazdów służbowych – w terminie 3 dni od zawarcia umowy, a kierownik zespołu jednorazowo zatwierdza wniosek w terminie do 8 dni od dnia zawarcia umowy. Z kolei sąd rejonowy dokonuje wypłaty ryczałtu przyznanego kuratorowi zawodowemu w terminie do 20. dnia następnego miesiąca, jak wskazano - ewentualnie pomniejszonego proporcjonalnie o dni nieobecności w pracy.

Czytaj w LEX: Skarga na kuratora sądowego oraz tryb jej rozpoznania >

 

Związkowcy o zaleceniach: Zbyt duża ingerencja MS

Ogólnopolski Związek Zawodowy Kuratorów Sądowych ocenił, że określanie przez resort powierzchni i przypisywanie do niego odpowiedniego procentu kwoty bazowej uważa za pozbawione racjonalności oraz nieuprawnioną ingerencję w relację pracodawca - pracownik. 

- Przykładowo kurator wykonujący czynności zawodowe w terenie górskim może mieć niewielki powierzchniowo obszar pracy, ale z obiektywnych przyczyn, ponosić większe koszty związane z poruszaniem się pojazdem prywatnym po takim terenie. W naszej ocenie ustawodawca nie uprawnił ministerstwa do limitowania wysokości tego dodatku, a określił jego maksymalną wysokość pozostawiając w tym zakresie decyzyjność Prezesowi Sądu Okręgowego - dodaje.

Związkowcy negatywnie odnoszą się do sugestii o ewentualnym pomniejszeniu w sposób proporcjonalny ryczałtu w sytuacji nieobecności kuratora w pracy. - Ta proponowana regulacja jest niezgodna z zadaniowym charakterem pracy kuratora sądowego określonego w art. 13 u.o.k.s. Jeżeli ryczałt byłby proporcjonalnie pomniejszony z uwagi na nieobecność w pracy, to z kolei kurator który zastępuje nieobecnego kuratora winien mieć ten ryczałt proporcjonalnie zwiększony. Występują także sytuacje, iż w przypadku krótkotrwałych nieobecności kurator i tak musi wykonać zadania tylko w krótszym czasie, wobec czego byłoby to niesprawiedliwe i krzywdzące - dodano. 

Wskazano, że w związku z powyższym OZZKS podejmie wszelkie możliwe działania, "nie wyłączając prawnych, w celu przeciwdziałania stosowaniu tej wykładni" w sądach okręgowych.

Czytaj też: Używanie samochodów służbowych do celów prywatnych - problemy z rozliczaniem na przykładach >>

Czytaj też: Samochód prywatny pracownika wykorzystywany w działalności pracodawcy >>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.