To już czwarta edycja raportu, przygotowana w ważnym momencie, bo obrazuje skutki pandemii koronawirusa. Autorzy raportu zwracają uwagę, że przeniosła ona przyszłość do teraźniejszości. Cyfrowa transformacja zawodów prawniczych znacznie przyspieszyła, wraz z upowszechnieniem procesów i technologii cyfrowych, pokazujących, co umożliwia technologia i co ludzie oraz biznes mogą dzięki niej osiągnąć. Co więcej, wyniki pokazały, że nowych technologii, elastyczności oczekują od kancelarii też sami klienci.

- Czwarta edycja naszego raportu kolejny raz stawia technologię w centrum branży prawniczej. Jak pokazują wyniki badania, nowe i nieustannie rozwijane możliwości technologiczne poprawiają relacje z klientami, zwiększają elastyczność i wydajność oraz przyciągają prawników do pracy w kancelarii czy dziale prawnym - mówi Włodzimierz Albin, prezes Wolters Kluwer Polska.

Pobierz raport >>

Jest jeszcze dużo zrobienia

Tylko 35 proc. badanych prawników przyznaje, że ich organizacja jest bardzo dobrze przygotowana do radzenia sobie z rosnącym znaczeniem technologii prawniczej; 34 proc. myśli tak o radzeniu sobie ze zwiększoną ilością i złożonością informacji, a 36 proc. widzi potrzebę wychodzenia naprzeciw zmieniającym się oczekiwaniom klientów/managerów.

Te trzy kwestie są zresztą dla nich najważniejszymi trendami na kolejne trzy lata. Wskazuje na nie 79 proc. respondentów. Z kolei 63 proc. prawników oczekuje, że inwestycje w oprogramowanie wspierające ich pracę wzrosną w ciągu najbliższego roku lub spodziewa się wzrostu ogólnych inwestycji technologicznych w ciągu najbliższych trzech lat.

Co szwankuje? Jak wynika z raportu, nadal przede wszystkim brak wiedzy, zrozumienia lub umiejętności praktycznego zastosowania nowych technologii - 49 proc. badanych wskazuje przy tym na działy prawne, a 47 proc. na kancelarie.

Czytaj: Technologia i specjalizacja lekarstwem na covidowy kryzys na rynku prawnym >>

Czytaj w LEX: Imagine - rola prawa i prawników w integracji europejskiej >>>

Klient szuka kancelarii specjalistycznych i dobrych w IT

Z kolei jeśli chodzi o relacje klient – kancelaria to, jak pokazują badania, rośnie zapotrzebowanie na kancelarie wykorzystujące nowe technologie. 70 proc. już pyta o to kancelarie, z którymi współpracuje, 27 proc. ma taki zamiar w ciągu najbliższych trzech lat. W 2021 r. było to odpowiednio - 52 proc. i 39 proc.

Z kolei działy prawne w kancelariach cenią sobie:

  • umiejętność wykorzystania technologii w celu poprawy produktywności/wydajności oraz współpracę/ procesy;
  • umiejętność zrozumienia potrzeb klienta/współpracę z klientami;
  • specjalizację.

55 proc. z nich twierdzi też, że obecne relacje z kancelariami są lepsze niż przed pandemią. 43 proc. działów prawnych jest bardzo zadowolonych ze współpracujących kancelarii; 32 proc. z nich najprawdopodobniej zmieni kancelarię w przyszłym roku.

Jakie są główne powody ewentualnych zmian? Głównym powodem, dla którego klienci korporacyjni zrezygnowaliby ze współpracy z kancelarią, jest brak wydajności i produktywności, a następnie brak:

  • wyposażenia personelu w potrzebne narzędzia;
  • zaufania do zaspokojenia potrzeb;
  • specjalizacji w zakresie potrzebnych usług;
  • wykorzystania technologii w celu zapewnienia najlepszych usług.

Czytaj: Innowacje, specjalizacja, klienci - kancelarie tak widzą szansę na przetrwanie po COVID-19>>

Czytaj w LEX: Nowe technologie a sprawność i przyszłość sądownictwa w Polsce >>>

Widmo wielkiej rezygnacji staje się faktem

Wielka rezygnacja, czyli odejścia z firm wskutek pandemii, widoczne są też na rynku prawniczym. 86 proc. ankietowanych prawników twierdzi, że ich dział prawny doświadczył już znaczącego wpływu „wielkiej rezygnacji”. Z kolei 70 proc. prawników korporacyjnych wskazuje, iż najprawdopodobniej albo prawdopodobnie odejdzie z obecnego działu prawnego w przyszłym roku. Co więcej, możliwości rozwoju kariery/  szybszego awansu mają ogromne znaczenie dla prawników korporacyjnych. Jednak tylko 39 proc. z nich twierdzi, że ich dział prawny bardzo dobrze realizuje to zadanie.

 

 

Kolejne dwa najważniejsze obszary to work-life balance – umiarkowane obciążenie pracą oraz jasne inwestycje w narzędzia i technologie potrzebne do wykonywania pracy. Lecz odpowiednio tylko 40 proc. (pierwszy obszar) i 37 proc. (drugi obszar) prawników korporacyjnych uważa, że ich organizacja bardzo dobrze radzi sobie z ich realizacją.

Raport skupia się też na elastyczności pracy. I tak 69 proc. prawników korporacyjnych oczekuje pracy zdalnej z domu przez cały czas lub w części, a jedynie 31 proc. planuje pracować w biurze w pełnym wymiarze godzin.

Czytaj też: Sztuczna inteligencja w unijnej koncepcji e-sprawiedliwości – teoria i możliwy wpływ na praktykę >>>

Technologia to zysk, ale "czynnik ludzki" też ważny

Włodzimierz Albin, prezes Wolters Kluwer Polska zwraca uwagę, że skupiając się na LegalTech (co zresztą przekłada się na zysk), branża zaniedbała nieco czynnik ludzki. - Raport pokazuje, że mimo „Wielkiej rezygnacji” większość organizacji nie do końca radzi sobie ze spełnianiem oczekiwań pracowników. Wyniki są jednoznaczne – 70 proc. prawników korporacyjnych oraz 58 proc. kancelaryjnych uważa za prawdopodobne, że odejdzie z obecnego stanowiska pracy w przyszłym roku. Branża stanęła też przed kolejnym wyzwaniem. Jest nim rosnące zapotrzebowanie na usługi z obszaru ESG, czyli ochrony środowiska, społecznej odpowiedzialności i ładu korporacyjnego. Według mnie część kancelarii powinna szukać tu dla siebie szansy czy zyskownej niszy rynkowej - podsumowuje.

Martin O'Malley, prezes Wolters Kluwer Legal & Regulatory podkreśla, że wielu prawników już zaakceptowało fakt, iż technologia odgrywa i będzie odgrywała w ich pracy wielką rolę. - Na razie jednak wielu z nich nie zmieniło stylu pracy, by lepiej z tej technologii korzystać. Prawnicy często mają konserwatywne podejście do swojej pracy i jej formy, ale koniec końców będą musieli wdrażać u siebie w kancelariach nowoczesne technologie. Dużą rolę odgrywają tu młodzi prawnicy, którzy zazwyczaj dobrze się orientują w technicznych nowinkach - wskazuje.

Czytaj też: Zawodowy pełnomocnik w social media - aspekty praktyczne >>>

Zastrzega, że to ewolucyjny proces i zajmie trochę czasu. - Zresztą popatrzmy na wyniki raportu: ponad 60 procent badanych zdaje sobie sprawę, że jest potrzeba zmiany. To już sporo i taka świadomość też jest ważna. Z raportu wynika też, że te firmy prawnicze, które się unowocześniły, mają lepsze wyniki finansowe. Będzie więc tu również ważny czynnik dochodowości. Będzie więc tu również ważny czynnik dochodowości - zaznacza Martin O'Malley.

Czytaj w LEX: Barszcz Tomasz - O pięknie w pracy prawnika >>>

 

Polscy prawnicy szykują się do zmian 

Rolę nowych technologii w pracy prawników dostrzegają również Adwokatura oraz Krajowa Rada Radców Prawnych i przygotowują się do tego.
- Przedstawiliśmy do konsultacji środowiskowych projekt dobrych praktyk w zakresie cyberbezpieczeństwa i jest to pierwszy krok zmierzający do tego, aby Adwokatura odpowiadała na wyzwania jakie wiążą się cyberbezpieczeństwem i ochroną tajemnicy adwokackiej i obrończej. Na posiedzeniu w listopadzie planujemy te dobre praktyki przyjąć jako rekomendacje dla adwokatów w prowadzeniu kancelarii adwokackich. Zmieniająca się rzeczywistość powoduje, że dziś już nie wystarczy stosowanie zwykłych instrumentów ochrony tajemnicy adwokackiej czy obrończej, bo coraz więcej informacji, które stanowią tajemnicę adwokacką i obrończą przechowujemy lub przetwarzamy przy wykorzystaniu nowych technologii - mówi Przemysław Rosati, prezes NRA.  

Dodaje, że trwają też prace nad zebraniem zasad etycznych w zakresie korzystania z IT przez adwokatów i aplikantów adwokackich. - To jest konieczne w świecie prawniczym, bo nie ma już odwrotu, będziemy korzystać w praktyce z nowych technologii, z tym musi się łączyć powinność stosowania i przestrzegania zasad deontologii zawodowej, ściśle związanych z wykorzystaniem tych form pracy adwokata i aplikanta adwokackiego. Liczę na to, że projekt zmian będzie gotowy w pierwszym kwartale 2023 roku - zaznacza prezes. - Kolejny projekt realizowany przez NRA to cyfrowa kancelaria, a jego cel to dostarczenie adwokatom narzędzi pozwalających na prowadzenie kancelarii w scyfryzowanym, zdigitalizowanym świecie - dodaje.

- W Polsce również obserwujemy część trendów zdiagnozowanych w raporcie Future Ready Lawyer. Z pewnością rozwój technologiczny kancelarii jest nieunikniony. I dobrze, bo wykorzystanie narzędzi cyfrowych już dziś usprawnia i optymalizuje pracę prawników i ich współpracę z klientami czy innymi działami w firmie. Oczywiście ten nacisk na wykorzystanie nowych technologii jest wprost pochodną potrzeb klientów i samych prawników, i ma różne nasilenie w zależności od kontekstu – inaczej wygląda on w dużych miastach, we współpracy z korporacjami, inaczej w mniejszych miejscowościach i przy klientach indywidualnych - mówi z kolei Włodzimierz Chróścik, prezes KRRP.

Dodaje, że generalnym kierunkiem jest cyfryzacja usług prawnych. - Czego najlepszym dowodem są zainicjowane w warunkach pandemii rozprawy online, wdrażane zarówno w sprawach klientów instytucjonalnych, jak i osób fizycznych. Zupełnie nie dziwi mnie katalog kryteriów oceny kancelarii przez działy prawne, wskazany w raporcie (czyli umiejętność wykorzystywania technologii w celu poprawy produktywności, umiejętność zrozumienia potrzeb klientów i współpraca z nimi oraz specjalizacja). Od przynajmniej kilkunastu lat wiemy, także z rozmaitych badań społecznych, że tzw. umiejętności miękkie, związane m.in. z zarządzaniem relacjami, zyskują na znaczeniu i stają się wręcz komplementarne wobec twardej, eksperckiej wiedzy. Dlatego właśnie tak kształcimy aplikantów radcowskich i tak doskonalimy zawodowo radców prawnych - mówi.
Wskazuje, że chodzi m.in. o coraz większą liczbę godzin szkoleniowych z zakresu umiejętności miękkich, szeroki wachlarz kursów specjalizacyjnych. - Dzieje się to zarówno na poziomie izb okręgowych, jak i KIRP, która rozbudowuje ofertę szkoleń online, możliwych do odtworzenia z każdego miejsca w kraju, w każdym momencie, na (nota bene) nowej platformie e-KIRP. Jako samorząd radcowski skutecznie odpowiadamy na wyzwania przyszłości i cieszę się, że wnioski z raportu to potwierdzają - podsumowuje prezes samorządu radcowskiego.

Raport Future Ready Lawyer 2021 >>>

Raport Future Ready Lawyer 2020 >>>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.