To jeden z obszarów, w których MS chce intensywnie zadziałać. Na finiszu jest już projekt nowelizacji wprowadzającej instrumenty procesowe do przyspieszenia rozpoznawania w sądowym postępowaniu cywilnym spraw o roszczenia związane z zawartą z konsumentem umową kredytu denominowanego lub indeksowanego do franka szwajcarskiego. Jest szansa, że pod koniec grudnia trafi do RCL. Szeroko opisywaliśmy go 6 listopada br. Zakłada m.in., że sąd będzie częściej orzekał na posiedzeniu niejawnym, a świadkowie będą mogli być przesłuchiwani zdalnie - mimo sprzeciwu strony. Z kolei pozew frankowicza z chwilą doręczenia bankowi z mocy prawa wstrzyma spłatę kredytu. Wyłączone zostaną również ograniczenia co do zarzutu potrącenia, będzie można go zgłaszać aż do zakończenia sprawy w drugiej instancji, a ugoda będzie mogła być zawarta zdalnie. 

MS chce równocześnie postawić jednak na cyfryzację. Programy pilotażowe mają być przeprowadzone w wybranych sądach a wszystkie moduły - digitalizacja akt, automatyzacja w rejestrowaniu, przekazywaniu w sądach spraw, baza zawierająca aktualizowane informacje o wyrokach TSUE dotyczących spraw frankowych i w końcu cyfrowy asystent sędziego mają być gotowe i przetestowane do drugiego kwartału 2026 r. 

Czytaj: Pozew frankowy doręczony bankowi wstrzyma spłatę kredytu>>

Jeden z elementów, by zwiększyć efektywność sądów 

Prof. Adam Bodnar, minister sprawiedliwości, podkreśla że jeszcze jako rzecznik praw obywatelskich podjął dużą akcję promocyjną, która miała służyć zwiększeniu świadomości konsumentów/obywateli, jak powinni stosować standardy europejskie i jak kierować sprawy do sądu w sprawach m.in. frankowych. 

Jak wskazał, ta większa świadomość obywateli, przełomowy wyrok w sprawie Dziubaków, większa wrażliwości kancelarii prawniczych spowodowały też masowy wpływ spraw frankowiczów do sądów. - Teraz kiedy jestem ministrem, spoczywa na mnie odpowiedzialność by ten problem obciążenia sądów rozwiązać. Dla mnie ograniczenia problemu kredytu frankowych jest jednym z elementów, który ma zmierzać do zwiększenia efektywności sądów - podsumowuje.

Zaznaczył, że kluczem do tego są nie tylko zmiany w przepisach, ale też zmiany organizacyjne w sądach, cyfryzacja i zachęcania do ugód.

- Bo każda ugoda powoduje, że jedna sprawa ubywa z sądu - zaznacza. 

Czytaj: SN: Frankowicze mogą żądać unieważnienia umowy, dopóki nie jest wykonana w całości>>

Największy problem w apelacjach

Dr Aneta Wiewiórowska-Domagalska, pełnomocniczka ministra sprawiedliwości do spraw ochrony konsumenta, przyznaje, że obecnie najtrudniejsza sytuacja jest w sądach apelacyjnych. Przykładowo w warszawskim - jak precyzuje - na wyznaczanie rozprawy czeka się i … pięć lat. 

Jak dodaje, wynika to choćby z tego, że do sądy tego trafiają sprawy i z warszawskiego wydziału frankowego i z SO Warszawa-Praga. Kolejną kwestią są zażalenia na zabezpieczenia spłaty kredytu - od 1 lipca 2023 r. rozpatrują je sądy drugiej instancji, czyli właśnie apelacje.  

Co planuje ministerstwo? Od 1 stycznia Sąd Apelacyjny w Warszawie będzie miał swój własny wydział frankowy, do którego będą trafiać sprawy frankowe z obu warszawskich sądów okręgowych. Z kolei od 1 grudnia w SO w Poznaniu utworzono sekcje frankową - będzie w niej 12 sędziów, m.in. delegowanych z sądów rejonowych. 

Czytaj w LEX: Kryteria oceny wiarygodności świadków >

Cyfrowe pilotaże w wybranych sądach 

Trzy pary sądów - SO Warszawa-Praga i Sąd Apelacyjny w Warszawie, sekcja frankowa w Poznaniu i SA w Poznaniu, SO w Olsztynie i SA w Białymstoku wezmą udział w pilotażach MS, które mają m.in. wprowadzić digitalnego asystenta sędziego. 

Jak wyjaśnia pełnomocniczka, w warszawskim sądzie już trwa pilotaż związany z digitalizacją akt, ale nie tylko, chodzi w nim również o automatyzację całego procesu związanego z rejestracją i wprowadzaniem spraw, pisma do sądów. Taki pilotaż ma też ruszyć w sekcji poznańskiej. 

- Trwa przygotowanie bazy wiedzy tezowanej, orzecznictwa TSUE,  pracuje nad tym 16-osobowy zespół w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości, który opracowuje orzecznictwo TSUE, przygotowuje dla sędziów weryfikowalne materiały do wykorzystania. Wyodrębniliśmy prawie 200 zagadnień, które na tle tego orzecznictwa występują - wyjaśnia.

Baza ma zawierać m.in. informacje, z jakich konkretnych orzeczeń były wyciągane tezy, będzie także dostęp do pełnego orzeczenia. Testy bazy mają rozpocząć się na początku 2025 r. 

Czytaj w LEX: Wyłączenie asystenta sędziego w postępowaniu sądowym >

Sędzia z digitalnym asystentem 

Dodatkowo trwa wspomaganie sądów zajmujących się sprawami frankowymi w etaty asystenckie, będzie to kontynuowane - jak zapowiada MS-  w 2025 r. Do tego ma dojść cyfrowy asystent, a konkretnie specjalne narzędzie/kalkulator do prostych rozliczeń stron w procesach frankowych, dla sędziów. 

- Zamiast obliczać ręcznie lub zatrudniać biegłego sędzia będzie mógł to zrobić automatycznie - wyjaśniła pełnomocniczka.

E-wnoszenie pism procesowych

MS przyznaje również, że intensywnie pracuje nad tym, by umożliwić stronom wnoszenie pism przed portal informacyjny sądów. W wykazie legislacyjnym jest propozycja zmian w kodeksie postępowania karnego, przygotowywana jest nowela dotycząca spraw cywilnych. W pierwszym etapie ma chodzić o apelacje i zażalenia, ale resort chce też, by włączone zostały w to sprawy frankowe. 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.