Klient to nie rekord w bazie danych - czas uregulować świadczenie pomocy prawnej

Rynek świadczenia pomocy prawnej w Polsce wymaga zmian, bo bez nich zagrożone są interesy obywateli. Adwokaci i radcy prawni chcą w tym zakresie współpracować. Prezes NRA uważa że jak najszybciej trzeba wprowadzić definicję świadczenia pomocy prawnej i zapis, że mogą się tym zajmować jedynie wykwalifikowani prawnicy. W ocenie prezesa KRRP, potrzebne są kompleksowe regulacje dotyczące funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości i zmiany w etyce.

25 października odbyła się pierwsza debata z cyklu "Usługi prawne odNowa" - pt. "Koniec z prawniczym znachorstwem". Organizatorami są Naczelna Rada Adwokacka, Komisja Etyki NRA i Komisja Wizerunku NRA. Ta dyskusja poświęcona była skierowanemu m.in. do Senatu projektowi o pomocy prawnej od wykwalifikowanego prawnika. Zgodnie z nim mieliby ją świadczyć tylko adwokaci, radcowie prawni, prawnicy zagraniczni i zawody uprawnione do tego na podstawie ustaw. Jak poinformował prezes Przemysław Rosati, projektem wstępnie zainteresowała się Kancelaria Prezydenta, a prace nad nim rozpoczęła senacka komisja.

W debacie wzięli też udział Włodzimierz Chróścik, prezes Krajowej Rady Radców  Prawnych i Rafał Łyszczek, prezes Krajowej Rady Komorniczej.  

Projekt>>>

Czytaj: Pomoc prawna tylko od wykwalifikowanego prawnika - adwokatura chce ustawy >>

Czytaj w LEX: Tajemnica zawodowa adwokatów i radców prawnych >>>

Czytaj w LEX: Czas pracy radcy prawnego >>>

Pacjent w ciężkim stanie, potrzebna interwencja

Prezes NRA Przemysław Rosati  podkreślał, że polski rynek pomocy prawnej jest w takim stanie, że interwencja legislacyjna jest konieczna. - Brakuje kompleksowej, jednolitej definicji pomocy prawnej i określenia jakie podmioty są do tego uprawnienia. Potrzebujemy zdefiniowania pomocy i przesądzenia, że świadczą ją wyłącznie adwokaci, radcy prawni. Obecnie może to robić każdy, dosłownie każdy z misją zarabiania pieniędzy. A dlaczego adwokaci i radcy? To powinni być tak oczywiste jak to, że leczą nas lekarze - mówił w czasie debaty.  

Wskazał równocześnie, że testowania bezpieczeństwa prawnego Polaków ma swoje granice. - Ustawa deregulująca dostęp do zawodu adwokata, radcy prawnego i w zasadzie wszystkich zawodów prawniczych skupiła się tylko na zderegulowaniu samego dostępu, świadczenie pomocy prawnej pozostawiono na zasadzie wolnego rynku i to jest problem. Musimy tak naprawdę skończyć z prawniczym znachorstwem, pamiętając o tym, że dla każdego prawnika znajdzie się na tym rynku miejsce. Mamy zawody- adwokata czy radcy prawnego, ale też w całym systemie jest miejsce na prawników, którzy świetnie sprawdzają się pracując w ramach stosunku pracy w dużych korporacjach. Kreowanie kolejnych zawodów prawniczych takich jak doradcy odszkodowawczy czy windykatorzy, multiplikowanie zawodów prawniczych nie jest dobre, doprowadzi do tego, że będziemy mieć większy chaos na tym rynku - mówił.

WZORY DOKUMENTÓW:

• Wypowiedzenie pełnomocnictwa przez radcę prawnego - WZÓR >
• Umowa radcy prawnego z klientem - WZÓR >
• Umowa spółki partnerskiej radców prawnych - WZÓR >
• Rejestr czynności przetwarzania danych osobowych dla kancelarii radcy prawnego / adwokackiej - WZÓR >

Także prezes Chróścik przyznał, że sytuacja na rynku usług prawnych nie jest idealna. - Do tego ideału dążymy od wielu lat, i wydaje się, że w ostatnim czasie wcale się do niego nie zbliżamy a wręcz przeciwnie oddalamy się od niego. Cały wymiar sprawiedliwości, ma fatalny piar. Tworzyliśmy ten piar sami, od wielu lat narzekając na działalność sądów, nie podobały się nam procedury, mieliśmy zastrzeżenia do naszych ustaw i ciągle mamy. Nasze ustawy są sprzed 40 lat, tworzone były w innym systemie. Więc te zmiany, które nadążą za potrzebami rynku radców prawnych, adwokatów i naszych klientów są niezbędne - mówił. Zastanawiał się czy to dobry moment. - Projekt, który będziemy dzisiaj omawiać dotyczy tylko regulowanej działalności prawniczej, a my mamy gigantyczny obszar działalności prawniczej nieregulowanej  i przepisy UE, tendencje, które popychają nas trochę we współpracę z tymi prawnikami, którzy kwalifikacji nie mają - wskazywał.

Prezes KRK również zauważa problem. - W Senacie omawiana jest ustawa o windykatorach i windykacji. To jest część rynku, która w dużym stopniu, w zakresie dochodzonych roszczeń przekracza egzekucję sądową. Oczywiście nie ma nic złego w windykacji opartej na przepisach prawa, jest jednak część rynku zupełnie dzika, nie oparta na żadnych regułach poza skalowalnością działalności pod względem zysku. Tym bardziej, że Sąd Najwyższy orzekł, że pełnomocnikiem w postępowaniu egzekucyjnym, z drobnymi wyjątkami (np. dotyczącym udziału w przetargu), może być każdy i ten każdy występuje w postępowaniach egzekucyjnych. Nie chodzi o to, że te osoby przeszkadzają w naszej pracy. Problem polega na tym, że brak profesjonalizmu, oparty często na absolutnej ignorancji prawnej prowadzi do opłakanych skutków dla dłużników. To, że wydłuży się postępowanie może być dla dłużnika na pierwszy rzut oka interesujące, tyle że to oznacza dla niego wzrost odsetek, kosztów i prowadzi do katastrofy materialnej - wskazywał.  

Trochę stąpanie po polu minowym

Prezes Chróścik dodał, że samorządy muszą się przygotować do dyskusji nad tym, jak chcieliby żeby zmiany wyglądały i jak chcą to uregulować. - W obecnej chwili zgłaszając projekty zmian ustaw, stąpamy po polu minowym, bo rozmowa na ten temat, dotyczący zamian w naszych zawodach może się zakończyć tym, że uregulowane zostaną elementy, których nie zgłaszaliśmy. Ale musimy mieć gotowe projekty, projekty kompleksowe, dotyczące nie tylko uregulowania tylko tego co może adwokat czy radca prawny, ale też funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości - mówił.

Przypomniał równocześnie, że w lipcu br. podczas Nadzwyczajnego Zjazdu radcy przyjęli zmiany w swoim Kodeksie etyki (zaczną obowiązywać od stycznia 2023 r.). W myśl przyjętych zmian - art. 25. 1-3 - radca prawny nie będzie mógł prowadzić jakiejkolwiek działalności lub w jakikolwiek sposób uczestniczyć w czynnościach, które ograniczałyby jego niezależność, uchybiałyby godności zawodu, stwarzałyby zagrożenie dla tajemnicy zawodowej lub stwarzałyby ryzyko wystąpienia konfliktu interesów. Z kolei zgodnie z art. 25a radca prawny nie będzie mógł w sposób niejawny dla klienta brać udziału lub pomagać osobom trzecim w świadczeniu przez nie pomocy prawnej w celu zarobkowym, w szczególności w charakterze osoby użyczającej nazwiska, cichego wspólnika lub pomocnika. Nie będzie mógł również - ten ust. 2 zmodyfikowano - brać udziału lub pomagać w jakiejkolwiek formie, w jakimkolwiek charakterze lub w jakikolwiek sposób w świadczeniu regulowanej pomocy prawnej lub prowadzeniu regulowanej działalności prawniczej przez podmioty nieuprawnione. Próbowano wykreślić m.in. ust. 3 zgodnie, z którym radca prawny nie może wprowadzać w błąd odbiorców usług świadczonych przez osoby trzecie, w tym podmioty nieuprawnione, co do ich charakteru lub rzeczywistego pochodzenia.

- Klient to nie rekord w bazie danych ani formułę w excelu, które pokazują ile się zarobi - podsumował.

Chcesz zapisać ten artykuł i wrócić do niego w przyszłości? Skorzystaj z nowych możliwości na Moje Prawo.pl

Załóż bezpłatne konto na Moje Prawo.pl >>

Adwokaci do zmian w etyce też się szykują

Prezes Rosati powtórzył, że również w jego samorządzie toczą się prace zmierzające do zakazu współpracy z firmami odszkodowawczymi. - Tylko - co muszą z przykrością powiedzieć, to nie rozwiąże problemu. Jeżeli zwrócimy uwagę na treść art. 87 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, to przepis ten biorąc pod uwagę liberalne orzecznictwo sądowe jest i będzie wykorzystywany przez osoby bez prawniczego wykształcenia - mówił.

Zgodnie z tym przepisem "pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, w sprawach własności intelektualnej także rzecznik patentowy, a w sprawach restrukturyzacji i upadłości także osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, a ponadto - co ważne - osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia.

Czytaj w LEX: Pełnomocnictwo procesowe - KOMENTARZ PRAKTYCZNY >>>

Co w adwokackim projekcie?

Zgodnie z propozycją NRA działalność gospodarcza polegająca na świadczeniu pomocy prawnej jest działalnością regulowaną w rozumieniu art. 43 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo Przedsiębiorców i miała by być wykonywana wyłącznie przez:

•     adwokatów ‒ na zasadach i w formach prawnych określonych w przepisach ustawy z dnia 26 maja 1982 r. ‒ Prawo o adwokaturze;
•     radców prawnych ‒ na zasadach i w formach prawnych określonych w przepisach ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych;
•     prawników zagranicznych ‒ na zasadach i w formach prawnych określonych w przepisach ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej;
•     inne podmioty wykonujące czynności wchodzące w zakres pomocy prawnej, uprawnione do ich wykonywania na podstawie ustaw i w zakresie oraz formach w nich określonych.

Czytaj w LEX: Wydatki związane z założeniem działalności gospodarczej >>>

Z założeń wynika, że działalnością gospodarczą polegającą na świadczeniu pomocy prawnej, ma być wszelkiego rodzaju odpłatna działalność wymagająca wiedzy lub kwalifikacji prawniczej, w szczególności:

•     udzielanie porad prawnych;
•     sporządzanie opinii prawnych;
•     sporządzanie pism procesowych;
•     sporządzanie innych pism, a także ich projektów, wywołujących, lub mających wywołać skutki prawne;
•     opracowywanie, w związku z udzieloną poradą prawną albo sporządzoną opinią, projektów aktów normatywnych oraz innych aktów prawnych w tym wewnętrznie obowiązujących;
•     reprezentowanie osób fizycznych i prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, w  charakterze obrońcy lub pełnomocnika w postępowaniach toczących się przed sądami, organami ścigania, organami administracji publicznej, administracji samorządowej oraz innymi jednostkami organizacyjnymi i urzędami.

Zaproponowano również wyłączenia. I tak przepisy ustawy mają nie być stosowane np. do osób występujących jako pełnomocnicy w postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw ‒ Kodeks postępowania administracyjnego, Kodeks postępowania cywilnego oraz Ordynacja podatkowa, a także osób i podmiotów udzielających nieodpłatnej pomocy prawnej na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, tych które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych wykonują na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej w przedsiębiorstwie osoby i sporządzania opinii naukowych lub specjalistycznych, arbitrażu, mediacji, negocjacji lub innych alternatywnych metod rozwiązywania sporów, podejmowanej aktywności zawodowej przez profesorów, doktorów habilitowanych i doktorów nauk prawnych w zakresie ich działalności naukowej, jak również do publicznego omawiania zagadnień prawnych

Grzywna do 50 tysięcy złotych

Kolejną kwestią jest propozycja grzywny. Zgodnie z projektem, kto, nie będąc uprawnionym, prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu pomocy prawnej, lub wykonuje taką działalność w inny sposób lub w innych formach niż określone w art. 1 ust. 3, lub art. 2 ust. 1 niniejszej ustawy podlega grzywnie do 50 000 zł. Tej samej karze podlega członek zarządu osoby prawnej, lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, która nie będąc uprawnioną, posługuje się kodem Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) 69.10 Działalność prawnicza lub świadczy taką pomoc niezarobkowo.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.