Akta kandydata na sędziego do oceny, ale czy zawarte w nich dane są chronione?

Podczas analizy kandydatów na sędziów badane są m.in. akta spraw, które prowadzili. Nie jest natomiast jasne, jak mają być chronione dane osobowe i informacje objęte choćby tajemnicami zawodowymi, które są w nich zawarte. Rzecznik Praw Obywatelskich, bazując na wnioskach obywateli, zapytał o to Ministra Sprawiedliwości i Krajową Radą Sądownictwa.

Zgodnie z przepisami, kandydaci na sędziów wykonujący zawód adwokata, radcy prawnego, notariusza, prokuratora lub sędziego zobowiązani są przedstawić sygnatury akt 50 spraw, które prowadzili. Prezes sądu, w którym kandydat złożył zgłoszenie, wyznacza następnie sędziego-wizytatora, który w ramach oceny kwalifikacji kandydata bada akta prowadzonych przez niego spraw.

W przypadku kandydatów wykonujących zawód sędziego lub prokuratora, wizytator bada akta co najmniej 15 spraw spośród wcześniej wskazanych w wykazie, a także akta 10 spraw niezakończonych, przydzielonych kandydatowi do rozpoznania, w których od momentu pierwszej rejestracji upłynął najdłuższy okres oraz akta wszystkich spraw, których referentem był kandydat, w których w okresie ostatnich 2 lat poprzedzających zgłoszenie wystąpiły jakieś nieprawidłowości. Natomiast jeśli chodzi o adwokatów, radców prawnym lub radców Prokuratorii Generalnej RP, wizytator bada akta co najmniej 25 spraw lub opinii prawnych i innych dokumentów sporządzonych w związku ze stosowaniem lub tworzeniem prawa, a według własnego uznania także akta spraw nieujętych w wykazie, o które może występować do prezesów właściwych sądów. Jeśli kandydatem jest notariusz badanych jest co najmniej 25 aktów notarialnych. W kolejnym etapie głoszenie kandydata wraz z ocenami kwalifikacyjnymi i innymi dokumentami przekazywane jest Krajowej Radzie Sądownictwa. I znowu przewodniczący KRS zwraca się o przedstawienie akt osobowych kandydata oraz innych dokumentów do organów i instytucji objętych systemem teleinformatycznym i za pośrednictwem tego systemu.

Czytaj: NRA chce wstrzymania wyboru sędziów - członków KRS >>

Procedury szczelne, czy nie szczelne?

W ocenie RPO nie jest jednak jasne, w jaki sposób mają być chronione dane osobowe i tajemnice prawnie chronione zawarte w aktach spraw prowadzonych przez kandydatów na sędziów.

Po pierwsze: dane przedkładane przez kandydatów będących adwokatami, radcami prawnymi i notariuszami objęte są tajemnicą zawodową, od której ustawa nie przewiduje przecież wyjątku w przypadku postępowania nominacyjnego na sędziego. Akta - jak wskazuje - mogą też zawierać dokumenty objęte tajemnicą przedsiębiorstwa lub stanowiące informacje niejawne.

Co więcej, nawet dane nieobjęte żadną tajemnicą podlegają ochronie na zasadach ogólnych. - W procedurze nominacyjnej obsługą dokumentacji przedkładanej przez kandydatów zajmują się prezesi sądów, których dotyczy dany konkurs na wolne stanowisko sędziowskie - zaznacza RPO. I wyjaśnia, że dlatego wystąpił do Ministra Sprawiedliwości jako organu sprawującego nadzór administracyjny nad działalnością sądów, przed którym prezesi sądów odpowiadają za należyte wykonywanie obowiązków służbowych, efektywne wykonywanie nadzoru administracyjnego i organizację pracy.

Pytanie o przepisy wewnętrzne i procedury

RPO pyta m.in. o to, czy istnieją przepisy wewnętrzne wydane przez Ministra Sprawiedliwości regulujące sposób zabezpieczenia danych zawartych w aktach spraw badanych w ramach postępowania w przedmiocie wyłonienia kandydatów na sędziów, w szczególnych danych objętych tajemnicą zawodową, tajemnicą przedsiębiorstwa lub stanowiących informacje niejawne?

Chce też informacji na temat tego, czy akta przedstawiane przez prezesów sądów sędziom-wizytatorom w ramach oceny kwalifikacyjnej kandydatów na sędziów są udostępniane w postaci zanonimizowanej, a jeśli tak to na jakiej podstawie prawnej sędziowie-wizytatorzy otrzymują wgląd do danych objętych tajemnicą adwokacką, radcowską i notarialną, która nie została wyłączona ani przez przepisy Prawa o ustroju sądów powszechnych, ani przez przepisy ustawy o KRS?

Kolejna istotna kwestia, to w ocenie RPO - to czy przed przedstawieniem przez prezesa sądu sędziom-wizytatorom dokonującym oceny kwalifikacyjnej kandydata akt sprawy (sądowej, prokuratorskiej, notarialnej czy związanej ze sporządzeniem opinii prawnej), sprawdzane jest czy zawierają one informacje objęte tajemnicą przedsiębiorstwa lub przepisami o ochronie informacji niejawnych. RPO chce też wiedzieć, czy akta przedstawiane przez prezesów sądów sędziom-wizytatorom w ramach oceny kwalifikacyjnej kandydatów na sędziów są udostępniane w całości, z uwzględnieniem załączników objętych tajemnicą przedsiębiorstwa lub przepisami o ochronie informacji niejawnych.

Pyta również - tym razem Dagmarę Pawełczyk-Woicką, przewodniczącą KRS, czy zdarzają się przypadki udostępniania akt spraw prowadzonych przez danego kandydata innym osobom niż sędziowie-wizytatorzy np. członkom Krajowej Rady Sądownictwa. A jeśli tak, to jakim osobom i jak są zabezpieczane dane zawarte w aktach.