Listonosz ma doręczyć list, a nie ustalać gdzie, kto mieszka

Listonosze awizują przesyłki sądowe, mimo iż są informowani, że adresat nie mieszka już albo nigdy nie mieszkał w tym miejscu. W sprawie interweniował Rzecznik Praw Obywatelskich, proponując, by listonosz w takiej sytuacji zwracał przesyłkę z wyraźną adnotacją, że adresat nie mieszka pod podanym adresem. Poczta Polska odpowiada, że aktualizacja adresu jest obowiązkiem strony postępowania, a obowiązkiem listonosza - doręczenie listu pod wskazany adres.

Problem nie jest nowy. Już ponad dwa lata temu Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Poczty Polskiej S.A. w tej sprawie, a nadal brakuje systemowego rozwiązania. 

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wciąż wpływają skargi obywateli na praktykę awizowania przesyłek przez listonoszy, mimo otrzymywania informacji o niezamieszkiwaniu adresata pod danym adresem. Takie postępowanie rodzi problemy nie tylko dla sądów oraz osób, którym przesyłka sądowa ma zostać doręczona. Powoduje także dyskomfort osób zamieszkujących pod adresem, pod który następuje próba doręczenia przesyłki sądowej. Nie chodzi tylko o przypadki wyprowadzenia się adresata, ale również o przypadki, w których adresat nigdy nie mieszkał pod danym adresem. 

Zobacz procedurę: Doręczanie pism sądowych >

RPO: Działanie listonoszy pozbawia obywateli prawa do sądu

Jak wskazał, Rzecznik Praw Obywatelskich, aktualna praktyka awizowania przesyłek jest trudna do zaakceptowania z punktu widzenia prawa do sądu (art. 45 Konstytucji), którego podstawowym elementem jest prawo do otrzymywania informacji na temat przebiegu postępowania. Doręczanie przesyłek pod nieaktualny lub błędny adres, ich awizowanie i zwracanie do sądu ze skutkiem doręczenia, całkowicie pozbawia jednostkę tego prawa.

Listonosze w takiej sytuacji powinni zwracać przesyłkę z wyraźną adnotacją, że adresat nie mieszka pod podanym adresem. Byłoby to dla sądu jednoznacznym sygnałem, że niedopuszczalne jest przyjęcie w danym przypadku fikcji doręczenia. 

Czytaj też w LEX: Doręczenia w procedurze cywilnej po zmianach >

Co na to Poczta Polska?

3 lipca 2023 r. ówczesny wiceprezes Poczty Polskiej informował, że „prowadzona jest nadal komunikacja z Centrum Zakupów dla Sądownictwa – Instytucja Gospodarki Budżetowej mająca na celu wypracowanie systemowych zasad postępowania”. Od tego czasu Biuro RPO nie otrzymało żadnych nowych informacji z Poczty Polskiej, więc RPO ponownie wystąpił do prezesa poczty w tej samej sprawie.

W odpowiedzi Jan Guzik, zastępca dyrektora Biura sieci i logistyki ds. sieci placówek i operacji nadawczo-odbiorczej PP, napisał, że zapisy kodeksu postępowania cywilnego (art. 136), jak i karnego (art. 139) stanowią, że to strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie adresu swego zamieszkania. Dotyczy to każdej strony, która zgłosiła wniosek o dokonywanie doręczeń na adres oznaczonej skrytki pocztowej i nie zawiadomiła organu o zmianie tego adresu lub zaprzestaniu korzystania z niego. Guzik wskazał, że litera prawa stanowi, że jeżeli strona, nie podając nowego adresu, zmienia miejsce zamieszkania lub nie przebywa pod wskazanym przez siebie adresem, pismo wysłane pod tym adresem uważa się za doręczone. Dotyczy to także strony, która zgłosiła wniosek o dokonywanie doręczeń na adres oznaczonej skrytki pocztowej i nie zawiadomiła organu o zmianie tego adresu lub zaprzestaniu korzystania z niego. Wobec powyższego Poczta Polska S.A. podtrzymuje przekazane uprzednio stanowisko o braku podstaw prawnych do dokonywania każdorazowo zwrotów przesyłek po otrzymaniu pod adresem doręczenia informacji „adresat już tam nie mieszka” bądź „adresat nigdy tam nie mieszkał”. Zachodzi bowiem wątpliwość, że otrzymana pod adresem informacja może być niezgodna z prawdą a dokonanie zwrotu przesyłki wyłącznie na jej podstawie, może być sprzeczne z wolą adresata.

Czytaj też: Ustalenie aktualnego adresu jako element procedury doręczenia komorniczego >

Jednocześnie wskazano, że Poczta Polska S.A. nie prowadzi rejestru mieszkańców. Tym bardziej rolą operatora pocztowego nie jest ustalanie faktu o zamieszkaniu adresata pod wskazanym adresem, tylko doręczanie korespondencji pod wskazany przez nadawcę adres - zgodnie z art. 37 Prawa Pocztowego.

Zobacz też nagranie szkolenia w LEX: Zasady doręczeń w postępowaniu cywilnym, ze szczególnym uwzględnieniem doręczeń komorniczych >

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.