Temat ten wybrzmiał podczas III Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Współczesne Wyzwania Prawa Procesowego, która odbyła się 23 maja w Warszawie, na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Patronat nad konferencją objęli: Dziekan Wydziału Prawa i Administracji prof. Tomasz Giaro, Naczelna Rada Adwokacka, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Fundacja Court Watch Polska i portal Prawo.pl. Kancelariami partnerskimi wydarzenia są: Banasik Woźniak i Wspólnicy sp.p., Domański Zakrzewski Palinka sp.k. oraz Clifford Chance Janicki, Krużewski, Namiotkiewicz sp.k.

Czytaj: 
Nowelizacje "pod wpływem emocji" i niedbała legislacja psują procedurę karną>> 
Komornik albo będzie skuteczny, albo dostanie po kieszeni>>

Chodzi o przepis wprowadzany marcową nowelizacją m.in. Kodeksu postępowanie cywilnego, która w dużej części wejdzie w życie od 1 lipca br. M.in. art. 800 [1], zgodnie z którym organ egzekucyjny odmawia wszczęcia egzekucji, jeżeli:

  • zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 199 par. 1; 
  • albo przepis szczególny tak stanowi;
  • albo wniosek o wszczęcie egzekucji z innych przyczyn jest niedopuszczalny.

 

Co ważne, w razie odmowy wszczęcia egzekucji organ egzekucyjny wstrzymuje się z dalszymi czynnościami, a wniosek o wszczęcie egzekucji nie wywołuje żadnych skutków.

Czytaj w LEX: Nadzór nad komornikiem >>

Komornik z sądowymi kompetencjami  

Tu warto też przypomnieć o czy mowa w art. 199 par. 1 k.p.c. Zgodnie z nim sąd odrzuca pozew:

  • jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna;
  • jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona;
  • jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie. 

Zobacz procedury w LEX: 

Badanie dopuszczalności drogi sądowej z urzędu >

Badanie dopuszczalności drogi sądowej na zarzut strony >

- Czyli komornik w postępowaniu egzekucyjnym, które służy wykonaniu orzeczenia, zaspokojeniu wierzyciela, musi badać dopuszczalność drogi sądowej - podkreśla Marianna Iaroslavska z Uniwersytetu Warszawskiego. I zastanawia się, czy sama przesłanka dopuszczalności drogi sądowej jest łatwa do zbadania. 

Czytaj w LEX: Właściwość komornika sądowego >>

Czytaj: Zmiany w przepisach, polityzacja prawa i nowe technologie - sądy mierzą się z kolejnymi wyzwaniami>>

- Droga sądowa jest bezwzględną przesłanką procesową, jest też najważniejszą przesłanką procesową i po pierwsze powoduje nieważność postępowania, po drugie - w związku z tym, że ma charakter istotny, to sądy badają dopuszczalność drogi sądowej w każdym stanie sprawy, z urzędu. I po trzecie wadliwe przyjęcie drogi sądowej może stanowić podstawę unieważnienia przez Sąd Najwyższy prawomocnego już orzeczenia na wniosek Prokuratora Generalnego - zaznacza. 

Czytaj w LEX: Status komornika sądowego w postępowaniu sądowym ze skargi na czynność tego komornika >>

 

Twardy orzech do zgryzienia 

Ekspertka podkreśla, że droga sądowa zawsze była skomplikowanym zagadnieniem.  - Po pierwsze pojęcie "sprawy" według orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego pojęcia sprawy należy rozumieć bardzo szeroko, sprawa w znaczeniu konstytucyjnym nie jest tylko sprawą cywilną, administracyjną czy karną, w innym przypadku też przysługuje droga sądowa bp art. 45 Konstytucji, art. 77 ust. 2 Konstytucji gwarantują każdemu dopuszczalność drogi sądowej - nawet w sprawach nie kwalifikujących się do żadnej z tych trzech kategorii. To się wiąże z domniemaniem dopuszczalności drogi sądowej - sprawa, co do której inne sądy uznały, że są niewłaściwe lub sprawa, która nie wiadomo czy jest cywilna, karna, administracyjna trafia do sądu cywilnego i sąd cywilny ma ją rozpoznać - zaznacza. 

Czytaj w LEX: Ograniczenia w egzekucji sądowej >>

Wskazuje, że są np. sprawy na pograniczu prawa administracyjnego i cywilnego. - Dobrym przykładem są świadczenia przyznane na podstawie ustawy covidowej, jest z tym problem, nie wiemy czy postępowania dotyczące tych świadczeń powinny być cywilne czy administracyjne. Często w praktyce znajdują się sprawy, które mają niszowy charakter i sędzia staje przed trudnym wyborem, czy to jest sprawa cywilna, czy np. administracyjna i do jakiego sądu powinna trafić. A jeśli do cywilnego czy sąd cywilny ma środki żeby ją rozpoznać - mówi Marianna Iaroslavska. 

Czytaj w LEX: Decyzja ostateczna a obowiązek doręczenia upomnienia przed wszczęciem egzekucji administracyjnej >>

Dodaje, że teraz przed tymi dylematami stanie też komornik. - Rodzi to dużo pytań, po pierwsze czy ma do tego środki, po drugie jakie będą tego skutki - mówi, dodając że równocześnie następuje osłabienie pozycji wierzyciela. - Zacierają się granice pomiędzy postępowaniem rozpoznawczym i egzekucyjnym.  Na dodatek jest to absolutnie sprzeczne z celem postępowania egzekucyjnego, bo uniemożliwia sprawne i efektywne prowadzenie egzekucji komornikowi - podsumowuje. 

I zaznacza, że rolą komornika jest wszczęcie egzekucji a nie "prowadzenie" procesu cywilnego w celu zbadania zasadności roszczenia.  

Czytaj w LEX: Zbieg egzekucji sądowej i zabezpieczenia sądowego >>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.