Datę wzrostu urzędówek potwierdzała w rozmowie z Prawo.pl m.in. wiceministra sprawiedliwości Maria Ejchart. Co istotne - z informacji Prawo.pl wynika, że podczas konsultacji wewnątrzresortowych nie zmieniono np. zakresu wzrostu stawek, czyli nie zostaną nim objęte jak postulowała Adwokatura sprawy karne.  

Samorządy adwokacki i radcowski, ale też Stowarzyszenie Adwokackie Defensor Iuris, walczą o urzędówki od dłuższego czasu. Na początku czerwca 2023 r. Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej (NRA) wystąpiło do ówczesnego premiera Mateusza Morawieckiego, by złożył, na podstawie art. 149 ust. 2 Konstytucji RP, wniosek do Rady Ministrów o uchylenie w całości rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Powód? Zakwestionowanie konstytucyjności tych przepisów przez Trybunał Konstytucyjny. MS zapowiadało, że pracuje nad zmianami. W październiku ubiegłego roku do opiniowania skierowane zostały projekty zmian rozporządzeń - i utknęły. Ich głównym założeniem było zrównanie stawek za urzędówki ze stawkami dla adwokatów i radców prawnych z wyboru. Rozporządzenia miały obowiązywać od 1 stycznia 2024 r. Ostatecznie weszły w życie 5 czerwca br. Tyle że batalia trwa nadal - o urealnienie stawek, czyli dostosowanie ich do warunków rynkowych.

Czytaj:  Urzędówki na nowych zasadach sąd może podwyższyć sześciokrotnie>>

W czerwcu NRA przyjęła stanowisko, w którym zwróciła się do ministra sprawiedliwości o podjęcie działań zmierzających do zabezpieczenia w ustawie budżetowej na rok 2025 środków finansowych, pozwalających na realizację tego celu. Z kolei minister Adam Bodnar jeszcze w maju powołał adw. Jacka Różyckiego na funkcję pełnomocnika do spraw określenia zasad ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez adwokata oraz radcę prawnego ustanowionych z urzędu.  

 

Wzrost najpóźniej od 1 stycznia 2025 r., sprawy karne rozważane

Planowane zmiany potwierdzała w niedawnej rozmowie z Prawo.pl wiceministra Ejchart.

-Jeśli chodzi o stawki za udzielanie pomocy prawnej z urzędu, to wyznaczamy grupy spraw, w których są one obecnie najniższe i które najpóźniej od 1 stycznia 2025 r. wzrosną o 100 proc. Oczywiście znam postulaty samorządów prawniczych w tym zakresie, rozmowy są ważne, przynoszą rozwiązania, dobre pomysły. Nie mamy wątpliwości, że wzrost stawek za "urzędówki" i ich zrównanie ze stawkami „z wyboru” było absolutną koniecznością. Ale dostrzegamy też potrzebę podwyższenia najniższych stawek – zarówno za sprawy prowadzone „z wyboru”, jak i za „urzędówki” - mówiła.

Zobacz w LEX: Podwyższenie wynagrodzenia pełnomocników z urzędu o stawkę podatku od towarów i usług > >

 

100 proc. więcej, ale tylko w niektórych sprawach

Konkrety padły podczas sierpniowego spotkania ministra sprawiedliwości z przedstawicielami NRA. Jak poinformował resort, minister, dostrzegając niedostatek aktualnych uregulowań prawnych, zdecydował, że stawki wynagrodzeń przewidziane w rozporządzeniach, dotyczących kosztów nieopłaconej pomocy prawnej oraz opłat za czynności pełnomocników i pełnomocniczek, będą systematycznie podwyższane.

Pierwsza zmiana ma nastąpić w ostatnim kwartale bieżącego roku (najpóźniej od 1 stycznia 2025 r.). Dotyczyć będzie podwyższenia o 100 proc. minimalnych stawek wynagrodzeń w 11 kategoriach spraw, które uznane zostały przez Ministerstwo Sprawiedliwości za najbardziej newralgiczne. Chodzi o sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, postępowań ws. nieletnich, spraw alimentacyjnych, o nakazanie wypłacenia wynagrodzenia za pracę do rąk drugiego małżonka, o stwierdzenie nabycia spadku, o opróżnienie lokalu mieszkalnego czy skargi na czynności komornika.

Jak ustaliło Prawo.pl prace nad  tym projektem są już praktycznie zakończone. Nie wprowadzono zmian merytorycznych, założenia są takie jak wcześniej przedstawiano. 

Zobacz wzór dokumentu w LEX: Postanowienie w przedmiocie ustanowienia pełnomocnika z urzędu > >

To nie wszystko, jest też koncepcja zmiany regulacji mechanizmu zasądzania kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu na rzecz pełnomocników i pełnomocniczek. Rozwiązanie miałoby zmierzać w kierunku takiego ukształtowania brzmienia par. 4 ust. 2 rozporządzenia, aby sądy, na wniosek pełnomocnika o podniesienie wysokości opłaty były zobowiązane do oceny przesłanek warunkujących taką podwyżkę (do 600 proc.).

Chodzi tu o uwzględnienie:

  • nakładu pracy adwokata, w szczególności czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczby stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjętych w sprawie, w tym czynności podjętych w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu;
  • wartości przedmiotu sprawy;
  • wkładu adwokata w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie;
  • stopnia zawiłości sprawy, w szczególności trybu i czasu prowadzenia sprawy, obszerności zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności.

Odmowa sądu wymagałaby uzasadnienia i odniesienia się do tych przesłanek, np. szczególnego nakładu pracy pełnomocnika czy czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy. - Takie ukształtowanie regulacji, uzasadniających orzekanie o podwyższaniu stawek wynagrodzenia, ułatwiłoby adwokatom i adwokatkom składanie sądom skutecznych wniosków kosztowych - uważa MS.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.