Zmiany w czterech rozporządzeniach: w sprawie opłat za czynności adwokackie i w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz dotyczące urzędówek dla adwokatów i radców zostały podpisane tuż przed świętami.  Co istotne od czerwca obowiązują przepisy zrównujące stawki za urzędówki z minimalnymi stawkami z wyboru dla adwokatów i radców prawnych. Wzrost stawek - jak mówiła Prawo.pl Maria Ejchart, wiceministra sprawiedliwości  - planowano  najpóźniej od 1 stycznia 2025 r.  Opublikowano je 30 grudnia, obowiązują z dniem następującym po ogłoszeniu.  
 

Czytaj:  Urzędówki na nowych zasadach sąd może podwyższyć sześciokrotnie>>

 

Są pierwsze adwokackie pozwy o urzędówki​>>

W czerwcu NRA przyjęła stanowisko, w którym zwróciła się do ministra sprawiedliwości o podjęcie działań zmierzających do zabezpieczenia w ustawie budżetowej na rok 2025 środków finansowych, pozwalających na urealnienie stawek. Z kolei minister Adam Bodnar jeszcze w maju powołał adw. Jacka Różyckiego na funkcję pełnomocnika do spraw określenia zasad ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez adwokata oraz radcę prawnego ustanowionych z urzędu.  

Czytaj w LEX: Podatnicy VAT z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu przez radców prawnych oraz adwokatów wykonujących zawód w spółkach cywilnych i osobowych >

Co się ma zmienić? 

Na razie chodzi o podwyższenie obowiązujących stawek minimalnych o 100 proc. za udzieloną pomoc prawną przez adwokata, radcę prawnego w sprawach o:

  • alimenty, nakazanie wypłacenia wynagrodzenia za pracę do rąk drugiego małżonka – gdzie aktualnie wynosi 120 zł (podwyższenie do 240 zł),
  • stwierdzenie nabycia spadku - gdzie aktualnie wynosi 120 zł (podwyższenie do 240 zł),
  • opróżnienie lokalu mieszkalnego – gdzie aktualnie wynosi 240 zł (podwyższenie do 480 zł),
  • ze skarg na czynności komornika – gdzie aktualnie wynosi 80 zł (podwyższenie do  160 zł),
  • nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy – gdzie aktualnie wynosi 180 zł (podwyższenie do 360 zł),
  • inne roszczenia niemajątkowe – gdzie aktualnie wynosi 120 zł (podwyższenie do 240 zł),
  • ustalenie wypadku przy pracy, jeżeli nie jest połączone z dochodzeniem odszkodowania lub renty – gdzie aktualnie wynosi 240 zł (podwyższenie do 480 zł),
  • świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym – gdzie aktualnie wynosi180 zł (podwyższenie do 360 zł),
  • demoralizację – gdzie aktualnie wynosi 120 zł (podwyższenie do 240 zł),
  • czyn karalny – gdzie aktualnie wynosi 360 zł (podwyższenie do 720 zł),
  • nieletnich, jeżeli sprawa dotyczy zarówno demoralizacji, jak i czynu karalnego – gdzie aktualnie stawka wynosi 360 zł (podwyższenie do 720 zł).

Ministerstwo zapewnia przy tym, że powyższy zakres nowelizacji został wypracowany w toku uzgodnień i uwzględnia postulaty środowiska prawniczego podnoszone w debacie publicznej. Powołuje się przy tym na tekst Prawo.pl: „Wraca sprawa stawek adwokackich - petycja do ministra sprawiedliwości”. 

Czytaj w LEX: Pojęcie „potrzeby udziału” pełnomocnika z urzędu w sprawie cywilnej >

Wzrost kosztów pracy i płacy minimalnej

MS w uzasadnieniu podkreślało, że zmiany wynikają m.in. ze wzrostu kosztów pracy i płacy minimalnej oraz przeciętnej. - Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2015 r. wynosiło 1750 zł , a od 1 stycznia 2024 r. wynosi 4242 zł, natomiast od 1 lipca 2024 r. – 4300 zł. Przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej również znacząco wzrosło, w 2015 r. wyniosło 3899,78 zł , a w 2023 r. wyniosło 7155,48 zł . Wysokość niektórych stawek minimalnych opłat za czynności adwokackie wymaga zatem aktualizacji. W związku z tym w niektórych kategoriach spraw szczególnie wrażliwych ze społecznego punktu widzenia, do których należą sprawy będące przedmiotem nowelizacji, należy określić stawki minimalne opłat odbiegające od ogólnych zasad określania opłat w sprawach o prawa majątkowe - dodano. 

Dodano, że dlatego zaproponowano 11 kategorii spraw, które wymagają interwencji legislacyjnej i podniesienia ich o 100 proc. - Propozycje poszczególnych opłat uwzględniają rodzaj i zawiłość spraw, których dotyczą oraz niezbędny nakład pracy wymagany przy ich prowadzeniu. Proponowane rozwiązanie ma wyjść naprzeciw postulatom mającym na celu ich dostosowanie do obecnych realiów ekonomicznych. Uwzględniają one również słuszny interes strony wygrywającej sprawę - zaznaczono.  

Zobacz w LEX: Podwyższenie wynagrodzenia pełnomocników z urzędu o stawkę podatku od towarów i usług > >

Są i kolejne postulaty

To nie wszystko, jest też koncepcja zmiany regulacji mechanizmu zasądzania kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu na rzecz pełnomocników i pełnomocniczek. Rozwiązanie miałoby zmierzać w kierunku takiego ukształtowania brzmienia par. 4 ust. 2 rozporządzenia, aby sądy, na wniosek pełnomocnika o podniesienie wysokości opłaty były zobowiązane do oceny przesłanek warunkujących taką podwyżkę (do 600 proc.).

Chodzi tu o uwzględnienie:

  • nakładu pracy adwokata, w szczególności czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczby stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjętych w sprawie, w tym czynności podjętych w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu;
  • wartości przedmiotu sprawy;
  • wkładu adwokata w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie;
  • stopnia zawiłości sprawy, w szczególności trybu i czasu prowadzenia sprawy, obszerności zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności.

Odmowa sądu wymagałaby uzasadnienia i odniesienia się do tych przesłanek, np. szczególnego nakładu pracy pełnomocnika czy czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy. - Takie ukształtowanie regulacji, uzasadniających orzekanie o podwyższaniu stawek wynagrodzenia, ułatwiłoby adwokatom i adwokatkom składanie sądom skutecznych wniosków kosztowych - uważa MS.

Adwokatura postuluje też by zwiększyć stawki o 100 proc. w sprawach karnych. 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.