- Jestem przekonana, że czwarte podejście do procedury wyboru sędziego zostanie zakończone sukcesem. Poprzednie zakończyło się w dość niefortunnych okolicznościach, dlatego w tej procedurze, którą rozpoczęliśmy z początkiem tego roku, dbaliśmy bardzo o spełnienie najwyższych standardów dotyczących rzetelności, wskazania właściwych kwalifikacji kandydatów i wreszcie o same rozmowy kwalifikacyjne z kandydatami. Jesteśmy dobrej myśli, że Panel Doradczy Rady Europy, który pochyli się nad wskazanymi teraz kandydaturami, nie zgłosi do nich zastrzeżeń – powiedziała Prawo.pl wiceminister spraw zagranicznych Henryka Mościcka-Dendys.
Czytaj: Już drugi rok trwa impas w procedurze wyboru polskiego sędziego ETPC >>
Trzy nieudane próby wskazania kandydata
Kadencja obecnego sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z ramienia Polski, prof. dr hab. Krzysztofa Wojtyczka, upłynęła 31 października 2021 r. Poprzedni rząd podjął działania zmierzające do powołania następcy, ale trzy kolejne próby nie dały efektu. 27 stycznia 2023 r. Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy odrzuciło kolejną listę trojga kandydatów i polski rząd został poproszony o przedstawienie nowej listy do 12 sierpnia 2024 r.
- Myślę, że prawdziwą przyczyną odrzucania, po raz kolejny, list kandydatów - były wątpliwości co do ich niezależności. Bo raczej ich kwalifikacji formalnych nie można generalnie podważać. Doktorzy habilitowani prawa, wykładowcy uniwersyteccy - pod tym względem było w porządku. Ale dla Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, które obserwuje kontrowersje wokół polskich "reform" sądownictwa, istotne było to, że jednym z głównych zarzutów jest polityzacja procesu powoływania sędziów oraz - wynikające z niej - wątpliwości co do bezstronności i niezawisłości niektórych nowych sędziów – komentował dla Prawo.pl prof. Lech Garlicki, były sędzia ETPC. - No chyba, że rządowi zależało na tym, by mieć tam „swojego” przedstawiciela piszącego zdania odrębne do wszystkich niekorzystnych dla państwa wyroków. Bo przed wydaniem tych wyroków on Trybunału nie powstrzyma - dodał.
Czytaj w LEX: Drzemczewski Andrzej, Wybór sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka >
„Stary” sędzia orzeka, trwa kolejna procedura
W tej sytuacji prof. Wojtyczek nadal orzeka w ETPC, a MSZ na początku tego roku ogłosiło kolejny nabór kandydatów.
W wydanym 13 marca br. zarządzeniu Minister Spraw Zagranicznych przyjął nową procedurę wyłaniania kandydatów do ETPC, dostosowaną do standardów Rady Europy, a 19 marca, MSZ poinformowało o ogłoszeniu konkursu. Kandydaci mogli się zgłaszać do końca kwietnia i jak poinformowała Prawo.pl wiceminister spraw zagranicznych Henryka Mościcka-Dendys, zgłosiło się 27 osób, z których jedna potem wycofała się.
Decyzją z 24 kwietnia br. powołany został przez Ministra Spraw Zagranicznych zespół do wyłonienia kandydatów z ramienia Rzeczypospolitej Polskiej na urząd Sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Jego przewodniczącą została dr Henryka Mościcka-Dendys, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. A w skład zespołu weszli: dr hab. Marcin Wiącek, prof. UW, Rzecznik Praw Obywatelskich, dr Hanna Machińska, zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich w latach 2017-2022, prof. dr hab. Piotr Hofmański, sędzia Sądu Najwyższego w latach 1996-2015, sędzia Międzynarodowego Trybunału Karnego w latach 2015-2024, prof. dr hab. Andrzej Wróbel, sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w latach 2011-2017, prof. dr hab. Marek Safjan, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, sędzia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w latach 2009-2024, dr hab. Celina Nowak, dyrektor Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, Magdalena Witkowska, dziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Gdańsku i Małgorzata Mączka-Pacholak, wiceprzewodnicząca Komisji Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej.
Czytaj:
Kandydaci z Polski na sędziego ETPC ponownie odrzuceni>>
Prawnicy apelują o zachowanie standardów przy wyborze sędziego ETPC>>
Fachowe i transparentne wysłuchanie kandydatów
Zespół w minionym tygodniu, od poniedziałku 27 do środy 29 maja, przeprowadził przesłuchania kandydatów. Jak podkreśla minister Mościcka-Dendys, zespół pracował w oparciu o regulamin, który uwzględnia także udział czynnika społecznego, czyli organizacji trzeciego sektora, przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego. Podkreśliła, że wszyscy wysłuchani kandydaci spełniali warunki niezbędne do powołania na urząd sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Poinformowała też Prawo.pl, że dokonano wyboru trzech kandydatów na urząd sędziego ETPC, którzy zostaną przekazani Panelowi Doradczemu Rady Europy, który wybierze spośród nich jednego kandydata. Na wszelki wypadek, gdyby pojawiły się jakieś zastrzeżenia, zespół wskazał też trzech kandydatów rezerwowych. Według minister Mościckiej-Dendys, osoby te, jeśli uzyskają akceptację Panelu Doradczego RE, będą mogły znaleźć się na liście sędziów ad hoc, których państwa zgłaszają na wypadek, gdyby stały sędzia musiał się np. wyłączyć z jakiejś sprawy.
Decyzje i prezentacja kandydatów lipcu
MSZ na razie nie ujawnia nazwisk kandydatów, bo jak podkreśla Henryka Mościcka-Dendys, do momentu decyzji Panelu Doradczego cała procedura objęta jest wymogiem poufności. Nazwiska będą podane do publicznej wiadomości w drugiej połowie lipca, po decyzji Panelu Doradczego. Wtedy też planowane jest w Senacie publiczne spotkanie z trójką kandydatów.
- Ja jestem optymistką i jestem przekonana, że z tej listy zostanie wybrany nowy sędzia – podsumowuje wiceminister Mościcka- Dendys.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
