Rozstrzygnięcie sądu zapadło w związku z żądaniem stowarzyszenia, które złożyło w wojewódzkim sądzie administracyjnym wniosek o udostępnienie szeregu szczegółowych informacji o trzech sędziach tego sądu. Wniosek obejmował żądanie informacji i skanu dokumentu z którego ta informacja wynikała. Chodziło o:

  • życiorys albo inny dokument skrótowo opisujący przebieg dotychczasowego życia sędziego,
  • dyplomy, świadectwa i certyfikaty, którymi legitymował się każdy z sędziów,
  • informacji o przebiegu drogi zawodowej, awansów, zajmowanych stanowisk oraz skanów dokumentów potwierdzających te fakty wraz z ich uzasadnieniem,
  • informacji dotyczących korzystania z immunitetu sędziowskiego oraz prowadzonych przeciwko sędziemu postępowań przed sądem dyscyplinarnym,
  • aktualne badania lekarskie i psychiatryczne każdego z sędziów.

Na tak sformułowanie żądanie sąd udzielił następującej odpowiedzi. Życiorysy sędziów oraz wszystkie źródła informacji opisujących przebieg dotychczasowego życia sędziego nie stanowią informacji publicznej. Za informacje publiczne można uznać wyłącznie te, które dotyczą danych związanych z procedurami powierzenia funkcji sędziowskich czy pełnienia przez wskazane osoby czynności sędziowskich. W związku z tym, również dokumenty potwierdzające wykształcenie muszą dotyczyć tych procedur. Wnioskodawcy przesłano zatem informację o roku ukończenia studiów prawniczych, ale bez skanu dyplomu. Również kserokopie dokumentów potwierdzających powołanie sędziów na poszczególne stanowiska, jako że są nośnikami informacji a nie informacją publiczną, nie mogły zostać udostępnione. Udostępniona informacja objęła kwestie awansów sędziów przez podanie ich dat, korzystania przez sędziów z immunitetu, objęcia postępowaniem dyscyplinarnym oraz informacji o odpowiednim do zajmowanego stanowiska zdrowiu fizycznym i psychicznym (odpowiedź sądu: „sędzia może ze względu na stan zdrowia pełnić swoją funkcję”).

Stowarzyszenie złożyło skargę do NSA na bezczynność sądu. Przywołało orzecznictwo sądów administracyjnych dotyczących udostępnienia informacji o innym funkcjonariuszu publicznym – policjancie. Stowarzyszenie podkreślało, że sądy wskazywały tutaj na obowiązek przesłania wnioskodawcy zarówno życiorysu, jak i informacji o przebiegu drogi zawodowej, kopii aktu mianowania na policjanta oraz kopii aktualnych badań psychiatrycznych.

W odpowiedzi na skargę sąd podtrzymał swoje stanowisko. Dodał, że zawsze należy odróżniać informację publiczną od jej nośnika. Z przywołanym orzecznictwem natomiast się nie zgadza.

 

I instancja: Skany dyplomów należy udostępnić

Sprawę w I instancji rozstrzygnął Sąd Administracyjny w Krakowie. Uznał, że zasadniczo zakres możliwych do podania informacji pokrywał się z żądaniem wniosku. Jego zdaniem należało jednak wydać wnioskodawcy skany dyplomów ukończenia szkoły wyższej wskazanych sędziów oraz kopie aktów powołania ich na stanowisko.

 

Sąd wyjaśnił, że dane dotyczące sędziów znajdują się w tzw. wykazie służbowym, prowadzonym dla każdego sędziego przez prezesa sądu. Z chwilą objęcia przez daną osobę urzędu, prezes właściwego sądu zakłada wykaz służbowy i prowadzi go aż do wygaśnięcia (rozwiązania) stosunku służbowego lub do śmierci sędziego. Niektóre dane dotyczące sędziów zawarte w wykazie, co do zasady podlegają udostępnieniu. W przypadku osoby pełniącej funkcję publiczną, jaką jest sędzia, udostępnia się wszystkie dane, które mają związek z pełnieniem funkcji publicznej. Dlatego właśnie takie informacji zostały udostępnione. Inaczej ma się natomiast sprawa z nośnikami informacji. Ustawodawca tylko w jednym przypadku zobowiązał organ do udostępnienia informacji publicznej zarówno co do treści, jak i postaci, a więc również do udostępniania nośnika. Dotyczy to wyłącznie dokumentów urzędowych. Natomiast, dokument prywatny, który trafia do organu (np. zaświadczenie, życiorys napisany przez sędziego, jego certyfikaty ukończenia kursów), nie staje się z tego tytułu dokumentem urzędowym. Organ nie może go więc udostępniać osobom trzecim. Dokumenty potwierdzające wykształcenie są jednak dokumentami urzędowymi, a tym samym są informacją publiczną. Co ważne, oprócz informacji publicznej dyplom może zawierać również informacje, które nie mają takiego charakteru np. ocenę ogólną ukończenia studiów. W takiej sytuacji, organ może odmówić udostępnienia takiej informacji, wydając w tym zakresie decyzję administracyjną. W tym samym trybie o dyplom ukończenia studiów wyższych udostępnieniu podlega akt powołania sędziego. Natomiast zaświadczenia lekarskie, jako dokumenty prywatne nie podlegają udostępnieniu.

Skargę kasacyjną wniósł sąd. Jego zdaniem oba dokumenty tj. dyplom i akt powołania nie podlegają, jako dokumenty, udostępnieniu.

Zobacz w LEX: Dostęp do informacji publicznej w praktyce funkcjonowania samorządu terytorialnego > >

 

II instancja: Skany dyplomów to nośnik informacji

NSA uwzględnił częściowo zarzuty. Wyjaśnił, że informacja o wykształceniu osób sprawujących funkcje w organach władzy publicznej jest informacją publiczną. Również spełnienie przez kandydata lub kandydatów wymagań formalnych niezbędnych do objęcia urzędu sędziego albo asesora sądowego w sądzie stanowi informację publiczną. Jeśli zatem przepisy prawa wymagają od kandydata ubiegającego się o powołanie do pełnienia urzędu sędziego albo asesora sądowego w wojewódzkim sądzie administracyjnym posiadania określonego stopnia wykształcenia (wyższego) na określonym kierunku studiów (studia prawnicze) to okoliczności te są wykazywane przez kandydatów przez przedłożenie określonej dokumentacji. Informacją publiczną jest zatem fakt posiadania przez kandydata wykształcenia wyższego o określonym profilu. Informacją publiczną nie jest natomiast całościowo pojmowana postać dokumentów, z których wynika rodzaj czy profil wykształcenia, niezależnie od tego, że dokumenty te stanowią dokumenty urzędowe. Zdaniem NSA nie wszystkie elementy uwidocznione w treści dyplomu ukończenia studiów wyższych stanowią informację publiczną, na co zwrócił już uwagę sąd I instancji. Fakt, że prezes sądu dysponuje wiedzą o szkole wyższej ukończonej przez sędziego, otrzymaną przez niego oceną ze studiów, a nawet późniejszej ewentualnej pracy zawodowej, nie oznacza, że ma ona charakter informacji publicznej. Wszystkie te informacje nie przesądzają o poziomie kompetencji tego pracownika (jego kwalifikacji) do sprawowania funkcji publicznej. Nie mo`żna zatem kwalifikować wszystkich elementów dokumentów poświadczających ukończenie studiów wyższych do kategorii informacji o charakterze informacji publicznej. Skan dyplomu ukończenia studiów wyższych nie podlega zatem udostępnieniu. Sąd I instancji tutaj się pomylił.

Z kolei akt powołania na stanowisko sędziego stanowi informację o sprawach publicznych i jako taki ma walor informacji publicznej. Jednak zdaniem NSA wnioskodawca nie zażądał skanu tego dokumentu, a tylko ogólnie wnosił o „informacje o przebiegu drogi zawodowej wskazanych sędziów”. Skoro wnioskodawca o taki dokument nie wnosił, to organ nie mógł pozostawać w bezczynności w jego udostępnieniu.

Wyrok NSA z dnia 21 listopada 2024 r. sygn. III OSK 722/23

Sprawdź w LEX: Udzielanie informacji publicznej przez organy prokuratury > >