Pierwsze zarządzenie w tym zakresie wydane zostało 26 stycznia 2024 r. Ministerstwo argumentowało wówczas, że jak wynika z szeregu opracowań, a także orzeczeń TSUE (z dnia 15 lipca 2021 r. sygn. C-791/19 oraz z dnia 5 czerwca 2023 r. sygn. C-204/21) i ETPCz (sprawa Juszczyszyn przeciwko Polsce, wyrok z 6 października 2022 r., skarga nr 35599/20), wprowadzony na przestrzeni ostatnich kilku lat nowy system postępowań dyscyplinarnych przeciwko sędziom nie odpowiada standardom międzynarodowym i mógł być wykorzystywany do wpływania na treść orzeczeń, a także do kreowania efektu mrożącego w celu uniemożliwienia sędziom implementacji prawa unijnego oraz międzynarodowego.
Czytaj: Sądy podzielone w ocenie obniżenia dodatków dla rzeczników dyscyplinarnych >>
Batalia o rzeczników dyscyplinarnych
Przypomnijmy, rzecznikiem dyscyplinarnym sędziów sądów powszechnych jest od 4 czerwca 2018 r. sędzia Piotr Schab, jego zastępcami Michał Lasota i Przemysław Radzik, ich kadencja upływa za dwa lata. Problem w tym, że Prawo o ustroju sądów powszechnych przewiduje tryb powołania sędziów na tę funkcję na cztery lata, ale nie przewiduje trybu odwołania. A art. 112 powyższej ustawy wskazuje jedynie, że kadencja zastępcy rzecznika dyscyplinarnego przy sądzie apelacyjnym lub przy sądzie okręgowym wygasa przed jej upływem w przypadku:
- rozwiązania albo wygaśnięcia stosunku służbowego sędziego;
- przejścia albo przeniesienia sędziego w stan spoczynku;
- przeniesienia sędziego na inne stanowisko sędziowskie poza obszarem właściwości odpowiednio sądu apelacyjnego lub okręgowego lub delegowania go poza ten obszar na podstawie art. 77;
- przyjęcia przez Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych złożonej przez sędziego rezygnacji z funkcji zastępcy rzecznika.
W opiniowaniu jest obecnie projekt rozporządzenia w sprawie funkcji oraz sposobu ustalania dodatków funkcyjnych przysługujących sędziom, który zakłada m.in. obniżenie z 0,8 na 0,1 mnożnika dodatku funkcyjnego dla rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych, podobnie dla jego zastępców. Z kolei w przypadku zastępców rzecznika dyscyplinarnego, działających przy sądach apelacyjnych i przy sądach okręgowych - obecnie jest to od 0,2 do 0,6, po zmianach będzie 0,2. Jeśli chodzi o rzecznika dyscyplinarnego ministra sprawiedliwości, mnożnik ma wynieść 0,5, a nie jak dotąd od 0,3 do 0,8.
MS zaproponowało też zmianę regulaminu urzędowania sądów powszechnych. Jego głównym założeniem są zmiany w zasadach przydziału spraw sędziom, asesorom sądowym i referendarzom sądowym. Co najmniej 90 proc. przydziału mają mieć rzecznik i zastępcy rzecznika dyscyplinarnego, którzy do tej pory mieli go zaledwie na poziomie co najmniej 10 proc. Mniej spraw w referacie będzie miał za to rzecznik dyscyplinarny ministra sprawiedliwości - spadek ze 100 proc. na co najmniej 75 proc.
Czytaj: Sędziowscy rzecznicy dyscyplinarni dostaną po kieszeni - mają mieć niższe dodatki >>
W TK wniosek o zbadanie konstytucyjności przepisów
Tymczasem w kwietniu Krajowa Rada Sądownictwa wystąpiła do Trybunału Konstytucyjnego o zbadania zgodności z Konstytucją:
- art. 41b par. 3b ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, zgodnie z którym organem właściwym do rozpatrzenia skargi dotyczącej działalności Rzecznika Dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości jest Minister Sprawiedliwości;
- art. 112b Prawo o ustroju sądów powszechnych, który jest podstawą do wyznaczania rzecznika dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości do prowadzenia określonej sprawy dotyczącej sędziego. Powołanie Rzecznika Dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości wyłącza innego rzecznika od podejmowania czynności w sprawie.
- art. 114 par. 9 p.u.s.p w zakresie, w jakim przewiduje, że Minister Sprawiedliwości może złożyć sprzeciw od postanowienia rzecznika dyscyplinarnego o odmowie wszczęcia postępowania, oraz jego część zgodnie z którą wniesienie sprzeciwu przez ministra od postanowienia rzecznika dyscyplinarnego o odmowie wszczęcia postępowania jest równoznaczne z obowiązkiem wszczęcia postępowania dyscyplinarnego;
- art. 114 par. 12 w zakresie, w jakim przewiduje, że minister sprawiedliwości może żądać od rzecznika dyscyplinarnego przesłania materiałów zebranych w toku czynności wyjaśniających lub postępowania dyscyplinarnego, a zawierających dokumenty z akt sądowych, zaś rzecznik dyscyplinarny jest zobowiązany do niezwłocznego przesłania tych materiałów;
- oraz par. 573 ust. 3 i ust. 4 Zarządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej dotyczący ewidencjonowania spraw dyscyplinarnych.
Czytaj też w LEX:
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
