Zostały one opublikowane w wykazie prac legislacyjnych rządu. Jak wskazano ich zasadniczym celem jest realizacja postulatów wyrażonych w wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 6 grudnia 2018 r. w sprawie Słomka Przeciwko Polsce (skarga nr 68924/12), które poruszają zagadnienie właściwości sądu orzekającego o pozbawieniu wolności w trybie „policji sesyjnej” oraz realizacji prawa ukaranego do skutecznej drogi odwoławczej w związku z tym ukaraniem.

To głośna sprawa, którą zajmował się m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich. Trybunał uznał, że kara porządkowa 14 dni pozbawienia wolności dla Adama Słomki za naruszenie powagi sądu, które nastąpiło w chwili ogłoszenia wyroku w sprawie członków Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, stanowiła naruszenie prawa do wolności wyrażania opinii. Skargę wniósł sam Słomka, działacz opozycyjny w latach 1980-tych, internowany w czasie stanu wojennego. Skarżący był obecny w Sądzie Okręgowym w Warszawie w dniu 12 stycznia 2012 r., kiedy to sąd ten miał wydać wyrok w sprawie generała Kiszczaka i innych członków Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, odpowiedzialnych za wprowadzenie stanu wojennego w Polsce w 1981 r. Kiedy sędziowie przybyli na salę rozpraw, Adam Słomka zaczął wznosić okrzyki "Hańba!", "Sąd pod sąd!", wszedł za ławę sędziowską wykrzykując "Tutaj trwa kpina z wymiaru sprawiedliwości". Skarżący został wyprowadzony z sali rozpraw, na którą powrócił i odmówił jej ponownego opuszczenia. Ostatecznie sąd wydał wyrok w innej sali, z ponad godzinnym opóźnieniem. Sąd jednocześnie wymierzył skarżącemu karę 14 dni pozbawienia wolności na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z 27 lipca 2001 Prawo o ustroju sądów powszechnych za poważne naruszenie powagi sądu i zakłócenie czynności sądowych w sposób uniemożliwiający wydanie wyroku.

Czytaj: Karę za obrazę sądu wymierzy inny sąd?>>

Co orzekł ETPC? 

Co ważne postanowienie o wymierzeniu kary porządkowej zostało skarżącemu doręczone 19 stycznia 2012 r. przy jednoczesnym zatrzymaniu celem doprowadzenia do aresztu śledczego w Warszawie. Skarżący wniósł zażalenie, które zostało ostatecznie rozpatrzone, na jego niekorzyść 22 marca 2012 r., to jest sześć tygodni po tym, jak kara została odbyta w całości. Przed Trybunałem zarzucił, iż w ten sposób naruszone zostało jego prawo do poszanowania wolności wyrażania opinii, chronione w art. 10 Konwencji o prawach człowieka, oraz prawo do rzetelnego procesu i bezstronnego sądu z art. 6 Konwencji. Trybunał w Strasburgu zgodził się z jego argumentacją i potwierdził zarówno naruszenie art. 10 Konwencji, jak i naruszenie art. 6 Konwencji.

Wskazał również, że jeżeli chodzi o naruszenie prawa do rzetelnego procesu wypowiedzi Słomki na sali sądowej nie mogą zostać uznane za wulgarne, poniżające czy wymierzone w poszczególnych sędziów osobiście. - Stanowiło krytykę całego systemu sądowego, władzy sądowej oraz poszczególnych aspektów organizacji i przebiegu postępowania sądowego. Sędziowie byli obiektem jego wypowiedzi nie jako osoby prywatne, lecz jako przedstawiciele instytucji, której rozstrzygnięcia miały podważyć sprawowanie wymiaru sprawiedliwości - podkreślił.

Ważna jest także część dotycząca kary porządkowej. Trybunał podniósł, że karę porządkową wymierzył skarżącemu ten sam skład sądu, którego powadze skarżący miał wcześniej uchybić. - Nie zostało przeprowadzone w tej mierze żadne odrębne postępowanie, a skarżący nie miał możliwości przedstawienia swych argumentów. Nadto, wymierzono mu najwyższy wymiar kary porządkowej przewidziany w przepisach prawa polskiego. Jakkolwiek skarżącemu przysługiwało odwołanie od postanowienia o wymierzeniu mu kary porządkowej, postępowanie odwoławcze nie miało wpływu na uchybienia stwierdzone na etapie wcześniejszym i nie mogło ich konwalidować. Nadto, zażalenie skarżącego zostało rozpatrzone już po tym, jak odbył całość kary porządkowej 14 dni pozbawienia wolności. Tym samym możliwość złożenia zażalenia i przeprowadzenia kontroli odwoławczej postanowienia sądu pierwszej instancji nie miała żadnego praktycznego wpływu na wymiar i wykonanie kary pozbawienia wolności - punktował. 

 

Resort sprawiedliwości proponuje zmiany 

Ministerstwo wyjaśnia, że projektowana regulacja ma na celu sprawne i bezzwłoczne przeciwdziałanie zakłócaniu przebiegu czynności sądowych. I tak - to przewodniczący składu sądu, nie sąd będzie mógł wydalić osobę biorącą udział w sprawie, gdy mimo uprzedzenia o skutkach prawnych jej nieobecności przy czynnościach sądowych narusza powagę, spokój lub porządek czynności sądowych, lub publiczność, która niewłaściwie się zachowuje. 

Resort chce też dodać do art. 49 u.s.p. par. 4-6, zgodnie z którymi do wymierzenia kary porządkowej grzywny będzie uprawniony skład sądu, względem którego dopuszczono się obrazy. Jeśli natomiast będą podstawy do wymierzenia kary porządkowej pozbawienia wolności lub jeśli dojdzie do ubliżenia sądowi, innemu organowi państwowemu lub innym osobom w piśmie lub korespondencji elektronicznej skierowanej do sądu, sprawa ta zostanie przekazana innemu składowi sądu. W przypadku naruszeń dokonywanych na piśmie, kara porządkowa będzie mogła być wymierzona na posiedzeniu niejawnym, bez wymogu wysłuchania osoby, która dopuściła się naruszenia.

Czytaj: Strasburg: Adam Słomka miał prawo krytykować wyrok SN>>

Z kolei zgodnie z projektowanym art. 54 u.s.p. prezes sądu będzie mógł zarządzić stosowanie środków zapewniających bezpieczeństwo w budynkach sądowych oraz zapobiegających naruszaniu zakazu wnoszenia do budynków sądów broni, amunicji, materiałów wybuchowych i innych środków niebezpiecznych. Osoby odpowiedzialne za ochronę fizyczną sądów będą mogły przeglądać zawartość bagaży i - jak wskazano -"odzieży osób w przypadku podejrzenia, że wnoszą lub posiadają przedmioty niebezpieczne. Jeśli dana osoba odmówi poddania się czynności przeglądania bagażu lub będzie posiadała przedmioty i substancje niebezpieczne, których nie odda do depozytu, pracownik ochrony będzie mógł odmówić jej zezwolenia na wejście do budynku sądu".

Co istotne z dokonanej czynności przeglądania będzie sporządzony protokół, jeśli osoba poddana tej czynności tego zażąda, lub jeśli w trakcie czynności znaleziono przedmioty lub substancje niebezpieczne. 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.