Dwa projekty prezydenckie - ustawy o sądach pokoju oraz ustawy – przepisy wprowadzające ustawę o sądach pokoju wpłynęły w czwartek 4 listopada do Sejmu. Wynika z nich, że co do zasady sprawy przed sądami pokoju mają toczyć się szybko. Termin rozprawy w sprawie karnej powinien być wyznaczony już w ciągu 21 dni od daty wpływu wniosku. Co ważne, obecność obwinionego na pierwszej rozprawie głównej przed sądem pokoju byłaby obowiązkowa. Jeżeli nie stawi się dwukrotnie bez usprawiedliwienia, sprawa trafi do właściwego sądu, by ją rozpatrzył na zasadach ogólnych. Każdorazowa przerwa w rozprawie może trwać nie dłużej niż 14 dni. W szczególnie uzasadnionych wypadkach, okres przerwy może zostać wydłużony przez sąd pokoju jednorazowo, na okres nieprzekraczający łącznie 21 dni. Z kolei w sprawach cywilnych przewodniczący wyznaczy pierwsze posiedzenie niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie miesiąca od wniesienia pozwu. Nie ma też możliwość odroczenia ogłoszenia wyroku.
Czytaj: Sędzia pokoju jednak prawnikiem, w jego właściwości m.in. alimenty>>
Do właściwości sądów pokoju mają należeć sprawy cywilne o zawezwanie do próby ugodowej, właśnie o alimenty, o naruszenie posiadania, rozpoznawane w postępowaniu uproszczonym – jeżeli przepis szczególny tak stanowi.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Partyk Tomasz, Zawezwanie do próby ugodowej a termin przedawnienia roszczenia >
Z kolei w sprawach karnych sąd ten będzie orzekał w sprawach o występki, np. prowadzenie pod wpływem alkoholu, po utracie prawa jazdy, niezatrzymanie pojazdu na polecenie funkcjonariusza, zakłócenie miru domowego, rozpijanie małoletniego, niepłacenie alimentów, napaść z powodu ksenofobii, rasizmu lub nietolerancji religijnej, zakłócanie przebiegu zgromadzenia, posługiwanie się cudzym dokumentem, kradzież, także z włamaniem, wypadki mniejszej wagi.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Gabriel-Węglowski Michał, Kwalifikacja prawna spowodowania wypadku komunikacyjnego w stanie nietrzeźwości lub odurzenia >
Alimenty? Od wiedzy prawniczej ważniejsze "rachowanie"
Autorzy projektu uzasadniają, że alimenty są kategorią spraw, które należało powierzyć sądom pokoju. Argumentują przy tym, że nie są to sprawy w żadnym razie skomplikowane, tak pod względem prawnym, jak i faktycznym. - Niezbędne jest natomiast, aby sprawy te były rozpoznawane szybko i sprawnie. Bardziej niż sama wiedza prawnicza w sprawach tych pożądane jest dysponowanie przez orzecznika niezbędnym doświadczeniem życiowym i umiejętnością rachowania, które pozwolą ocenić zasadność żądania oraz jego wysokość - wskazują.
Zobacz procedurę w LEX: Zabezpieczenie roszczenia o alimenty przez zobowiązanie do zapłaty sumy pieniężnej >
Zgodnie z nim jeżeli powód i pozwany w sprawach o alimenty pomiędzy małżonkami albo pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi, mają miejsce zamieszkania w okręgu tego samego sądu pokoju, wyłącznie właściwym do rozpoznania sprawy powinien być ten sąd. - Specyfika tych spraw, które są sprawami nieskomplikowanymi pod względem prawnym i faktycznym, a bazującymi w znacznej mierze na wiedzy powszechnej i doświadczeniu życiowym orzekającego, predestynuje je do powierzenia ich sądom pokoju, w których sędziowie będą mieli większe możliwości kompromisowego zakończenia sporu - czytamy w uzasadnieniu. Wskazano też, że w takim przypadku postępowanie winno toczyć według przepisów o postępowaniu uproszczonym.
Sprawdź również książkę: Alimenty. Wzory pism z komentarzem >>
Co ważne, w projekcie przewidziano też dodanie w art. 505[7] k.p.c (dotyczącego zasięgnięcia opinii biegłego) par. 4 w brzmieniu, zgodnie z nim "jeżeli w sprawie rozpoznawanej przez sąd pokoju zajdzie konieczność zasięgnięcia opinii biegłego, sąd ten przekaże sprawę do rozpoznania właściwemu sądowi rejonowemu".
Czytaj w LEX: Król Arkadiusz, Obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami >
Wydziałów rodzinnych to nie odciąży, przyspieszenia nie będzie
Sędzia Ewa Ważny, prezes Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce zwraca uwagę, że sprawy o alimenty mogą być proste, ale takie kończą się zazwyczaj ugodą przed mediatorem lub ugodą, czy wyrokiem na pierwszej rozprawie. - Bardzo często sprawy alimentacyjne są skomplikowane, wymagają znajomości i interpretacji prawa międzynarodowego w zakresie jurysdykcji czy norm kolizyjnych, różnej specyfiki doręczeń. Wydziały rodzinne nadal będą obciążone skomplikowanymi sprawami alimentacyjnymi, a dodatkowo dojdą im nowe obowiązki związane z apelacjami od orzeczeń sądów pokoju, co w konsekwencji nie przyspieszy ich biegu - wskazuje.
Obawia się, że wprowadzenie sądów pokoju, będzie ogromnym wydatkiem organizacyjno-prawnym, który w żaden sposób nie przyspieszy spraw o alimenty a jedynie pogorszy jakość orzecznictwa.
Zobacz procedurę w LEX: Bełczącki Robert Marek, Uchylenie krajowego wyroku w sprawie alimentacyjnej w wyniku ponownego zbadania według art. 19 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 >
Dopuszczenia asesorów do "alimentów" bardziej by pomogło
Przy okazji sędzia nawiązuje do sprawy asesorów sądowych. Przypomnijmy, zgodnie z Prawem o ustroju sądów powszechnych, a konkretnie art. 2 w sądach rejonowych zadania z zakresu wymiaru sprawiedliwości wykonują także asesorzy sądowi, z wyłączeniem:
- stosowania tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym wobec zatrzymanego przekazanego do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania;
- rozpoznawania zażaleń na postanowienia o odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia, na postanowienia o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia i na postanowienia o umorzeniu dochodzenia i wpisaniu sprawy do rejestru przestępstw;
- rozstrzygania spraw, o których mowa w art. 12 pkt 3. - czyli spraw rodzinnych i nieletnich.
W ocenie prezes Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych, zmiana w tym zakresie mogłaby pomóc, ale nie tylko. - Wystarczyłoby uzupełnić istniejące wakaty sędziowskie, asystenckie, referendarskie oraz dopuścić do orzekania w sprawach o alimenty asesorów sądowych a także poprawić sytuację kadrową w sekretariatach wydziałów rodzinnych - mówi.
Zobacz procedurę w LEX: Piaskowska Olga Maria, Dochodzenie roszczeń alimentacyjnych w sprawach o rozwód i separację >
Odnosząc się do samych projektów sędzia dodaje, że kryteria doboru kandydatów na sędziów pokoju w wyniku kampanii wyborczych, wymóg ukończenia jedynie studiów prawniczych, wiek poniżej 70 lat, brak weryfikacji w zakresie umiejętności stosowania prawa, predyspozycji psychologicznych i zdolności do orzekania, budzą ogromne obawy.
- W wielu przypadkach asystent sędziego pokoju będzie miał wyższe kwalifikacje niż sam sędzia pokoju. Sędzia pokoju w trakcie orzekania być może przejdzie cykl szkoleń w KSSiP, a kiedy nabędzie wiedzę i doświadczenie jego kadencja zgodnie z projektem ustawy skończy się, bez możliwości kandydowania ponownie na ten urząd - dodaje.
Czytaj w LEX: Kawecka Anna, Właściwość miejscowa organu przyznającego świadczenia z funduszu alimentacyjnego – nowe regulacje z 2021 r. >
Cena promocyjna: 59 zł
|Cena regularna: 59 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 44.25 zł
Sprawy wymagające wiedzy, doświadczenia, wyczucia
W podobnym tonie wypowiada się radca prawny Aleksandra Ejsmont, specjalizująca się w sprawach rodzinnych. - Alimenty są jednym z elementów spraw rodzinnych, ale powiązane są przecież z kwestią kontaktów, miejsca zamieszkania dziecka. I jeżeli ktoś uważa, że to można w sposób bardzo prosty policzyć, to - powiedzmy wprost - nie wie o czym mówi i na pewno nie ma doświadczenia w orzekaniu w sprawach rodzinnych - mówi.
W jej ocenie osoba bez odpowiedniego przeszkolenia, doświadczenia może sobie z tym nie poradzić. - A efekt będzie taki, że albo orzeczenia będą niewłaściwe, albo te sprawy będą wracały do sądów rejonowych, a to oznacza, że nie będzie szansy na uzyskanie szybkiego rozstrzygnięcia - mówi.
Zobacz szkolenie online w LEX: Hetman-Krajewska Joanna, Sprawy o alimenty - aspekty materialnoprawne >
Jej zdaniem skandaliczne jest natomiast wskazanie w uzasadnieniu, że od wiedzy prawniczej w tych przypadkach ważniejsza jest umiejętność liczenia. - Mówimy o ważnej i delikatnej kwestii jaką są alimenty - w tych sprawach trzeba wyważyć między, oczywiście rzeczą najważniejszą czyli potrzebami dziecka, ale nie może też umknąć z pola uwagi kwestia możliwości zarobkowych rodzica. I obawiam się, że nawet przy najlepszych chęciach osobie, która miałaby o tym orzekać jako sędzia pokoju nie wystarczy samo doświadczenie życiowe i umiejętność liczenia. Wiedza prawnicza do czegoś jest potrzebna. Z jakiegoś powodu sędziowie, profesjonalni pełnomocnicy przez wiele lat się szkolą, zdają trudne egzaminy. Sędziowie po to by orzekać w sposób kompetentny w takich sprawach. I niestety trudno mi wyobrazić sobie, by sędzia pokoju mógł wydać takie rozstrzygnięcie. Może byłby w stanie zatwierdzić ugodę, ale nie orzec w sprawie alimentacyjnej,
która może być bardzo skomplikowana - wskazuje mecenas Ejsmont.
Cena promocyjna: 59 zł
|Cena regularna: 59 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 44.25 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
