Obowiązek zapewnienia autentyczności pochodzenia, integralności treści i czytelności faktury

W związku z obowiązkiem dokładnego odzwierciedlania faktycznych transakcji w zakresie dostaw towarów i świadczenia usług, przepisy wymagają, aby autentyczność pochodzenia, integralność treści oraz czytelność faktur były zapewnione od momentu ich wystawienia do końca okresu przechowywania. Za zapewnienie powyższych wymogów odpowiada podatnik (odpowiednio: wystawiający jak i otrzymujący fakturę).
Powyższe obowiązki były wymagane już w obowiązujących od 2011 r. przepisach w zakresie fakturowania w odniesieniu zarówno do faktur papierowych, jak i faktur przesyłanych w formie elektronicznej. W przypadku faktur przesyłanych w formie elektronicznej wskazano na przykładowe sposoby zapewnienia spełnienia tych wymogów (bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, lub elektronicznej wymiany danych (EDI).
W przepisach wprowadzanych od 1 stycznia 2013 r. wskazuje się kolejny przykładowy sposób spełnienia tych wymogów - kontrole biznesowe, które zapewniają wiarygodną ścieżkę audytu między fakturą i dostawą towarów lub świadczeniem usług. Użycie kontroli biznesowych, które ustalają wiarygodną ścieżkę audytu między fakturą a dostawą towarów lub świadczeniem usług, może znaleźć zastosowanie w celu zapewnienia autentyczności pochodzenia, integralności treści i czytelności wszystkim fakturom, niezależnie od tego, czy wystawiono je w formie papierowej, czy elektronicznej. Każdy bowiem podatnik powinien zapewnić, że informacje wymienione na fakturze dokładnie odzwierciedlają faktyczną dostawę towarów lub świadczenie usług oraz warunki, na jakich zostały one dokonane. Sposób tego zapewnienia jest dowolny i uzależniony wyłącznie od wyboru podatnika.

Akceptacja odbiorcy

Nowe brzmienie § 3 rozporządzenia z 20 grudnia 2012 r. w sprawie przesyłania faktur w formie elektronicznej, zasad ich przechowywania oraz trybu udostępniania organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej (Dz. U., poz. 1528), zwanego dalej „rozporządzeniem elektronicznym”, liberalizuje obowiązujące obecnie wymogi w zakresie sposobu dokonania przez odbiorcę faktury akceptacji przesyłania faktur w formie elektronicznej, które zostaną otrzymane przez niego wyłącznie w formie elektronicznej. Odchodzi się od obowiązku wyrażania formalnej zgody na ten rodzaj przesyłu, pozostawiając te kwestie całkowicie w gestii umownej stron. Przykładowo za akceptację można uznać zgodę przyszłego odbiorcy faktur wyrażoną ustnie, której efektem będzie np. przyjęcie przez podatnika otrzymanej w formie elektronicznej faktury do realizacji, w tym do uregulowania płatności z niej wynikającej.

Wystawianie faktur przez zarejestrowanych podatników VAT zwolnionych

Zmienione brzmienie przepisu § 4 rozporządzenia z 11 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. poz. 1428) , zwanego dalej „rozporządzeniem fakturowym”, nie wprowadza zmian w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów w zakresie podatników zobowiązanych do wystawiania faktur. Nadal będą to podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, jak również podatnicy, o których mowa w art. 16 ustawy o podatku od towarów i usług dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu.
Nowością jest dopuszczenie możliwości wystawiania faktur przez zarejestrowanych podatników VAT zwolnionych. Równocześnie podatnicy ci nie zostaną pozbawieni możliwości wystawiania rachunków, które zgodnie z obecnie obowiązującym § 17 pkt 4 rozporządzenia fakturowego nadal będą uznawane za faktury. Zarejestrowany podatnik VAT zwolniony będzie mógł więc dokonać wyboru, czy udokumentować daną transakcję fakturą, na nowych zasadach wprowadzonych 1 stycznia 2013 r., czy też rachunkiem, na zasadach unormowanych przepisami Ordynacji podatkowej.

Dane w fakturze

Część danych obligatoryjnie umieszczanych na fakturze pozostała niezmieniona, np. nazwa (rodzaj) towaru lub usługi, stawki podatku. Bez zmian pozostał również sposób wykazywania i zaokrąglania kwoty podatku. Niewielkim zmianom (doprecyzowującym) uległ przepis o możliwości określenia w fakturze również kwot podatku dotyczących wartości dostarczonych poszczególnych towarów i wyświadczonych usług. Pozostały również szczególne uregulowania dotyczące faktur wystawianych przy transakcjach trójstronnych.
Ponadto wymóg umieszczania na fakturze niektórych danych uległ likwidacji, np. zlikwidowano obowiązek umieszczania numeru rejestracyjnego samochodu na fakturach dokumentujących nabycie paliw, czy obowiązek zamieszczania terminu płatności należności w przypadku małych podatników rozliczających się metodą kasową co nie oznacza, iż podatnicy dla własnych potrzeb dokumentacyjnych nie mogą zamieszczać takich danych.
Pomimo zniesienia obowiązku podawania niektórych danych w fakturze, podatnicy, którzy np. obecnie oznaczają faktury wyrazami „faktura VAT” nadal będą mogli to czynić w nowym stanie prawnym. Dodatkowo należy zauważyć, iż na fakturach podatnicy mogą również zawierać inne dane, które nie będą już wymagane jako obowiązkowe od 1 stycznia 2013 r.
Realne zmiany w fakturowaniu dotyczyć będą niewielkiej grupy podatników, którzy rozliczają VAT w procedurach szczególnych oraz małych podatników stosujących metodę kasową. Ale nawet ci podatnicy mogą zachować dotychczasowe oznaczenia faktur, pod warunkiem, że naniosą dodatkowe oznaczenia np. wyrazy „metoda kasowa” czy „procedura marży dla biur podróży”.

Samofakturowanie

Przepis § 6 rozporządzenia fakturowego w nowym brzmieniu przewiduje możliwość wystawiania faktur w imieniu i na rzecz podatnika przez upoważnione przez niego osoby trzecie, w szczególności przez jego przedstawiciela podatkowego, oraz przez nabywcę towarów lub usług, będącego podatnikiem podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze bądź też osobą prawną niebędącą takim podatnikiem.
Samofakturowanie przez nabywcę będzie miało zastosowanie do sprzedaży dokonywanej na jego rzecz, jak również będzie obejmowało możliwość wystawiania faktur zaliczkowych. Będzie mogło być również zastosowane w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług, których miejscem opodatkowania jest kraj trzeci. W przypadku samofakturowania dokonywanego przez nabywcę towarów i usług, których to miejscem opodatkowania będzie inne niż Polska państwo członkowskie UE, zastosowanie znajdą regulacje dotyczące fakturowania obowiązujące w tym państwie członkowskim.
Odbiurokratyzowano ponadto szereg istniejących obecnie wymogów dotyczących samofakturowania, takich jak np. obowiązek informowania naczelnika urzędu skarbowego o zawarciu umowy na samofakturowanie, pozostawiając kwestie wyboru takiego rozwiązania i sposobu zatwierdzania poszczególnych faktur w gestii poszczególnych stron sprzedaży.

@page_break@

Obliczanie kwoty podatku wychodząc od kwoty brutto świadczenia

Zmiany wprowadzone w § 8 rozporządzenia fakturowego umożliwiają podatnikom wybór sposobu obliczania kwoty podatku wychodząc od kwoty brutto świadczenia nie uzależniając prawa do skorzystania z tej metody od żadnych szczególnych przesłanek i tym samym nie ograniczając tego prawa do żadnego konkretnego typu transakcji.

Terminy wystawienia faktury

Utrzymano dotychczasową zasadę obowiązku wystawiania faktur w terminie najpóźniej 7 dni od dnia wydania towaru lub wykonania usługi lub – w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym – od zakończenia miesiąca, w którym dokonano sprzedaży. Wprowadzana jest natomiast nowa instytucja – możliwość wystawiania zbiorczych faktur, dokumentujących transakcje dokonane w trakcie miesiąca kalendarzowego (niemających charakteru sprzedaży ciągłej). W takim przypadku faktura musi być wystawiona najpóźniej ostatniego dnia tego miesiąca, w którym miały miejsce dostawy towarów lub były świadczone usługi.
Ponadto, znacznie wydłuża się termin na wystawienie faktur dokumentujących wewnątrzwspólnotową dostawę towarów oraz świadczenie usług, do których stosuje się art. 28b. Zgodnie bowiem z ww. przepisami będzie to możliwe aż do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym odpowiednio: wydano lub przemieszczono towar bądź wykonano usługę.

Faktury zaliczkowe

Utrzymano dotychczasowe zasady wystawiania faktur zaliczkowych. Nowością jest brak obowiązku wystawiania faktur na zaliczki w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów. Należy zwrócić uwagę, że tego rodzaju zaliczki od 1 stycznia 2013 r. nie rodzą obowiązku. Wprowadzone modyfikacje w zakresie odesłań do odpowiednich przepisów dotyczących danych zawartych na fakturze wynikają ze zmian dokonanych w tym zakresie rozporządzeniem fakturowym. Novum stanowi jedynie odejście od literalnie wyrażonej zasady, że fakturę wystawia się również na każdą kolejną otrzymaną część należności.

Dokumenty zmieniające fakturę

Faktury korygujące - nowe brzmienie § 14 ust. 3 rozporządzenia ogranicza zakres danych wymaganych dla faktur korygujących wystawianych w najbardziej powszechnych przypadkach poprzez rezygnację z obowiązującego obecnie wymogu umieszczania obok prawidłowej treści korygowanych pozycji także pozycji i kwot błędnie wskazanych w fakturze korygowanej.
Noty korygujące - jedyną istotną zmianą w zasadach wystawiania not korygujących jest rezygnacja z obowiązku wysyłania odbiorcy noty korygującej w dwóch egzemplarzach i akceptowania jej treści przez odbiorcę w formie pisemnej. Przepis ust. 2 w § 15 wymaga jedynie akceptacji noty przez wystawcę faktury. Sposób akceptacji pozostawiono w gestii stron.

Faktury wewnętrzne

Odnośnie faktur wewnętrznych należy jednak zwrócić uwagę na zmianę wprowadzoną przepisem art. 11 pkt 11 ustawy z 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce. Zmiana ta bowiem oznacza odejście od obowiązku dokumentowania wskazanych w tym przepisie czynności fakturami wewnętrznymi na rzecz prowadzenia przez podatnika dowolnej dokumentacji, która takie czynności będzie odzwierciedlać.

Przechowywanie faktur

Przepisy znowelizowanego § 21 rozporządzenia fakturowego stanowią co do zasady odzwierciedlenie i jednocześnie dalsze ujednolicenie przepisów regulujących kwestie przechowywania i udostępniania faktur dla zapewnienia równego traktowania faktur papierowych i w formie elektronicznej. Podatnicy posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju są zobowiązani do przechowywania wystawionych i otrzymanych faktur oraz ich duplikatów na terytorium kraju. W przypadku ww. podatników, faktury mogą być przechowywane poza terytorium kraju, jednakże wyłącznie w formie elektronicznej w sposób umożliwiający organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej, za pomocą środków elektronicznych, dostęp on-line do tych faktur. Podatnicy są zobowiązani zapewnić organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej, na żądanie, zgodnie z odrębnymi przepisami, bezzwłoczny dostęp do wymienionych dokumentów, a w przypadku faktur przechowywanych w formie elektronicznej również bezzwłoczny ich pobór i przetwarzanie danych w nich zawartych.

Przepisy którego państwa członkowskiego mają zastosowanie

Podstawową zasadą jest, że państwo członkowskie, w którym ma miejsce dostawa, określa zasady fakturowania. Istnieją jednak dwa wyjątki od tej zasady. Dotyczą one dostaw transgranicznych objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia oraz dostaw podlegających opodatkowaniu poza terytorium UE. W takich przypadkach zastosowanie mają przepisy państwa członkowskiego, w którym dostawca ma siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności, z którego wykonywana jest dostawa towaru lub w którym dostawca ma stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu

Dla dostawców mających siedzibę poza UE, dokonujących dostawy towarów lub świadczenia usług podlegających opodatkowaniu w UE, wyjątki nie mają zastosowania, natomiast zawsze stosuje się podstawową zasadę fakturowania, czyli zasadę państwa członkowskiego, w którym ma miejsce dostawa. W równym stopniu, podstawowa zasada będzie miała zawsze zastosowanie w przypadku samofakturowania, w którym odbiorca wystawiający fakturę również podlega opodatkowaniu w ramach odwrotnego obciążenia. Zatem to państwo członkowskie, w którym ma miejsce dostawa, będzie ustalać zasady fakturowania.

Czytaj także o innych zmianach w przepisach podatkowych:

Zobacz jakie zmiany w VAT czekają nas w 2013 roku

Od 2013 roku ulga na złe długi na nowych zasadach

Przedsiębiorca będzie mógł uzyskać kredyt pod zwrot VAT

Zmieniają się przepisy dotyczące transakcji transgranicznych

Kto nie będzie musiał stosować kas rejestrujących w latach 2013-2014