W przedmiotowej sprawie spółka wykonywała na rzecz podatnika CIT roboty budowlane oraz wystawiła mu za te roboty fakturę VAT z terminem płatności 14 dni. Wartość faktury została zaliczona do kosztów podatkowych. Podatnik nie zapłacił za otrzymaną fakturę, a spółka wystawiła „polecenie zapłaty” z podaniem adresów i kont bankowych swoich wierzycieli bez podania terminu dokonania zapłaty. Podatnik zrealizował otrzymane polecenia zapłaty, ale tylko na nieco ponad połowę należnej kwoty. Pozostała kwota nie została zrealizowana i jest wykazana w księgach, jako zobowiązania do wierzycieli spółki.

Zdaniem podatnika, jego zobowiązanie wobec spółki za wystawioną fakturę zostało spłacone w momencie przyjęcia „poleceń zapłaty” na wierzycieli tej spółki. A ponieważ podatnik nie otrzymał wezwania do zapłaty to uznał, że nie ma obowiązku pomniejszać kosztów podatkowych o niezrealizowane „polecenia zapłaty”, w oparciu o art. 15b ustawy o CIT.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uznał stanowisko za nieprawidłowe. Organ przypomniał, że 1 stycznia 2013 r. ustawodawca wprowadził do ustawy o CIT regulację zmierzającą do likwidacji tzw. „zatorów płatniczych” (art. 15b). Stosownie do tego unormowania, w przypadku nieuregulowania kwoty wynikającej z faktury (innego dokumentu) dłużnik – w określonych terminach – zobowiązany jest do dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów. Zasadniczym celem wprowadzenia przedmiotowych rozwiązań było przeciwdziałanie zjawisku tzw. „zatorów płatniczych”. Regulacje te mają mobilizować podatników do terminowego regulowania płatności kontrahentom.

Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej stosując powyższą regulację należy uznać, że skoro podatnik zaliczył do kosztów uzyskania przychodów kwotę wynikającą z faktury VAT i nie uregulował tej kwoty w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności, to powinien dokonać zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o nieuregulowaną kwotę wynikającą z otrzymanej faktury VAT. Zdaniem organu bez znaczenia pozostaje wskazany przez podatnika fakt, że spółka wystawiła na rzecz wnioskodawcy „polecenie zapłaty” z podaniem adresów i kont bankowych swoich wierzycieli bez podania terminu dokonania zapłaty. Dłużnikiem jest podatnik a wierzycielem spółka. Spółka wykonywała na rzecz podatnika roboty budowlane i to ona wystawiła na jego rzecz fakturę VAT z terminem płatności 14 dni. Tym samym, nie można uznać, że zobowiązanie podatnika wobec spółki za wystawioną fakturę zostało spłacone w momencie przyjęcia „poleceń zapłaty” na wierzycieli spółki. Pomimo zmiany podmiotu po stronie wierzyciela, dłużnikiem w sprawie pozostaje nadal podatnik.
Organ zauważył, że podatnik w momencie wystawienia „poleceń zapłaty” na rzecz wierzycieli spółki nie poniósł wydatku. Aby można było bowiem mówić o poniesieniu wydatku, w majątku ponoszącego wydatek powinno nastąpić uszczuplenie. Uwzględnienie danego wydatku, jako kosztu uzyskania przychodów uzależnione jest od jego faktycznego i definitywnego poniesienia. Wydatek musi być poniesiony i prawidłowo udokumentowany. Przez poniesienie wydatku należy rozumieć obciążenie majątku podatnika. Obciążenie to powinno mieć jednocześnie charakter definitywny, tzn. musi być poniesiony z majątku podatnika i mieć ostateczny charakter.

Podsumowując, przejęte zobowiązania na podstawie „poleceń zapłaty” do wierzycieli spółki należy traktować tak samo jak niezapłacone faktury zgodnie z art. 15b ustawy o CIT. Oznacza to, że do momentu zrealizowania zapłaty (dokonania przelewów na konta wierzycieli spółki) podatnik musi wyłączyć z kosztów podatkowych wartość niezapłaconej faktury.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 stycznia 2014 r., ILPB3/423-470/13-2/KS