W przedmiotowej sprawie podatniczka zawierając umowę sprzedaży lokalu mieszkalnego, zawarła w akcie notarialnym zapis, że jest on sprzedawany w zamian za uzyskanie komunalnego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. Zgodnie z aktem notarialnym wartość przedmiotu sprzedaży została określona na kwotę 60 tys. zł, a umówiona między stronami cena sprzedaży, została przez nabywczynię zapłacona, co sprzedająca potwierdziła. Ponieważ lokal został zbyty przed upływem 5 lat od daty nabycia, a podatniczka nie złożyła oświadczenia o spełnieniu warunków do tzw. ulgi meldunkowej, jak również nie wykazała dochodu uzyskanego ze sprzedaży w zeznaniu podatkowym, to organ podatkowy wszczął postępowanie podatkowe, celem określenia wysokości zobowiązania podatkowego w PIT.

Zdaniem podatniczki nie dokonała ona jednak sprzedaży lokalu mieszkalnego, zaś jedynie zamiany własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego na prawo do najmu lokalu komunalnego, bez uzyskania przychodu.

Sprawa trafiła do WSA w Szczecinie. Zdaniem sądu nie ma żadnych wątpliwości, że w sprawie doszło do odpłatnego zbycia (przeniesienia) własności prawa do lokalu. Sąd uznał za miarodajna zawarte w akcie notarialnym oświadczenie o dokonaniu sprzedaży i zakupu. Za bezpodstawne należało uznać zatem twierdzenia podatniczki, że doszło do odpłatnej zamiany.
Zdaniem WSA wskazanie w akcie notarialnym, że sprzedaż następuje za kwotę 60 tys. zł w celu uzyskania w zamian prawa najmu komunalnego lokalu mieszkalnego, nie pozbawia zawartej umowy charakteru, "odpłatnego zbycia". Dla wystąpienia przychodu wystarczy bowiem samo zawarcie umowy sprzedaży, która musi, z mocy art. 535 Kodeksu cywilnego, określać cenę.
Według sądu przedmiotem umowy nie jest zamiana lokali mieszkalnych, gdyż tylko jedna ze stron - podatniczka - posiadała prawo własności. Dlatego też trudno jest podzielić pogląd, że ekwiwalentność wyraża się w cenie wynikającej z umowy zbycia lokalu mieszkalnego przy zamianie prawa własności do lokalu na prawo do najmu innego - komunalnego. Naruszenie wspomnianej ekwiwalentności sugeruje więc pozorność zamiany z uwagi na cel, jakim było uniknięcie opodatkowania przychodu (dochodu) z tytułu zbycia nieruchomości. W konsekwencji podatniczka zobowiązana była uiścić podatek dochodowy w wysokości 19 proc. podstawy obliczenia podatku, stosownie do art. 30e ust. 1 ustawy o PIT.

Wyrok WSA w Szczecinie z 28 marca 2013 r., I SA/Sz 957/12