Z przepisów ordynacji podatkowej wynika, że organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może odraczać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego. W przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:
- odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
- odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
- umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Czytaj w LEX: Ważny interes podatnika w regulacji ulg w spłacie zobowiązań podatkowych - omówienie orzecznictwa >
Ważny interes podatnika – przesłanka konieczna, ale nie przesądzająca
Warto jednak podkreślić, że nawet spełnienie przesłanki w postaci zaistnienia ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego nie oznacza powstania po stronie organów podatkowych obowiązku udzielenia ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych, a jedynie stwarza możliwość jej udzielenia, zwłaszcza w sytuacji, gdy podatnik ma wydatki wyższe od deklarowanych dochodów. Wynika to m.in. z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt II FSK 241/19). NSA podkreślił, że wydana na podstawie art. 67a par. 1 ordynacji podatkowej decyzja w przedmiocie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych ma charakter uznaniowy. Oznacza to, że nawet spełnienie określonej w tym przepisie przesłanki w postaci zaistnienia ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego nie oznacza powstania po stronie organów podatkowych obowiązku udzielenia ulgi, a jedynie stwarza możliwość jej udzielenia. Spełnienie tych przesłanek otwiera tylko możliwość rozważenia zasadności wniosku podatnika, nie obligując organów podatkowych do udzielenia ulgi.
Zobacz również: Fiskus ma luz decyzyjny w udzielaniu ulg >>
Uznaniowa decyzja organu podatkowego
Uznaniowy charakter decyzji organu podatkowego determinuje także sposób i zakres kontroli legalności takiego rozstrzygnięcia przez sąd administracyjny. Kontrola ta ogranicza się do zbadania, czy w toku postępowania zebrano w sposób wyczerpujący materiał dowodowy i wyjaśniono istotne okoliczności faktyczne oraz dokonano prawidłowej oceny przesłanek warunkujących zastosowanie art. 67a par. 1 ordynacji podatkowej. Sądowa kontrola decyzji uznaniowej obejmuje postępowanie poprzedzające jej wydanie, ale nie zasadność i treść podjętego rozstrzygnięcia. Zdaniem NSA, organy i WSA przyjęły, że w sprawie zachodziła przesłanka "ważnego interesu podatnika". Zatem, to nie brak przesłanki spowodował odmowę udzielenia ulgi – lecz wykorzystanie przez organ luzu decyzyjnego przysługującego mu w ramach uznania administracyjnego, wynikającego wprost z art. 67a par. 1 pkt 3 ordynacji podatkowej.
Zobacz procedurę w LEX: Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych >
Nawet stwierdzenie, że w sprawie występuje druga przesłanka udzielenia ulgi tj. interes publiczny, nie skutkowałoby automatycznie tym, że działający w ramach uznania administracyjnego organ musiałby umorzyć zaległość podatkową. NSA jest zdania, że samo istnienie i stosowanie przepisów przyznających organom podatkowym kompetencje rozstrzygania o ulgach w spłacie podatków w ramach tzw. uznania administracyjnego nie narusza wartości konstytucyjnych, ważne jest to, aby organy właściwie wykorzystywały przyznane im kompetencje.
Czytaj w LEX: Rozłożenie płatności podatku na raty i odroczenie terminu płatności podatku >
Ważny interes podatnika – definicja i przesłanki
Jak wskazuje dr hab. Paweł Borszowski, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego, wyrok WSA w Białymstoku (sygn akt. I SA/Bk 428/08), prowadzi z kolei do wniosku, że ważny interes podatnika należy definiować jako sytuację spowodowaną nadzwyczajnymi, losowymi przypadkami. W tym zatem przypadku sąd, określając definicję ważnego interesu podatnika, odniósł ją do szerokiego obszaru sytuacji, który jest konsekwencją nadzwyczajnych, losowych przypadków. W tym zakresie można także „umieścić” wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim (sygn akt I SA/Go 802/08), gdzie przyjęto, iż „«ważny interes podatnika» definiuje się z kolei jako sytuację, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków doszło do znacznego obniżenia zdolności płatniczych dłużnika, co w konsekwencji doprowadziło do tego, że podatnik nie jest w stanie uregulować należności podatkowych”. W ten sposób sąd uszczegółowił definicję ważnego interesu podatnika. Można zatem zauważyć, że sytuacja „wypełniająca” zakres analizowanego wyrażenia składa się w pewnym sensie z dwóch „stanów”, tj. po pierwsze stanu znacznego obniżenia zdolności płatniczych, a po drugie stanu braku możliwości uregulowania należności podatkowych.
Czytaj w LEX: Klauzula generalna interesu publicznego w regulacji ulg w spłacie zobowiązań podatkowych - omówienie orzecznictwa >
![System podatkowy. Zarys wykładu [PRZEDSPRZEDAŻ] ebook](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/21406/978-83-8187-875-3_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Cena promocyjna: 47.2 zł
|Cena regularna: 59 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
