W jaki sposób i z jaką stawką obciążyć najemców opłatą za wywóz śmieci?

Nie można dokonać refakturowania opłaty jako takiej.Jeśli chcecie Państwo przerzucić te koszty na najemców (lokali użytkowych), to należałoby koszty powyższe potraktować jako element kalkulacyjny czynszu (wynagrodzenia za kompleksową usługę najmu) i opodatkować je (łącznie z kosztem) według stawki właściwej, czyli albo ZW albo 23 proc. VAT.

Pytanie

Spółka jest właścicielem nieruchomości i płaci do urzędu miasta opłatę za wywóz śmieci. Urząd miasta nie wystawia za tę czynność faktury. Następnie kwotą tą obciąża swoich najemców.
Czy powinna za to wystawiać fakturę VAT, czy notę obciążeniową? Jeżeli fakturę VAT, to ze stawką 23 proc. czy 8 proc.?

Odpowiedź

Nie można dokonać refakturowania opłaty jako takiej.
Jeśli chcecie Państwo przerzucić te koszty na najemców (lokali użytkowych), to należałoby koszty powyższe potraktować jako element kalkulacyjny czynszu (wynagrodzenia za kompleksową usługę najmu) i opodatkować je (łącznie z kosztem) według stawki właściwej, czyli albo "ZW" albo 23 proc. VAT.

Uzasadnienie

Dla odpowiedzi na powyższe pytanie należałoby rozważyć kilka kwestii. Po pierwsze należy się zastanowić nad charakterem samej opłaty. Po drugie – należałoby się zastanowić nad podmiotem odpowiedzialnym za zapłacenie opłaty w przypadku, o którym mowa w pytaniu (gdy odpady wytwarza najemca lokalu). Po trzecie należałoby się zastanowić, czy możliwe jest w tym przypadku ewentualne refakturowanie opłaty, czy też należałoby ją potraktować jako element wynagrodzenia z tytułu świadczenia kompleksowej usługi najmu.

Co do pierwszej z tych kwestii to zauważyć należy, że regulacje prawne dotyczące opłat, o których mowa, zawarte są w przepisach ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 391, z późn. zm.) - dalej u.u.c.p.g. Zgodnie z przepisami u.u.c.p.g. gminy mają obowiązek zorganizować odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy.

Istotnym elementem nowego systemu – w którym to gmina jest odpowiedzialna za odbieranie odpadów komunalnych – jest obowiązek uiszczenia na rzecz gminy opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zgodnie z przepisami art. 6h u.u.c.p.g. właściciele nieruchomości są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

W myśl nowych przepisów u.u.c.p.g. właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania na danej nieruchomości odpadów komunalnych. Jeśli osoba zobowiązana (właściciel nieruchomości zamieszkałej, bądź nieruchomości, na której powstają odpady) nie złoży deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo też istnieją (po stronie organu) uzasadnione wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji, właściwy organ (odpowiednio: wójt, burmistrz lub prezydent miasta) określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę uzasadnione szacunki, w tym średnią ilość odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach o podobnym charakterze.
Z kolejnych przepisów wynika jednoznacznie publicznoprawny charakter opłaty. Do opłaty za gospodarowanie nieruchomościami stosuje się przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749), z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. Z przepisu art. 6r u.u.c.p.g. wynika z kolei, że opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi dochód gminy.

W kontekście problematyki ewentualnego opodatkowania VAT opłat, o których mowa, należy przede wszystkim na wstępie podkreślić publicznoprawny charakter opłaty obligatoryjnej. Gmina pobierając tę opłatę działa jak organ podatkowy. Gmina (jej organy) pobierająca opłaty za odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości działa jako organ władzy publicznej w zakresie realizowania zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa (czyli u.u.p.c.g.), dla realizacji m.in. których została ona powołana. W związku z powyższym, pobierając przedmiotowe opłaty, gmina (jej organ wykonawczy) działa jako organ władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) - dalej u.p.t.u.

Nie jest więc ona w tym zakresie podatnikiem VAT. Opłaty przez nią pobierane nie stanowią zatem przedmiotu opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Nie stanowią obrotu.
Dotyczy to jednak tylko i wyłącznie opłat pobieranych przez gminę. Gmina pobiera je od właścicieli nieruchomości. Powyższe oznacza, że do wniesienia opłaty zobowiązany jest właściciel nieruchomości, na której wytwarzane są odpady, a nie najemcy (wytwórcy odpadów). Nie jest więc tak, że do ponoszenia opłaty (na rzecz gminy) są zobowiązani najemcy. Dla nich nie jest to zatem oplata, tylko równowartość opłaty na nich przenoszona (jako element kosztowy).
Czy można dokonać refakturowania powyższej opłaty?
Pod pojęciem refakturowania rozumie się dwie grupy zdarzeń, czynności.

Pierwszym z typów refakturowania jest tzw. odprzedaż usług. W takim wypadku refakturujący kupuje usługę na własny rachunek i we własnym imieniu, a następnie usługę (świadczenia) odprzedaje ostatecznemu jej nabywcy (który jest zazwyczaj jej konsumentem). Drugim przypadkiem refakturowania jest poniesienie określonych kosztów na rzecz klienta, którymi jest on następnie obciążany. Nie następuje wówczas "kupno" i "odprzedaż" usługi przez pośrednika, lecz poniesienie (czy też nawet wyłożenie) przez pośrednika kosztów zakupu usługi świadczonej na rzecz odbiorcy.
W przepisach u.p.t.u. od 1 kwietnia 2011 r. znajdują się regulacje dotyczące odprzedaży usług. Zgodnie z art. 8 ust. 2a u.p.t.u., w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Tutaj nie mamy do czynienia z takim przypadkiem. Nie ma bowiem nabycia przez właściciela nieruchomości usługi, którą potem refakturuje. Wnoszona opłata nie jest wynagrodzeniem za nabycie usługi. Nie ma więc czego odsprzedawać.

Nie ma jeszcze w u.p.t.u. regulacji odnoszącej się do drugiego przypadku refakturowania (mają się znaleźć z dniem 1 stycznia 2014 r.). Zgodnie ze stosowną regulacją wspólnotową wówczas, gdy podatnik przy wykonywaniu czynności na rzecz swojego klienta ponosi pewne koszty usług świadczonych bezpośrednio na rzecz klienta, a następnie tymi kosztami obciąża klienta, to wówczas koszty te nie wchodzą do podstawy opodatkowania pod warunkiem ich wyodrębnienia i oddzielnego ewidencjonowania na koncie tymczasowym. Wynika to z brzmienia art. 79 lit. c) Dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z dnia 11 grudnia 2006 r., s. 1, z późn. zm.).

Wydaje się, że w tym przypadku również nie mamy do czynienia z tym drugim przypadkiem. Nie można bowiem twierdzić, że właściciel płaci opłaty (śmieciowe) w imieniu i na rzecz najemców.
Na rzecz najemców – tak, ale płaci te opłaty w swoim własnym imieniu (gdyż właściciel jest do tego prawnie zobligowany).
W związku z tym uważam, że nie można dokonać refakturowania opłaty jako takiej.

Jeśli chcecie Państwo przerzucić te koszty na najemców lokali, to należałoby koszty powyższe potraktować jako element kalkulacyjny czynszu (wynagrodzenia za kompleksową usługę najmu) i opodatkować je (łącznie z kosztem) według stawki właściwej.

Jeśli wynajem dotyczy lokali użytkowych – zastosowanie znajdzie stawka podstawowa (czyli aktualnie 23 proc. VAT); jeśli wynajem dotyczyć będzie lokali mieszkalnych – zastosowanie znajdzie zwolnienie podatkowe.