W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się spółka akcyjna, która na rzecz swoich klientów świadczy usługi kolokacji. Usługi te polegają na zapewnieniu klientowi możliwości umieszczenia należącego do tego klienta sprzętu informatycznego i telekomunikacyjnego (zapewniających przetwarzanie i składowanie danych klienta, obsługę jego stron internetowych, poczty elektronicznej, świadczenie przez niego usług telekomunikacyjnych i informatycznych na rzecz swoich klientów) w centrum danych spółki, tj. w należącym do niej (ew. będącym w jego dyspozycji) budynku (pomieszczeniu) oraz zapewnienie ww. urządzeniom umieszczonym w tych pomieszczeniach prawidłowych warunków do normalnego działania, tj. dostarczanie im energii elektrycznej, chłodzenia, ochrony oraz usług telekomunikacyjnych. W zamian za usługi kolokacji spółka otrzymuje od klienta opłatę instalacyjną (jednorazową) oraz okresową opłatę subskrypcyjną.

Kwestią sporną było określenie miejsca świadczenia usług. Zdaniem spółki świadczone przez nią usługi nie są "usługami związanymi z nieruchomościami". Według spółki w ramach usług kolokacyjnych klient nie uzyskuje prawa do korzystania z określonych pomieszczeń na takich zasadach jak np. najemca, dzierżawca najmu, dzierżawy, czy inny użytkownik - nie jest to posiadanie zależne danej nieruchomości. Uprawnienia klienta dotyczą bezpośrednio urządzeń i tylko w relacji do tych urządzeń (jako znajdujących się na konkretnej lokalizacji) przyznawane są mu uprawnienia dostępu do tej lokalizacji. A to przemawia za uznaniem, że miejscem świadczenia usług kolokacyjnych jest, zgodnie z zasadą ogólną z art. 28b ustawy o VAT, miejsce siedziby działalności gospodarczej klienta. W związku z powyższym w odniesieniu do usługi kolokacji świadczonej klientowi nie posiadającemu miejsca prowadzenia działalności na terytorium RP nie powinien być doliczany do ceny usługi podatek VAT.

Fiskus się nie zgodził. Zdaniem organu bez posłużenia się nieruchomością nie może być mowy o zrealizowaniu przedmiotowej usługi, z czego wynika, iż nie jest to niewielki związek z nieruchomością. Dlatego organ stwierdził, że dla przestawionych usług kolokacji sprzętu informatycznego i telekomunikacyjnego w celu określenia ich miejsca świadczenia ma zastosowanie art. 28e ustawy o VAT.

Sprawa trafiła ostatecznie do NSA. Zdaniem sądu kasacyjnego. Sąd także nie zgodził się ze spółką uznając, że katalog usług zamieszczony w art. 28e ustawy o VAT ma charakter otwarty. Przy czym koniecznym warunkiem jest związek tej usługi z nieruchomością. Do zakresu tych usług ustawodawca zaliczył nie tylko usługi stricte dotyczące prac wykonywanych w nieruchomościach, obrotu nieruchomościami, ale także usługi, których wykonanie oparte jest na wykorzystaniu używaniu i użytkowaniu nieruchomości. Zdaniem sądu opisane we wniosku usługi kolokacji stanowią usługi związane z nieruchomościami i z tego względu podlegają opodatkowaniu w miejscu położenia nieruchomości. Usługi kolokacji należy kwalifikować analogicznie jak usługi warsztatów samochodowych, usługi transportu kolejowego czy też jak usługi telekomunikacyjnych. Sąd podkreślił, że odmienną od powyższych usług cechą usługi kolokacji jest to, iż serwery spółki są nierozerwalnie powiązane z wyspecjalizowanym budynkiem, bez którego nie mogłyby samodzielnie działać. Nie można przy tym pomijać technologicznego powiązania serwerów z nieruchomością. Serwery klientów umieszczone w należących do spółki pomieszczeniach nie będą mogły działać bez technicznego, stałego powiązania z instalacjami budynku, które mają za zadanie zapewnienie odpowiednich warunków dla ich działania, w tym poprzez dostęp do energii elektrycznej, odpowiednich systemów zabezpieczających źródło energii (np. zasilacze ups), czy też dostęp do awaryjnych źródeł energii (np. zewnętrze generatory prądu). Poza wskazanymi elementami, ścisły związek budynku oraz umieszczonych w nim urządzeń polega także na zapewnieniu możliwości umieszczenia tych urządzeń na podłożu o odpowiedniej wytrzymałości (nośności), zapewnieniu stałej temperatury w pomieszczeniu oraz innych warunków (np. utrzymywanie czystości powietrza itp.). Istotne jest także to, iż urządzenia będą monitorowane, serwisowane, modernizowane oraz chronione przez odpowiedni personel spółki. Podsumowując według NSA opisane przez spółkę usługi kolokacji spełniają warunek bezpośredniego związku z nieruchomością, gdyż nieruchomość stanowi centralny i nieodzowny element świadczenia usługi, a ponadto klientowi spółki przyznane jest prawo wstępu do nieruchomości, w której świadczone są usługi.

Wyrok NSA z 18 listopada 2014 r., sygn. akt I FSK 1656/13

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego