W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się spółka wydobywcza w sprawie uznania dzierżawy gruntów za czynności sporadyczne, a przez to ich nieuwzględnienia w proporcji sprzedaży obliczanej dla potrzeb podatku naliczonego.

Podstawową działalnością spółki jest wydobycie i sprzedaż kamienia wapiennego wykorzystywanego, jako surowiec do produkcji cementu. W ramach wydobycia kopalin, spółka eksploatuje kopalnię odkrywkową. W tym celu spółka wcześniej nabywa własność prawo lub prawo wieczystego użytkowania gruntów rolnych, które są następnie przekształca w tereny przeznaczone do eksploatacji górniczej (niekiedy takie przekształcenie trwa nawet kilka lat). Tym samym część gruntów rolnych posiadanych przez nią w danym czasie nie jest wykorzystywana w działalności wydobywczej. Spółka wydzierżawia więc grunty okolicznym rolnikom, jako tereny przeznaczone na cele rolnicze. Łączny udział sprzedaży z tytułu dzierżawy gruntów rolnych w wartości sprzedaży spółki stanowi niewielki ułamek wykazywanego obrotu.

Zdaniem spółki, w odniesieniu do zawieranych przez nią transakcji dzierżawy gruntów rolnych spełnione zostały przesłanki uznania ich za transakcje sporadyczne.

Fiskus nie zgodził się ze spółką. Uznał, że dokonane przez spółkę transakcje dzierżawy na rzecz rolników indywidualnych gruntów rolnych, nie stanowią czynności dokonywanych sporadycznie, bowiem wydzierżawianie przedmiotowych gruntów rolnych stanowi stały element prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Zawarcie z dziesięcioma rolnikami indywidualnymi długoterminowych umów dzierżawy gruntów rolniczych, z tytułu których spółka uzyskuje regularne wpłaty czynszu dzierżawnego, jest dla niej sytuacją ekonomicznie pożądaną. W warunkach wolnego rynku oraz niepewności gospodarczej, ww. umowy dzierżawy zapewniają spółce dostęp do określonej wartości środków finansowych. Z takich działań spółka uzyskuje, zatem dwojakiego rodzaju korzyści. Z jednej strony zapewnione zostaje spełnienie warunków wynikających z ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (bez ponoszenia przez nią dodatkowych kosztów), z drugiej generuje ona zysk w postaci wynagrodzenia z tytułu czynszu dzierżawnego. Według fiskusa zawarcie przedmiotowych umów dzierżawy gruntów rolnych stanowi bezpośredni, stały i nie tyle konieczny, co wybrany przez spółkę sposób uzupełnienia jej działalności.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd zgodził się z fiskusem. Uznał, że opisana dzierżawa gruntów nie stanowi czynności sporadycznej w rozumieniu art. 90 ust. 6 ustawy o VAT, a co za tym idzie powinna być uwzględniana w proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 3 tej ustawy.

Czynności sporadyczne (obecnie "czynności pomocnicze") to takie transakcje, które nie są charakterystyczne dla działalności podatnika. A o tym, czy dane transakcje są charakterystyczne dla działalności gospodarczej podatnika, czy też są sporadyczne (pomocnicze), decyduje szereg okoliczności faktycznych, wskazujących na znaczenie i zakres tych transakcji w całokształcie działalności gospodarczej podatnika.

Jeżeli więc okoliczności danej sprawy wskazują, że podatnik dokonuje określonego typu transakcji incydentalnie, wówczas - bez względu na ich wartość lub liczbę, należy je potraktować, jako sporadyczne w rozumieniu art. 90 ust. 6 ustawy o VAT. Jeżeli natomiast okoliczności wskazują, że podatnik wykonuje dany typ transakcji, jako element prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, wówczas należy uznać, że transakcje takie nie są sporadyczne (pomocnicze) i to zarówno bez względu na ich wartość, jak i liczbę. Transakcjami, które nie mogą być uznane za sporadyczne (pomocnicze) będą takie, które z założenia mają być wykonywane, jako element prowadzonej działalności.

A wydzierżawianie przez spółkę gruntów stanowi stały, choć nie główny element jej działalności. Ten sposób czasowego wykorzystywania gruntów, stanowi stałe uzupełnienie codziennej działalności spółki związanej z wydobywaniem kamienia wapiennego. Czynności te nie mogą być więc uznane za sporadyczne.

Wyrok NSA z 24 września 2014 r., sygn. akt I FSK 1480/13

Omwienie pochodyi y programu Vademecum Głównego Księgowego