VAT: obsługa inwestycji przez jednostkę budżetową nie pozbawia gminy prawa do odliczenia

Gminy nie można pozbawić prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków na inwestycję wodno-kanalizacyjną z tego powodu, że inwestycję tę obsługuje później jednostka budżetowa, stanowiąca wydzieloną część majątku gminy. Tak wynika z wyroku NSA z 21 października 2014 r.

Spór w tej sprawie dotyczył kwestii, czy gminie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych przez nią w związku z realizacją inwestycji polegającej na budowie kanalizacji i przepompowni przekazanej następnie nieodpłatnie gminnemu zakładowi oczyszczania ścieków (GZOŚ), który jest jednostką budżetową gminy, wykorzystującą tę inwestycję do prowadzenia sprzedaży opodatkowanej VAT.

Gmina uważa, że ma prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakupy inwestycyjne dotyczące infrastruktury wodno-kanalizacyjnej. Zdaniem gminy, chociaż działalność opodatkowaną z wykorzystaniem nabytych towarów i usług prowadzić będzie jednostka budżetowa, jaką jest GZOŚ, to beneficjentem dochodów uzyskiwanych z tytułu prowadzenia tej działalności będzie gmina.

Fiskus z kolei bardzo mocno akcentując odrębność podatkową w zakresie podatku VAT gminy oraz gminnego zakładu oczyszczania ścieków odmówił gminie takiego prawa do odliczenia.

                                   

Sprawa trafiła ostatecznie do NSA. Zdaniem sądu, mimo wyodrębnienia organizacyjnego gminnej jednostki budżetowej, nie prowadzi ona działalności gospodarczej w sposób samodzielny, czy niezależny od gminy, której majątkiem, w tym środkami finansowymi, dysponuje. Skoro gospodarka finansowa takiej jednostki charakteryzuje się tym, że pokrywa ona swoje wydatki bezpośrednio z budżetu gminy i odprowadza swoje dochody na rachunek tejże jednostki samorządu terytorialnego, to należy przyjąć, że wydatki gminy związane z budową kanalizacji i przepompowni przekazanej następnie nieodpłatnie GZOŚ, wykorzystującemu tę inwestycję do prowadzenia sprzedaży opodatkowanej VAT, są bezpośrednio związane ze sprzedażą opodatkowaną gminy, jako podatnika VAT, w rozumieniu art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Powyższe bowiem przekazanie mienia przez gminę jej jednostce budżetowej nie jest przekazaniem towarów pomiędzy odrębnymi podatnikami, lecz przesunięciem majątku w ramach jednostki samorządu terytorialnego jaką jest gmina, służącemu tejże gminie do wykonywania czynności opodatkowanych poprzez swą jednostkę budżetową (organizacyjną) jaką jest GZOŚ.

W sytuacji, gdy gmina ponosi ciężar ekonomiczny wydatków (w tym podatku naliczonego) na realizację inwestycji, które – w ramach realizacji spoczywających na niej zadań komunalnych – generują jednocześnie podatek należny, nie ma podstaw do pozbawienia jej prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu poniesienia tych wydatków, z tego powodu, że ze względów organizacyjnych inwestycję tę obsługuje jednostka budżetowa, stanowiąca wydzieloną część majątku gminy – niecechująca się na gruncie VAT odrębną podmiotowością w stosunku do tej gminy.

Wyrok NSA z 21 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1546/13

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego