Upadłość ogranicza korzystanie z ulgi na złe długi

Przed 1 stycznia 2013 r. wierzyciel mógł skorzystać z ulgi na złe długi, mimo, że jego kontrahent znajdował się w trakcie postępowania upadłościowego. Po 1 stycznia 2013 r. taka korekta nie jest możliwa. Tak wynika z wyroku WSA we Wrocławiu z 6 sierpnia 2013 r.

Sąd w sprawie oceniał zasadność dokonanej przez fiskusa korekty podatku naliczonego w trybie art. 89b ustawy o VAT. Spółka nie wywiązała się bowiem z zobowiązań wobec kontrahentów. Podkreślenia wymaga jednak to, że w miesiącu, którego dotyczy spór, tj. w lutym 2010 r. spółka nie znajdowała się w upadłości. Ogłoszono ją dopiero w maju 2011 r. Tym samym spółka znajdowała się w upadłości likwidacyjnej dopiero w dacie podjęcia działań przez fiskusa. Spór dotyczył więc tego, czy ogłoszenie upadłości spółki wyklucza korygowanie zobowiązań podatkowych w trybie art. 89b ustawy o VAT za okresy rozliczeniowe sprzed ogłoszenia upadłości.

W opinii spółki stan upadłości dłużnika wyklucza możliwość korekty podatku i to zarówno w momencie dokonania transakcji, jak i w momencie korzystania przez wierzyciela z "ulgi za złe długi" za względu na pierwszeństwo stosowania Prawa upadłościowego i naprawczego.

Sprawa trafiła do WSA we Wrocławiu. Zdaniem sądu na gruncie przepisów ustawy o VAT, obowiązujących w dacie objętej rozstrzygnięciem, stanowisko spółki nie może znaleźć uzasadnienia. Z art. 89a ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że warunek, by dłużnik nie był w stanie upadłości należy odnosić wyłącznie do daty dostawy towaru lub świadczenia usługi. Dopiero od 1 stycznia 2013 r. wprowadzony został warunek, że na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji, w której dokonuje się korekty, dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Jednakże do wierzytelności powstałych przed przed 1 stycznia 2013 r. nie stosuje się tej zmienionej regulacji.

Sąd dodał, że dokonana przez organy podatkowe korekta podatku naliczonego w rozliczeniu spółki w żaden sposób nie naruszy zasad podziału masy upadłości, a każdy z uprawnionych podmiotów (wierzycieli) zostanie zaspokojony wg zasad Prawa upadłościowego. Ani skorzystanie z ulgi na złe długi przez wierzyciela, ani korekta deklaracji VAT przez dłużnika, nie stanowią bowiem zaspokojenia wierzyciela. W ich wyniku dochodzi do korekty wysokości wierzytelności, ale nie jej zaspokojenia, chybione są zatem zarzuty skargi, że dojdzie do zaspokojenia wierzycieli poza kolejnością przewidzianą w przepisach Prawa upadłościowego. Sąd stwierdził zatem, że choć Prawo upadłościowe ma charakter szczególny w stosunku do ustawy o VAT, to odrębność ta dotyczy uwzględnienia kolejności zaspokajania wierzycieli z masy upadłości, nie zmienia natomiast sposobu rozliczenia z tytułu podatku VAT.

Zdaniem sądu w razie ogłoszenia upadłości podatnika, aktualny pozostaje przewidziany w art. 89b ust. 1 ustawy o VAT obowiązek dłużnika (podatnika) dokonania korekty podatku naliczonego w razie, gdy wierzyciel skorzystał z tzw. "ulgi na złe długi".

Wyrok WSA we Wrocławiu z 6 sierpnia 2013 r., I SA/Wr 666/13