Ulga termomodernizacyjna obowiązuje od ponad pięciu lat, wciąż jednak budzi wątpliwości. Również fiskus często zmienia zdanie w kwestii możliwości odliczenia poszczególnych wydatków. Okazuje się jednak, że mimo iż ostatnio skarbówka złagodziła stanowisko odnośnie terminu zakończenia budowy, to nadal powstają w tym zakresie spory.
Zobacz procedurę w LEX: Ulga termomodernizacyjna – warunki >
Mimo iż fiskus złagodził stanowisko, nie zawsze daje ulgę
W poprzednich latach fiskus kwestionował prawo do ulgi, gdy właściciel pośpieszył się z inwestycją i zapłacił, np. za instalację fotowoltaiczną czy nowy piec, zanim dopełnił formalności w nadzorze budowlanym. 30 marca 2023 r. minister finansów wydał nowe objaśnienia podatkowe (nr DD3.8203.1.2021), w których zmienił stanowisko na korzyść podatników. - Kryterium „oddania budynku do użytkowania” nie przesądza o możliwości skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej lub o braku takiej możliwości. Prawo budowlane nie wyklucza bowiem traktowania jako „budynek” obiektu, co do którego nie miało miejsce formalne oddanie do użytkowania – stwierdził minister.
Ta zmiana skłoniło wielu właścicieli domów, którzy nie odliczyli wcześniej ulgi, do wystąpienia o zwrot podatku - nie zawsze jednak z pozytywnym skutkiem. Przykładem tego jest wyrok WSA w Szczecinie z 5 maja 2024 r. (sygn. I SA/Sz 140/24), którego uzasadnienie zostało właśnie opublikowane. Sprawa dotyczyła małżonków, którzy rozpoczęli budowę domu w lipcu 2020 r. W trakcie budowy ponieśli szereg wydatków, w tym odliczone w ramach ulgi termomodernizacyjnej: zakup i montaż zestawu fotowoltaicznego (sierpień 2021 r.) i zakup środka gruntującego (listopad 2021 r.). W lipcu 2023 r. złożyli w powiatowym inspektoracie nadzoru budowlanego o zakończeniu w dniu budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego.
Małżonkowie złożyli korektę zeznania za 2021 r., w którym odliczyli wydatki na termomodernizację i wystąpili o zwrot nadpłaty. Naczelnik urzędu skarbowego uznał jednak, że nie przysługuje im prawo do odliczenia wydatków z 2021 r., ponieważ dotyczyły one budowanego budynku mieszkalnego, a nie termomodernizacji istniejącego budynku. Zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej nastąpił w trakcie budowy, kiedy budynek nie był jeszcze wyposażony we wszystkie wymagane przepisami instalacje. Tymczasem - jak podkreśla urząd - odliczeniu podlegają jedynie wydatki poniesione na termomodernizację gotowego i kompletnego budynku mieszkalnego jednorodzinnego.
Nie ma ulgi na budynek w budowie
Podatnicy zaskarżyli decyzję do sądu, który stanął po stronie fiskusa. Według WSA nie ma wątpliwości, że nie można skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej na budynek w trakcie budowy. Urząd skarbowy słusznie określił datę zakończenia budowy na 4 lipca 2023 r., bowiem tego dnia kierownik budowy potwierdził w dzienniku budowy zakończenie prac i dokonał wpisu, że budynek nadaje się do użytkowania. Dodatkowo ten właśnie dzień wskazała sama skarżąca w zawiadomieniu z 17 lipca 2023 r. o zakończeniu budowy. Nieskuteczny jest więc zarzut, że kierownik budowy wskazał jedynie formalną, a nie faktyczną datę zakończenia budowy, skoro zapisy w dzienniku budowy dotyczą wykonania konkretnych prac jeszcze w maju 2023 r.
Sąd uznał też, że bez znaczenia dla oceny sprawy było powołanie się przez stronę na objaśnienia podatkowe. - Trafnie zauważył bowiem organ, że w objaśnieniach tych wskazano na możliwość skorzystania z ulgi w przypadku budynku, którego budowy formalnie nie zakończono, ale jest on już wybudowany, a nie w trakcie budowy – jak w przypadku budynku skarżącej - orzekł WSA.
Zobacz procedurę w LEX: Ulga termomodernizacyjna – wydatki podlegające odliczeniu >
Warto doprecyzować przepisy
Jak podkreśla Karolina Kubista, adwokat w Kancelarii JKP Legal, podejście przyjęte w orzeczeniu WSA w Szczecinie, dotyczące określenia momentu zakończenia budowy i uzyskania statusu budynku, jest zgodne ze stanowiskiem ministra finansów przedstawionym w objaśnieniach z 30 marca 2023 r. W objaśnieniach tych wskazano, że status budynku, niezależnie od daty jego budowy, może być oceniany na podstawie wszelkich dowodów użytkowania przez podatnika. Kryterium „oddania budynku do użytkowania” nie jest decydujące w kwestii możliwości skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej. Prawo budowlane dopuszcza uznanie za „budynek” obiektu, który nie został formalnie oddany do użytkowania.
- Przyjęta linia orzecznicza zarówno organów skarbowych, jak i sądów administracyjnych, stanowi pewne światełko w tunelu dla podatników, umożliwiając im realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i skorzystanie z ulgi na wczesnym etapie kończenia budowy budynku. Niewątpliwie jednak zasadne byłoby znowelizowanie przepisów dotyczących ulgi termomodernizacyjnej i umożliwienie skorzystania z niej również w odniesieniu do kosztów ponoszonych na etapie budowy, bo jak widać na omawianym przypadku, nawet bardziej liberalne podejście organów podatkowych nie zawsze umożliwia skorzystanie z ulgi. Skoro celem ulgi jest realizacja polityki zrównoważonego rozwoju, promującej działania proekologiczne i oszczędność energii, to nie sposób zrozumieć, czemu już na etapie budowy budynku nie zachęcać podatników do inwestowania w proekologiczne rozwiązania - mówi mec. Karolina Kubista.
Zobacz procedurę w LEX: Ulga termomodernizacyjna – odliczanie i zwrot >
Pytanie, kiedy następuje koniec budowy
Również wcześniejszy wyrok WSA we Wrocławiu z 9 września (sygn. I SA/Wr 128/23) pokazuje, że sprawa ustalenia końca budowy budzi wiele wątpliwości. Sprawa dotyczyła małżonków, którzy odliczyli wydatki na instalację fotowoltaiczną na podstawie faktury z listopada 2020 r. Natomiast zawiadomienie o zakończeniu budowy złożyli w kwietniu 2021 r. Fiskus zakwestionował ich rozliczenie, ale WSA stanął po stronie podatników i orzekł, że mają prawo do ulgi.
Sąd na wstępie podzielił pogląd organów, że termomodernizować można wyłącznie budynek już istniejący. Stwierdził jednak, że skoro ustawa o PIT nie reguluje, kiedy można przyjąć, że proces budowy dobiegł końca, to w ocenie sądu fakt ukończenia budowy może być ustalany na podstawie wszelkich dowodów. Jak stanowi art. 180 par. 1 ordynacji podatkowej, jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności o zakończeniu procesu budowy budynku może świadczyć dokumentacja budowy oraz przystąpienie do jego użytkowania przez podatnika, w tym oraz okoliczności związane z przystąpieniem do użytkowania i samym już użytkowaniem tego budynku.
Sprawdź w LEX: Czy podatnik może ponownie odliczyć ulgę termomodernizacyjną, gdy skradziono mu pompę ciepła i musi zainstalować kolejną? >
- Złagodzenie kryterium dotyczącego zakończenia budowy to oczywiście dobra wiadomość dla podatników. Więcej osób może skorzystać dzięki temu z odliczenia. Wciąż jednak powstają spory co do tego, jak ustalić datę faktycznego zakończenia budowy. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydaje w tym zakresie interpretacje zarówno pozytywne, jak i negatywne, w zależności od okoliczności stanu faktycznego. Na pewno osoby, chcące skorzystać z ulgi, powinny wziąć to pod uwagę i odpowiednio planować datę ponoszenia wydatków - najlepiej po formalnym zakończeniu budowy, żeby uniknąć sporów. Zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem byłoby jednak uproszczenie przepisów, by nie budziły wątpliwości - mówi Agata Malicka, współwłaścicielka biura rachunkowego.
Czytaj też w LEX: Ulga termomodernizacyjna na przykładach >
Czytaj również: Czy jest ulga termomodernizacyjna na nowe domy
Zakup klimatyzacji bez ulgi w PIT
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
