1 lipca 2023 r. wszedł w życie szereg zmian w ustawie o VAT, wprowadzonych przez pakiet SLIM VAT 3, czyli nowelizację ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw (Dz.U 2023, poz. 1059). Są wśród nich oczekiwane przez podatników ułatwienia pozwalające na odliczenie 100 proc. VAT naliczonego przy sprzedaży mieszanej. Chodzi o rozliczenie podatników, którzy poza usługami opodatkowanymi świadczą też usługi zwolnione z VAT (tzw. sprzedaż mieszana), co oznacza, że mogą odliczyć VAT tylko od zakupów przypadających na sprzedaż opodatkowaną. Jeśli nie jest możliwe wyodrębnienie tych kwot, stosuje się proporcję, np. odliczenie 80 proc. VAT zakładając, że sprzedaż opodatkowana wynosi 80 proc.
Zmiana w art. 90 ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT polega na zwiększeniu kwoty pozwalającej na uznanie, że proporcja określona przez podatnika wynosi 100 proc., w sytuacji gdy proporcja ta przekroczyła u niego 98 proc. Chodzi o kwotę podatku od sprzedaży zwolnionej z VAT (niepodlegającego odliczeniu), która wzrosła z 500 zł do 10 tys. zł.
Zobacz też: Roczna korekta w VAT krok po kroku >>
Korzyść dla szerszej grupy podatników
Eksperci chwalą zmiany.
- Limit 500 zł zupełnie nie odpowiada obecnym realiom rynkowym i w praktyce niemal zawsze był przekraczany. Oznacza to, że wielu podatników, którzy wykazują jedynie marginalną sprzedaż zwolnioną, nie będzie miało obowiązku liczenia proporcji– mówi Joanna Rudzka, doradca podatkowy.
- Cieszy to, że niektórzy podatnicy uwolnieni będą od konieczności dokonywania korekty rocznej (w przypadku różnicy poniżej dwóch punktów procentowych pomiędzy proporcją wstępną i ostateczną). Często bowiem czas pracy niezbędny do dokonania tej czynności administracyjnej przekracza realne korzyści finansowe (tzw. koszt alternatywny). Niemniej, jeżeli proporcja ostateczna spadnie, pewną pracę jednak będzie trzeba wykonać tj. upewnić się, czy nowy limit 10 tys. zł nie zostanie jednak przekroczony - dodaje Joanna Rudzka.
Zobacz też: Zaokrąglanie proporcji wstępnej do 0% lub 100% - procedura krok po kroku >>
Również Katarzyna Adamowicz, doradca podatkowy i senior tax manager w ALTO, zaznacza, że prawo do 100 proc. odliczenia w takich okolicznościach będzie na pewno dostępne dla szerszej grupy podatników niż dotychczas.
Wyjaśnia, że zgodnie z nowymi przepisami, podatnik – gdy wyliczona przez niego proporcja przekroczy 98 proc., a kwota podatku naliczonego niepodlegającego odliczeniu według tak wyliczonej proporcji nie przekroczy 10 tys. zł - będzie mógł przyjąć, że proporcja wynosi 100 proc.
Czytaj również: Od lipca łatwiej będzie rozliczyć VAT >>
Cena promocyjna: 314.1 zł
Cena regularna: 349 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 279.2 zł
Mniejsze obciążenia administracyjne
Według Ministerstwa Finansów, efektem będzie odciążenie działów księgowych firm oraz zmniejszenie liczby korekt wykazywanych w deklaracji VAT.
- Podniesienie progu 500 zł do 10 tys. zł pozwoli nadal zachować zgodność w tym zakresie z regulacjami prawa UE. Nadal zachowany zostaje ustalony na poziomie przekraczającym 98 proc. wskaźnik pozwalający na przyjęcie 100 proc. odliczenia VAT. Osiągnięcie przez podatnika wskaźnika na poziomie niższym lub równym 98 proc. nadal będzie oznaczało, że nie może on zaokrąglić tego wskaźnika proporcji do 100 proc. – tłumaczy Ministerstwo Finansów.
Resort wyjaśnia, że VAT można odliczyć tylko od tych zakupów, które służą czynnościom opodatkowanym. Jeśli nie jest możliwe wyodrębnienie kwot związanych ze sprzedażą opodatkowaną i nieopodatkowaną, należy obliczyć współczynnik proporcji. By to zrobić, należy podzielić roczny obrót z tytułu wykonywania czynności opodatkowanych przez roczny obrót całkowity (czynności opodatkowane, jak i zwolnione z VAT). Wartości te ustala się na podstawie danych z poprzedniego roku.
Podatnik, który dopiero rozpoczyna działalność, ustala proporcję na podstawie własnego szacunku, a zastosowany współczynnik musiał dotychczas uzgodnić z urzędem skarbowym. Tu też nastąpi zmiana, która zmniejszy obowiązki zarówno dla podatników, jak i administracji. Podatnicy rozpoczynający wykonywanie działalności gospodarczej oraz ci, u których obrót w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 tys. zł, będą samodzielnie ustalali proporcję prognozowaną. Naczelnik urzędu skarbowego będzie zawiadamiany o wartości przyjętej przez takiego podatnika w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania pliku JPK.
Czytaj też: Pakiet SLIM VAT 3 >>
Zmiany już za 2023 r.
- Korzystne dla podatników jest też zastosowanie nowych przepisów już do korekt za rok bieżący, o czym mowa w art. 21 i 22 ustawy zmieniającej tj. Slim VAT 3 – mówi Joanna Rudzka.
Możliwość zastosowania limitu 10 tys. zł zostanie rozszerzona na cały 2023 r. Oznacza to, że podatnicy będą na nowych zasadach:
- ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a i art. 90 ust. 3, oraz
- dokonać korekty kwoty podatku odliczonego, o której mowa w art. 90c ust. 1 i art. 91 ust. 1, po zakończeniu 2023 r.
- z zastosowaniem zmienianego przepisu art. 90 ust. 10 pkt 1 w nowym brzmieniu już od 1 stycznia 2023 r.
Takie samo prawo będzie dotyczyło podatników, którzy dla ustalenia na 2025 r. proporcji przyjmą dane za 2025 r. oraz przy dokonywaniu korekty po zakończeniu 2024 r. uwzględnią dane za 2023 r.
Czytaj też: Odpowiedzi na pytania ze szkolenia online: SLIM VAT 3 >>
Będzie mniej korekt
Według Katarzyny Adamowicz, ważną i korzystną dla podatników zmianą będzie możliwość rezygnacji z dokonania rocznej korekty przez podatnika, jeżeli:
- różnica wyliczonej proporcji nie przekroczy 2 proc. oraz
- kwota podatku do odliczenia nie przekroczy 10 tys. zł.
- Przykładowo, podatnik będzie nie będzie zobowiązany do dokonania korekty, jeżeli ustalona przez niego proporcja wstępna np. na poziomie 75 proc. wyniesie po zakończonym roku 73 proc. Jednocześnie, podatnik wciąż będzie miał prawo do dokonania korekty w sytuacji, gdy obliczona proporcja wstępna okaże się zaniżona. W takim przypadku, podatnik nadal będzie mieć możliwość skorygowania VAT – zwiększając wysokość odliczonego podatku. Ostateczna decyzja o dokonaniu korekty, będzie natomiast należała wyłącznie do podatnika. Generalnie korekt będzie mniej - tłumaczy Katarzyna Adamowicz.
Pytanie o rozliczenie samorządów
Według Joanny Rudzkiej, jedyny problem może powstać przy rozliczeniu podmiotów publicznych.
- Powstaje pytanie, czy rezygnacja z korekty rocznej in plus nie będzie uznana przez Najwyższą Izbę Kontroli czy regionalne izby obrachunkowe za naruszenie określonego w art. 68 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, wymogu zapewnienia realizacji celów i zadań kierowanej jednostki sektora finansów publicznych w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy - zastanawia się ekspertka.
Wskazuje na raport NIK z 2021 r. "Centralizacja podatku VAT w samorządach", w którym Izba stwierdziła, że jednostki samorządu terytorialnego, przeprowadzając centralizację rozliczeń VAT , popełniły wiele błędów. Przyczyną były skomplikowane i niejednoznaczne przepisy oraz niejednolite orzecznictwo.
Według NIK do najważniejszych nieprawidłowości należało zaniechanie stosowania metody proporcjonalnego odliczenia VAT za pomocą prewspółczynnika i współczynnika.
Czytaj też: Prewspółczynnik na przykładach >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
