Sprawozdania finansowe w UE mają być niezależne

Za rok zmienią się przepisy regulujące zasady świadczenia usług księgowych. Parlament Europejski zdecydował, że jedna firma nie może być i audytorem, i doradcą. Ma to poprawić przejrzystość tego typu usług i zwiększyć niezależność kontrolerów.

Obecnie często bywa tak, że firmy świadczące usługi księgowe mają w swojej grupie podmioty, które świadczą zarówno usługi doradztwa podatkowego czy prawnego, jak i usługi związane z badaniem sprawozdań finansowych.

– I mamy często taką sytuację, że temu samemu podmiotowi świadczone są te różne usługi, co powoduje pewne wątpliwości dotyczące niezależności, rzetelności – mówi agencji informacyjnej Newseria Roman Namysłowski, partner w Crido Taxand. – Bo z jednej strony mamy firmę, która doradza, w jaki sposób zaplanować rozliczenia podatkowe, jaką strukturę efektywną wdrożyć, żeby zminimalizować np. obciążenia podatkowe, a z drugiej strony mamy podmiot z tej samej grupy, który bada sprawozdania finansowe i weryfikuje rzetelność tych sprawozdań.

To budzi obawy o rzetelność podobnych usług. Dlatego w zeszłym roku Parlament Europejski i Rada UE przyjęły najpierw dyrektywę, a później rozporządzenie, które zmienią warunki funkcjonowania podmiotów jednocześnie świadczących usługi doradcze i badania sprawozdań. Teraz prawo krajowe muszą dopasować do tych przepisów polskie władze. Nowe zasady mają zacząć obowiązywać w połowie przyszłego roku

– Ze względu przede wszystkim na zapewnienie pewnej niezależności i przejrzystości świadczenia usług od połowy przyszłego roku nie będzie można co do zasady łączyć świadczenia usług audytorskich z doradczymi – informuje Roman Namysłowski. – To jest dyrektywa i rozporządzenie, przed polskim ustawodawcą ciągle jeszcze etap przyjęcia odpowiednich przepisów w tym zakresie. Natomiast nie ma wątpliwości co do tego, że to wywróci do góry nogami dotychczasowy porządek, jeżeli chodzi o świadczenie tych usług.

Zmiany nie dotkną wszystkich firm na rynku, tylko tzw. podmioty i jednostki istotne z punktu widzenia gospodarki, spółki, które są notowane na giełdzie, firmy ubezpieczeniowe i banki. Państwa Unii mogą poszerzyć grupy podmiotów, w stosunku do których te nowe zasady będą stosowane.

– Celem tych zmian jest zapewnienie większej niezależności i przejrzystości – podkreśla partner Crido Taxand. – Inwestorzy przecież podejmują decyzje właśnie na podstawie sprawozdań finansowych. W związku z tym z punktu widzenia inwestora istotne jest to, by sprawozdanie było rzetelne, a w sytuacji, w której firma, która świadczy usługi doradcze i np. proponuje określone usługi zmierzające do ograniczenia, to jednocześnie firm audytorska, która bada sprawozdania finansowe, pojawia się ryzyko związane z niezależnością.

Przepisy dotyczące usług księgowych mają charakter paneuropejski. To oznacza, że gdy firma w jednym kraju świadczy usługi związane z badaniem sprawozdania, czyli usługi audytorskie, to w innym kraju co do zasady nie będzie mogła świadczyć usług doradczych.

– Przede wszystkim powinny się przygotować firmy, które korzystają z tego rodzaju usług, bo zmiana przepisów oznacza, że od połowy przyszłego będą musiały korzystać nie z jednego podmiotu, tak jak do tej pory, czyli tego, który świadczył usługi doradcze i audytorskie, ale z różnych podmiotów – mówi Namysłowski. – W związku z tym powinny z wyprzedzeniem pomyśleć o tym, jaką firmę wybiorą i z usług czyich podmiotów będą w przyszłości korzystały.