Spadki: przez dług czynszowy można stracić ulgę mieszkaniową

Sprzedaż lokalu mieszkalnego w drodze egzekucji, przy nabyciu którego podatnik skorzystał z ulgi mieszkaniowej spowoduje utratę prawa do tej ulgi, w sytuacji gdy po zbyciu podatnik w tym lokalu już nie będzie zamieszkiwać. Tak wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 października 2014 r.

W przedmiotowej sprawie podatniczka odziedziczyła mieszkanie. Chcąc skorzystać z ulgi mieszkaniowej uregulowanej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn oświadczyła fiskusowi, że w tym lokalu będzie zamieszkiwać przez okres 5 lat od dnia złożenia zeznania podatkowego. Fiskus pouczył jednak podatniczkę, że w przypadku zbycia lokalu mieszkalnego przed upływem 5 lat, to nową decyzją ustali zobowiązanie podatkowe bez ulgi z tytułu zamieszkania.

Celem ulgi jest nieobciążanie osób najbliższych darczyńcy oraz bliskich i najbliższych spadkodawcy znacznymi, pod względem finansowym, skutkami podatkowymi z tytułu przyrostu majątkowego w postaci nieruchomości bądź lokalu, gdy nie dysponują budynkiem lub lokalem mieszkalnym i zamierzają zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat. Ulga ta przysługuje po spełnieniu wszystkich warunków wskazanych w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Naruszenie chociaż jednego z nich powoduje utratę przez podatnika prawa do ulgi, co skutkuje ustaleniem przez fiskusa podatku. Nie stanowi jednak podstawy do utraty prawa do ulgi fakt zbycia lokalu mieszkalnego, przy nabyciu którego skorzystano z ulgi mieszkaniowej, jeżeli nabywca – pomimo zbycia – będzie w nim dalej zamieszkiwać, przez wymagany okres.

Obecnie, w stosunku do podatniczki, spółdzielnia mieszkaniowa wystąpiła do sądu z wnioskiem o przejęcie na własność nieruchomości w trybie art. 984 § 2 k.p.c. ze względu na zadłużenie czynszowe. Jest efekt długotrwałego działania (a właściwie zaniechania) podatniczki, polegającego na niewywiązywaniu się z obowiązku uiszczania czynszu, które zmusiło spółdzielnię mieszkaniową do konieczności wystąpienia na drogę sądową (a w dalszej kolejności na drogę postępowania egzekucyjnego).

Zdaniem podatniczki, jeżeli sąd przychyli się do wniosku spółdzielni mieszkaniowej, to do zwrotu ulgi zobowiązana być powinna spółdzielnia mieszkaniowa, gdyż podatniczka nie dokona dobrowolnego zbycia lokalu mieszkalnego.

Fiskus się nie zgodził z tym stanowiskiem. Według fiskusa sprzedaż lokalu mieszkalnego, przy nabyciu którego podatniczka skorzystała z ulgi na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w drodze egzekucji z nieruchomości przeprowadzonej przez komornika, spowoduje utratę prawa do ulgi, w sytuacji gdy po zbyciu podatniczka w lokalu tym nie będzie już zamieszkiwać. Fiskus będzie więc zobowiązany do ustalenia zobowiązania podatkowego podatniczki (a nie spółdzielni mieszkaniowej). To bowiem podatniczka jest podatnikiem podatku od spadków i darowizn i to ona była adresatem decyzji o umorzeniu postępowania podatkowego w związku z niewystąpieniem podstawy opodatkowania na skutek zastosowania wskazanej wyżej preferencji podatkowej. W efekcie natomiast to podatniczka zobowiązana będzie do zapłaty podatku od spadków i darowizn wynikającego z decyzji.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 października 2014 r., ITPB2/436-161/14/TJ, LEX nr 244817

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego