Tak wynika z wyroku NSA z 13 lutego 2013 r. W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciło się przedsiębiorstwo energetyczne, które zajmuje się dystrybucją energii elektrycznej przy wykorzystaniu stanowiącej jej własność sieci elektroenergetycznej. Urządzenia, które tworzą tą sieć (w szczególności linie elektroenergetyczne) zaliczane są do środków trwałych. Spółka wskazała, że obiekty linii elektroenergetycznych, w toku eksploatacji, mogą podlegać zdarzeniom (kradzież, zużycie, zniszczenie) skutkującym koniecznością przeprowadzenia na nich prac rekonstrukcyjnych lub modernizacyjnych.

Spółka podkreśliła, że rekonstrukcja linii elektroenergetycznej polega w takim przypadku na odbudowaniu uszkodzonych fragmentów linii, przy czym w zależności od charakteru wykonanych prac oraz zainstalowanych wraz z linią urządzeń, efekt tych prac może być w dalszym ciągu zaliczany do wartości istniejącego środka trwałego bądź też nowo wybudowane fragmenty linii stanowią odrębne jednostki inwentarzowe (środki trwałe).

Powstało więc pytanie czy niezamortyzowana część wartości początkowej przypadającej na trwale odłączony fragment linii elektroenergetycznej, który uległ kradzieży, zniszczeniu lub został fizycznie zlikwidowany w inny sposób, stanowi stratę w nie w pełni zamortyzowanych środkach trwałych, która może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów?

Zdaniem spółki o ile likwidacja nie w pełni umorzonego środka trwałego nie jest związana ze zmianą rodzaju działalności (jak w tym przypadku), to wówczas strata związana z taką likwidacją może stanowić koszt uzyskania przychodów.

Fiskus uznał jednak, że w przypadku rekonstrukcji środka trwałego (linii elektroenergetycznej) nie mamy do czynienia ze stratą powstałą w wyniku częściowej likwidacji tegoż środka, gdyż wydatki poniesione na zakup nowych części składowych lub peryferyjnych będą skutkowały podwyższeniem wartości początkowej środka trwałego lub zostaną zaliczone bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia. Natomiast w przypadku odłączenia fragmentu linii, który nie może już zostać wykorzystany zgodnie z jego pierwotnym przeznaczeniem, a efektem tych prac będzie powstanie nowego fragmentu linii stanowiącego odrębny środek trwały, zastosowanie znajdzie art. 16g ust. 16 i 17 ustawy o CIT. W konsekwencji, kosztem uzyskania przychodów będą odpisy amortyzacyjne uwzględnione w wartości początkowej nowego środka trwałego.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Także sąd uznał, że nie jest możliwe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów niezamortyzowanej części wartości początkowej przypadającej na trwale odłączony fragment linii elektroenergetycznej, który uległ kradzieży, zniszczeniu lub został fizycznie zlikwidowany w inny sposób. Nie można w takim stanie rzeczy upatrywać możliwości wpisywania w ciężar kosztów straty związanej z likwidacją części składowej lub peryferyjnej środka trwałego. Dla rozstrzygnięcia znaczenie ma rozumienie użytego w art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT zwrotu normatywnego "strat powstałych w wyniku likwidacji" słowa "likwidacja", ponieważ likwidacja środka trwałego w sytuacji opisanej w przepisie powoduje stratę. Zdaniem sądu likwidacją będzie definitywne pozbycie się środka trwałego (wykreślenie z ewidencji), a nie likwidacja jego części. W tym drugim przypadku środek trwały nadal istnieje i podlega dalszej amortyzacji wg reguł przewidzianych w przepisach ustawy o CIT o amortyzacji.

Wyrok NSA z 13 lutego 2013 r., II FSK 1183/11