Rzecznik Praw Obywatelskich w wystąpieniu do ministra finansów zwrócił się z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie oraz o podjęcie odpowiednich działań legislacyjnych mających na celu zapewnienie skutecznej ochrony praw człowieka w trakcie procedury odwoławczej w postępowaniu kwalifikacyjnym na biegłego rewidenta.
Brak możliwości kopiowania
Z komunikatu RPO wynika, że zwrócił on uwagę na ograniczanie praw kandydatów na biegłych rewidentów w przypadku, gdy podczas wglądu do niezaliczonej pracy w postępowaniu kwalifikacyjnym chcieliby skopiować oceniony arkusz. Problem stanowi również kwestia dostępu do informacji zawierających wzory poprawnych rozwiązań i odpowiedzi z tych egzaminów. Jego zdaniem należałoby zmienić zasady procedury odwoławczej w postępowaniu kwalifikacyjnym na biegłego rewidenta.
W ocenie RPO kandydat na biegłego rewidenta powinien mieć prawo do utrwalenia treści własnej pracy egzaminacyjnej w dowolny dostępny mu sposób oraz powinien zostać poinformowany o wzorach prawidłowych odpowiedzi z przeprowadzonych egzaminów.
Konstytucyjne prawo do weryfikacji
RPO przypomniał, że zgodnie z art. 51 ust. 3 i ust. 4 Konstytucji każdy ma prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów i zbiorów danych oraz prawo do weryfikacji zgodności z prawdą informacji zbieranych na jego temat. Z kolei art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji gwarantuje obywatelowi dostęp do informacji publicznej, a za taką należy uznać treść poprawnych odpowiedzi i rozwiązań z przeprowadzonego egzaminu na biegłego rewidenta.
Podkreślił jednak, że z przepisów ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym wynika, że ustawodawca zobowiązał Komisję Egzaminacyjną do publikowania jedynie przykładowych pytań i zadań. Ponadto, kandydatowi na biegłego rewidenta przysługuje prawo wglądu do pracy egzaminacyjnej oraz prawo sporządzania notatek dotyczących treści pracy egzaminacyjnej na potrzeby odwołania. Notatki można jednak sporządzać odnośnie do tych pytań testowych lub zadań sytuacyjnych, za które kandydat nie uzyskał maksymalnej liczby punktów.
Zdaniem RPO w przypadku wprowadzenia do porządku prawnego powyższych przepisów ustawodawca nie wskazał, jakie wartości konstytucyjne przemawiają za wprowadzeniem opisanego ograniczenia wobec kandydatów na biegłego rewidenta. W konsekwencji uznać należy, że wskazane rozwiązanie legislacyjne nie spełnia wymogów określonych w Konstytucji.
Pytania nie tylko przykładowe
Ponadto, RPO podkreślił, że ograniczenia w postaci publikacji jedynie przykładowych pytań testowych i zadań sytuacyjnych wraz z wykazem prawidłowych odpowiedzi przez Komisję nie da się uzasadnić potrzebą ochrony wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochroną porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa, a tylko w tym zakresie można zawęzić zakres określonego bezpośrednio w Konstytucji prawa dostępu do informacji publicznej. Nie sposób również uznać, że ograniczenia te są konieczne w demokratycznym państwie i nie naruszają istoty wolności i praw. W przekonaniu RPO fakt, że pytania egzaminacyjne wykorzystywane są w kolejnych egzaminach nie jest dostatecznym uzasadnieniem dla ograniczenia praw zdającego w tym zakresie.
