Czy przedsiębiorca wykonujący usługi transportowe poza granicami kraju może odbywać podróż służbową? Wątpliwości powstały w związku ze zmianami przepisów, obowiązującymi od 2 lutego br. Chodzi o wprowadzenie do ustawy o czasie pracy kierowców przepisu, zgodnie z którym kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 77(5) par. 1 kodeksu pracy.
Czytaj w LEX: Zwolnienie od podatku należności przysługujących pracownikom w podróży służbowej >>>
W związku z tym wątpliwości powziął podatnik, który w lutym br. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego towarów. Usługi transportowe wykonuje na terenie Unii Europejskiej samochodem ciężarowym osobiście, wyjeżdżając poza miejscowość, w której znajduje się siedziba firmy. Podatnik uważa więc, że dokonuje on wyjazdów stanowiących podróże służbowe i zamierza zaliczać do kosztów uzyskania przychodu wartość diet z tytułu podróży służbowych, w części nieprzekraczającej wysokości diet przysługujących pracownikom, określonych w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.
Czytaj w LEX: Zwolnienie od podatku dochodowego diet kierowców - omówienie orzecznictwa >>>
Wątpliwości zrodził nowy przepis
Skierował on do organów skarbowych pytanie, czy ma prawo zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wartość diet z tytułu podróży służbowych, w części nieprzekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom, biorąc pod uwagę dodanie art. 21b w ustawie o czasie pracy kierowców obowiązującego od 2 lutego 2022 r. na mocy ustawy z 26 stycznia br. o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw? Jego zdaniem ma on takie prawo.
W interpretacji z 24 sierpnia dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko podatnika za prawidłowe (nr 0114-KDIP2-2.4011.548.2022.1.ASK).
Przypomniał, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 52 ustawy o PIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: wartości diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących - w części przekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom, określoną w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. Tymi odrębnymi przepisami jest wspomniane rozporządzenie.
Wskazał na odmienny charakter regulacji w przypadku pracownika i osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. Pracownikowi cel podróży służbowej określa pracodawca w poleceniu odbycia podróży służbowej, natomiast w odniesieniu do przedsiębiorcy, istotnym kryterium dla uznania wyjazdu za podróż służbową winno być ustalenie czy wyjazd ma bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Czytaj w LEX: Podróże służbowe pracowników mobilnych >>
Uznał, że z przepisów wynika konieczność wyłączenia z kosztów podatkowych wartości diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą, ale tylko w części przekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom. Oznacza to, że osobom tym przysługuje prawo uwzględniania w kosztach uzyskania przychodu wartości diet za czas podróży służbowych w ramach określonego limitu, tj. do wysokości diet przysługujących pracownikom.
Przepisy ustawy o PIT nie przewidują dla przedsiębiorców żadnych wyłączeń z uwagi na rodzaj działalności.
Nowy przepis nie ma znaczenia dla przedsiębiorców
Dyrektor KIS uznał, że nie ma znaczenia dodanie do ustawy o czasie pracy kierowców przepisu, zgodnie z którym kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 77(5) par. 1 kodeksu pracy.
Przepis ten bowiem nie dotyczy przedsiębiorców prowadzących osobiście działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych, lecz pracowników zatrudnionych na stanowisku kierowcy.
Czytaj w LEX: Należności z tytułu podróży służbowej pracownika a składki ZUS >>
Zatem, jeżeli wydatki z tytułu diet za czas przebywania w podróży służbowej krajowej i zagranicznej zostaną poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z tej działalności, to przedsiębiorca ma prawo zaliczyć poniesione z tego tytułu wydatki do kosztów uzyskania przychodów, jednakże wyłącznie w części nieprzekraczającej wysokości diet przysługujących pracownikom, określonej we wspomnianym rozporządzeniu.
Eksperci: Organy skarbowe łaskawsze od SN
- Interpretacja jest zgodna z przepisami oraz orzecznictwem sądów administracyjnych. Ustawodawca nie wyłączył zastosowania art. 23 ust. 2 pkt 52 ustawy w stosunku do przedsiębiorców świadczących usługi transportowe. Mają zatem oni pełne prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartość diet z tytułu podróży służbowych – ocenia Stefan Kowalski, radca prawny, partner w Kowalski & Wisła Attorneys.
Czytaj w LEX: Zwolnienie od podatku należności przysługujących niepracownikom w podróży służbowej >>>
Kolejna ekspertka wskazuje jednak na fakt, że chociaż wydana przez dyrektora KIS interpretacja indywidualna korzystna dla podatnika, to obrazuje różnice pomiędzy interpretacją pojęcia podróży służbowej na gruncie prawa podatkowego w stosunku do interpretacji przyjętej przez Sąd Najwyższy.
- Zdaniem Sądu Najwyższego kierowca transportu międzynarodowego odbywający podróże w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsce świadczenia pracy nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 77(5) par. 1 k.p. Stanowisko takie zaprezentowano w uchwale Sądu Najwyższego z 19 listopada 2008 r., sygn. akt II PZP 11/08 – podkreśla Karolina Kubista, adwokat w JKP Legal.
Czytaj w LEX: Diety za czas podróży służbowej przedsiębiorcy jako koszty uzyskania przychodów >>>
Ekspertka dodaje, że z uzasadnienia uchwały wynika, że nieustanne przebywanie w podróży jest sprzeczne z istotą instytucji podróży służbowej. Podróż nie stanowi u kierowców zjawiska wyjątkowego, lecz jest normalnym wykonywaniem obowiązków pracowniczych.
- Na gruncie prawa podatkowego nie tylko podróże mające na celu czynności incydentalne spełniają wymogi podróży służbowych, ale również realizowanie zasadniczego przedmiotu działalności wchodzi w zakres podróży służbowych. Powoduje to, że przedsiębiorca wykonujący usługi transportowe zaliczy do kosztów uzyskania przychodu wartość diet z tytuły podróży służbowych, pomimo, że kierowca zatrudniony na podstawie umowy o pracę wykonując takie same czynności, w podróży służbowej nie będzie – ocenia Karolina Kubista.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
