Wiesława Moczydłowska: Ma pani ogromne zasługi dla rozwoju zawodu doradcy podatkowego. Nie tylko wykonuje pani ten zawód, ale wprowadza do niego nowych adeptów. Cieszy panią ten fakt, że zainteresowanie zawodem doradcy podatkowego wciąż rośnie?
Jadwiga Glumińska-Pawlic: Oczywiście, że tak. Dla korporacji doradców podatkowych jest rzeczą niezwykle istotną, aby jej szeregi zasilały nowe, młode i zdolne osoby, które uzyskały uprawnienia do wykonywania tego zawodu. Faktycznie, zainteresowanie zawodem doradcy podatkowego bardzo wzrosło w ostatnich latach i zdecydowanie więcej osób przystępuje do egzaminów. Stąd i komisja, w której pracach nadal biorę udział, ma znacznie więcej pracy.
Kandydatów przystępujących do egzaminu jest z każdym rokiem coraz więcej. Przykładowo w 2016 r. zostało zakwalifikowanych do egzaminu pisemnego 761 osób, a w 2019 r. – 2833. Natomiast w całej naszej kadencji – mimo pandemii – chęć przystąpienia do tego egzaminu wyraziło aż 7343 kandydatów, z których część nie przybyła jednak na przygotowany dla nich egzamin. Do egzaminów ustnych zakwalifikowaliśmy 3888 osób. W ciągu tych czterech lat przeznaczyliśmy 75 dni na egzaminy pisemne oraz 329 dni na egzaminy ustne. Co spowodowało, że musiałam sporządzić 100 zestawów po 100 pytań testowych oraz ponad 4500 zestawów pytań otwartych i powołać spośród Członków Komisji aż 404 składy egzaminacyjne. Wszystkie zaplanowane egzaminy odbyły się w wyznaczonych terminach, pomimo przeciwności losu i walki z covidem. Przerwaliśmy egzaminowanie kandydatów na trzy i pół miesiąca, a od lipca 2020 roku podjęliśmy je ponownie w reżimie sanitarnym, co stanowiło nie lada wyzwanie.
Niestety, pomimo iż wykaz pytań i kazusów egzaminacyjnych jest jawny, a do części ustnej – po zdanym egzaminie testowym – można przystępować w ciągu roku wielokrotnie, ostateczne wyniki nie napawają optymizmem. W sumie w ciągu tych czterech lat samorząd zawodowy doradców podatkowych „zasiliło” 791 osób. Podkreślić należy, że szeroki zakres materiału i brak zorganizowanych form kształcenia przygotowujących do egzaminu (np. aplikacji) powodują, że zdawalność jest na poziomie poniżej 30 proc.
Czytaj w LEX: Krywan Tomasz - Wykonywanie zawodu doradcy podatkowego - komentarz praktyczny >>>
Sprawdź w LEX: Testy na doradcę podatkowego od 1 maja 2022 r. >>>
Czy pomysł ulg w egzaminach polegających na zwolnieniu z części pisemnej absolwentów niektórych wydziałów prawa i ekonomii jest trafiony?
Niewątpliwie, studenci wydziałów prawa czy ekonomii wyróżniają się wiedzą niezbędną do wykonywania zawodu doradcy podatkowego. Kilka lat temu komisja chciała zachęcić absolwentów tych kierunków do wyboru tego zawodu. Ma to duże znaczenie nie tylko dla tych osób, ale też dla samej korporacji doradców podatkowych, która się starzeje. W ocenie projektodawców ulgi te miały zmienić strukturę korporacji na korzyść doradców posiadających ten rodzaj wykształcenia.
Dotychczas Komisja Egzaminacyjna zawarła umowy z 10 uczelniami: Uniwersytetem Warszawskim, Szkołą Główną Handlową w Warszawie, Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie, Uniwersytetem Ekonomicznym we Wrocławiu, Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetem w Białymstoku, Uniwersytetem Gdańskim, Uniwersytetem Szczecińskim, Uniwersytetem Wrocławskim oraz Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II.
Na podstawie takiej umowy, określającej realizowany przez uczelnię program kształcenia obejmujący zakres wiedzy i umiejętności wymaganych w części pisemnej egzaminu na doradcę podatkowego, jej absolwenci zwolnieni są z części pisemnej egzaminu na doradcę podatkowego. Biorąc pod uwagę dotychczasowe doświadczenia stwierdzić mogę, że zainteresowanie absolwentów jest niewielkie i taka też zdawalność części ustnej egzaminu.
Zobacz również: Tomasz Palak: Informowanie o zmianach w prawie i wysyłanie newsletterów nie narusza kodeksu etyki prawnika >>
Wydaje się, że to wartość dodana dla samych absolwentów tych kierunków, ponieważ dotychczas studenci nie zawsze mieli możliwość zdobycia szerokiej wiedzy z dziedziny podatków. Te umowy to zmienią?
Raczej tak, bowiem uczelnia musi spełnić określone w ustawie o doradztwie podatkowym kryteria co do zakresu i programu kształcenia, umożliwiając studentom zdobycie wiedzy niezbędnej do egzaminu, a później do wykonywania zawodu doradcy. To podwójna korzyść dla studentów, także i dla tych, którzy nie wybiorą tego zawodu. Zwiększony zakres wiedzy z dziedziny podatków przyda się bowiem bez wątpienia także przyszłym adwokatom i radcom prawnym. Podkreślić należy, że przedstawiciele tych zawodów – pomimo, że posiadają nawet szersze uprawnienia niż doradcy podatkowi – to jednak przystępują do tego egzaminu, zdając sobie sprawę, że dodatkowe uprawnienia zwiększą ich „atrakcyjność” u klientów.
Czytaj w LEX: Przeszukanie i zatrzymanie rzeczy u doradcy podatkowego >>>
Czytaj w LEX: Samorząd doradców podatkowych >>>
Jakie obowiązki wiążą się z przewodniczeniem Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego?
Zgodnie z przepisami ustawy Przewodniczący Komisji Egzaminacyjnej kieruje jej pracami, w szczególności wyznacza składy egzaminacyjne spośród członków komisji oraz wyznacza przewodniczących tych składów. Szczegółowe zadania zostały zaś określone w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z 2 listopada 2010 r., zgodnie z którym do jego zadań należy zapewnienie wykonania uchwał Komisji Egzaminacyjnej; przygotowywanie testów i zadań egzaminacyjnych do części pisemnej egzaminu oraz zestawów pytań do części ustnej egzaminu, na podstawie wykazu pytań i zadań egzaminacyjnych; udzielanie kandydatom na doradców podatkowych wyjaśnień w sprawach należących do właściwości komisji oraz podpisywanie zaświadczeń potwierdzających złożenie egzaminu z wynikiem pozytywnym. Obejmując funkcję przewodniczącej w 2018 r. zdawałam sobie sprawę, że nie będzie łatwo, ale rzeczywistość przerosła nawet moje wyobrażenia. Jak już wcześniej powiedziałam samodzielnie przygotowałam ponad 4500 zestawów po 10 pytań każdy na egzaminy ustne. I to zasadniczo – ręcznie dokonując wyboru z opublikowanego „Wykazu”. Dopiero w ostatnim roku kadencji z pomocą przyszli mi informatycy, którzy opracowali autorski program do tworzenia zestawów, wymagający jednak jeszcze wielu korekt. No i obiektywnej oceny wagi pytań w zestawie, tak by jeden z nich nie był „łatwy, lekki i przyjemny”, a drugi składał się wyłącznie z pytań trudnych i problemowych, które nie zmieszczą się na jednej stronie zestawu. A tego nie zrobi żaden program.
Pytania egzaminacyjne są jawne, zatem wydawałby się, że łatwo jest zdać egzamin. A jednak statystyki pokazują, że jest inaczej…
Tak, pytania są jawne i publikowane na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Wykaz pytań i zadań opracowywany jest i aktualizowany przez członków Komisji, a następnie zatwierdzany w formie Uchwały PKE. Jednak nie oznacza to, że egzamin jest łatwy. Zakres egzaminu jest bowiem bardzo szeroki, obejmuje wiele dziedzin poza materialnym i proceduralnym prawem podatkowym. Ma on za zadanie weryfikację wiedzy i kompetencji kandydatów. Zawód doradcy podatkowego jest zawodem trudnym, odpowiedzialnym i jednocześnie interdyscyplinarnym, stąd też zakres posiadanej wiedzy musi być ogromny.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność karna doradcy podatkowego >>>
Pod koniec ubiegłego roku odbyła się w Ministerstwie Finansów z pani inicjatywy konferencja „25 lat ustawy o doradztwie podatkowym i zawodu doradcy podatkowego”. Podczas konferencji zapowiedziała pani konieczność podjęcia prac nad zmianami w egzaminie i w dostępie do zawodu. Jaki jest los tego pomysłu? Czy coś już zrobiono w tym zakresie?
Pomysł zorganizowania takiej konferencji faktycznie wyszedł z mojej inicjatywy, ale był oczywiście skonsultowany i zaakceptowany przez kierownictwo Ministerstwa Finansów. Konferencja skupiła wybitne grono osób zasłużonych dla zawodu doradcy podatkowego. O zawodzie doradcy podatkowego i jego ewolucji dyskutowali doradcy podatkowi, sędziowie NSA, przedstawiciele Ministerstwa Finansów, pracownicy naukowi oraz członkowie Komisji Egzaminacyjnych poprzednich i bieżącej kadencji - starając się pokazać jak najszersze spektrum spraw związanych z tym zawodem i zastanowić nad jego przyszłością.
Przypomnieć bowiem należy, że zawód doradcy podatkowego jest zawodem zaufania publicznego i funkcjonuje na naszym rynku od wejścia w życie ustawy z 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym, która go ukonstytuowała i określiła ramy jego wykonywania.
Jaki jest los tego pomysłu? Czas pokaże. Zmiany wymagają inicjatywy ustawodawczej i decyzji ministra finansów, który w drodze rozporządzenia określa szczegółowe zasady przeprowadzania egzaminu.
Czytaj w LEX: Wpis na listę doradców podatkowych >>>
Czytaj w LEX: Zasady etyki zawodowej doradcy podatkowego >>>
Obserwujemy postępujący proces elektronizacji i cyfryzacji zawodu doradcy podatkowego. Ma on miejsce również w samym dostępie do zawodu. Co udało się zrobić w tym zakresie za pani kadencji jako przewodniczącej Komisji Egzaminacyjnej?
Tak, postępująca modernizacja i digitalizacja przeobraziła metody pracy doradców podatkowych, która w coraz większej mierze opiera się na elektronizacji i wykorzystywaniu nowoczesnych narzędzi informatycznych i technologii cyfrowych. Stąd też w samym procesie przeprowadzania egzaminów zaczynają zachodzić zmiany. Komisja ma ogrom pracy i należy ją usprawnić, co ma już miejsce. Udało nam się już przeprowadzić pilotażowy testowy egzamin pisemny. Program należy jeszcze dopracować, ale wszystko wskazuje na to, że nowy Przewodniczący będzie miał o wiele mniej pracy, bo moja komisja przetarła już szlaki.
Prof. dr hab. Jadwiga Glumińska-Pawlic, doradca podatkowy, była przewodnicząca Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego w kadencji 2018-2022, pracownik naukowy na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, była przewodnicząca Krajowej Rady Doradców Podatkowych
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
