Dziś aktywni doradcy podatkowi to rzesza około 7,3 tys. osób. Co roku ślubowanie zawodowe składa około dwustu nowych adeptów zawodu, a mniej więcej podobna liczba z różnych przyczyn opuszcza profesję.

Tak wskazują statystyki podawane przez Krajową Izbę Doradców Podatkowych. Według nich, w 2020 r. wpisano na listę doradców 165 osób, rok później - 184, a od początku 2022 roku - 221 osób. Mniej więcej podobne liczby dotyczą odejść z zawodu: w 2020 r. - 256, w 2021 - 181, a od początku 2022 r. - 192 osoby.

Nowoczesna księgowość w dobie ciągłych zmian - zapraszamy na bezpłatną konferencję podatkową >>>

Jednak w najbliższych latach ta stabilność nie ma szans się utrzymać. Spora część doradców, bo nawet 3 tys. osób, może odejść na emeryturę. To osoby, które w pierwszych latach istnienia zawodu doradcy podatkowego, pod koniec lat 90., skorzystały z możliwości wpisu na listę doradców bez zdawania egzaminu. Dziś wiele z tych osób osiągnęło już wiek emerytalny i prawdopodobnie stopniowo będzie ograniczało lub kończyło działalność.

Mniej liczni, ale dadzą radę

Co to oznacza dla zawodu? Przewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych Andrzej Ladziński przyznaje, że zmiana ta jest nieuchronna, ale samorząd się na nią szykuje.

- Prawdopodobnie większość z odchodzących to osoby, których działalność jest w praktyce głównie prowadzeniem biur rachunkowych. Najważniejsze w takim momencie staje się zbadanie, w jakim zakresie będą wykonywać zawód osoby, które teraz składają ślubowanie i już są aktywnymi doradcami. W ten sposób będziemy mieli obraz tego, w jakim kierunku zmierza zawód doradcy podatkowego, to znaczy, na jakich obszarach doradztwa podatkowego będzie koncentrować się w przyszłości aktywność doradców - zapowiada szef samorządu.

Czytaj w LEX: Samorząd doradców podatkowych - komentarz praktyczny >>>

Czytaj w LEX: Zasady etyki zawodowej doradcy podatkowego >>>

Czytaj w LEX: Wpis na listę doradców podatkowych - komentarz praktyczny >>>

Wymiana pokoleniowa będzie miała swój wymiar geograficzny. Daje się bowiem zauważyć tendencja do zmniejszania się liczebności doradców w tych województwach, gdzie nie ma wielkich ośrodków miejskich. Tymczasem blisko połowa nowych osób w zawodzie pochodzi z Warszawy. Zresztą na Mazowszu działa zawodowo ponad jedna czwarta wszystkich doradców, bo ponad 2,6 tys. Duży wybór doradców mają też mieszkańcy Śląska, gdzie jest ich ponad tysiąc. 

Andrzej Ladziński nie przewiduje jednak, by te różnice terytorialne przełożyły się na zmniejszenie dostępności usług doradztwa podatkowego. - Dzięki postępowi technicznemu zmienia się model wykonywania naszego zawodu i wielu doradców podatkowych świadczy usługi nawet dla klientów mających siedziby o setki kilometrów od biura danego doradcy - zauważa przewodniczący KRDP.

Księgowość - o czym warto pamiętać w listopadzie? >>>

 

Z kolei Zbigniew Maciej Szymik, były szef samorządu doradców wskazuje, że na odejście starszych kolegów i koleżanek nałożą się też inne zmiany, dotyczące sposobu wykonywania zawodu i zapotrzebowania rynku. - Na razie w praktyce dominuje model doradztwa podobny do niemieckiego, gdzie nasi koledzy po fachu raczej pomagają klientom w codziennym prowadzeniu biznesu, niż w sporach z władzami podatkowymi. Dotychczas w Polsce też statystyczna większość doradców podatkowych zajmowała się raczej rachunkowością, niż planowaniem podatkowym - przypomina Szymik.

Czytaj w LEX: Umowa o doradztwo podatkowe i skutki jej niewykonania >>>

Czytaj w LEX: Wykonywanie zawodu doradcy podatkowego - komentarz praktyczny >>>

Czas strategów i sądowych wojowników

Jednak według Szymika rzeczywistość prawna i technologiczna ostatnich lat sprawia, że zmiany są nieuchronne. - Po pierwsze, dokonuje się coraz większa automatyzacja procesów prostej księgowości, co spowoduje spadek popytu na proste usługi rachunkowości. Po drugie, prawo podatkowe coraz bardziej się komplikuje, nie tylko z racji tzw. Polskiego Ładu, ale też przepisów o schematach podatkowych czy incydentalnych COVID-owych. To sprawi, że większe pole do popisu będą mieli doradcy podatkowi zajmujący się opracowywaniem strategii podatkowej firm i sporami z fiskusem - przewiduje ekspert.

 

 

Na zmiany pokoleniowe i rynkowe wskazuje też Jacek Bajson, doradca podatkowy z firmy ETL Tax, działający faktycznie w zawodzie od niemal 30 lat. - Odchodzące pokolenie stworzyło ten zawód i tym ludziom należy się wielki szacunek. Jednak ten model wykonywania zawodu, jaki większość z nich uprawiała, już się kończy. Rzeczywistość często wymusza przejście do bardziej zaawansowanej działalności - twierdzi Bajson. I daje przykład, dotyczący rozliczenia PIT za bieżący rok.

- Przecież żeby rzetelnie rozliczyć rok 2022, gdy obowiązuje tzw. Polski Ład w kilku równoległych opcjach, trzeba klientowi zaproponować kilka rozwiązań, zresztą przepisy to wręcz same sugerują. Czy księgowy, który nie ma uprawnień doradcy, może sam takie opcje zaproponować? Nie ma jasnej odpowiedzi, czy jest to doradztwo zastrzeżone tylko dla osób z uprawnieniami - zwraca uwagę Jacek Bajson, nawiązując do przepisów ustawy o doradztwie podatkowym. Przewiduje ona, że doradztwo bez posiadania zawodowych szlifów to przestępstwo zagrożone karą do 50 tys. zł grzywny. Ustawowa definicja doradztwa jest przy tym dość pojemna.

Czytaj w LEX: Przechowywanie dokumentacji podatkowej klienta przez biuro rachunkowe (doradcę podatkowego) po zakończeniu roku podatkowego >>>

Czytaj w LEX: Obowiązek ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe >>>

Niewykluczone, że lukę po odchodzących doradcach podatkowych będą chcieli wypełnić księgowi prowadzący biura rachunkowe. Jednak, aby uniknąć wątpliwości co do legalności doradzania, powinni zadbać o uprawnienia doradców. Tak sugeruje Andrzej Ladziński.

- Księgowi, tak jak doradcy podatkowi, poprowadzą biura rachunkowe, a wielu z nich jest doradcami podatkowymi. Dlatego zachęcam pozostałych księgowych do zdawania egzaminu doradcy podatkowego, który jest oficjalnym potwierdzeniem znajomości tematyki podatkowej - mówi przewodniczący KRDP. Zapewnia przy tym, że ten zawód, mimo trudnego egzaminu, jest otwarty. - Znajdzie się w nim miejsce zarówno dla tych, którzy specjalizują się w obsłudze sporów z fiskusem, jak też dla tych, którzy profesjonalnie prowadzą zewnętrzną rachunkowość firm - zapewnia Ladziński.

WZORY dokumentów w LEX:

 

Lukę po odchodzących na emeryturę doradcach podatkowych parających się głównie rachunkowością mogą też wypełnić np. biegli rewidenci. Ustawa o doradztwie podatkowym daje im bowiem niemal takie same kompetencje jak doradcom podatkowym (choć nie pozwala na reprezentowanie podatników w sądach i przed organami skarbowymi). - Wielu biegłych rewidentów już dziś z powodzeniem prowadzi usługi doradztwa podatkowego. - Bywa to zresztą bardziej lukratywne, niż podstawowa działalność biegłych, czyli audyt sprawozdań finansowych - deklaruje Barbara Misterska-Dragan, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów. Dziś około 5,2 tys. osób ma uprawnienia biegłego rewidenta, przy czym wykonujących zawód jest 2,7 tys.

Nowoczesne narzędzia w księgowości - zobacz raport z badania! >>>

Zmiana struktur samorządu

Odejście starszego pokolenia może też wymusić zmianę organizacyjną samorządu doradców. Dziś tworzy go 16 oddziałów, odpowiadających poszczególnym województwom. - Odejście koleżanek i kolegów z dłuższym stażem spowoduje zmniejszenie liczebności niektórych naszych oddziałów terenowych zwłaszcza tam, gdzie nie ma wielkich ośrodków miejskich, np. na Podlasiu czy w Świętokrzyskiem. Myślę, że stopniowo zwiększy to świadomość konieczności połączenia mniej licznych oddziałów wojewódzkich w większe terytorialnie struktury regionalne - uważa Zbigniew Maciej Szymik.

Czytaj też: Zwolnienie doradcy podatkowego z tajemnicy zawodowej >>>

W samorządzie doradców już toczy się dyskusja o bolesnej konieczności likwidacji niektórych oddziałów wojewódzkich. Tam, gdzie będzie mniej niż np. 200 członków danego oddziału, ze względów ekonomicznych i organizacyjnych nie będzie on miał racji bytu.

Podobne obawy wyrażano kilkanaście lat temu co do niektórych mało licznych okręgowych izb w samorządzie adwokatów (np. siedleckiej). Nazywano je szyderczo "izbami autobusowymi", gdyż wszyscy członkowie niektórych mogliby się zmieścić - i to niemal dosłownie - w jednym autobusie. Jednak w adwokaturze nie było ryzyka wielkiej fali odejść z zawodu. Jest wręcz przeciwnie, szeregi palestry wciąż rosną.

Andrzej Ladziński dostrzega ten problem, ale nie przewiduje rychłych zmian. - Zmniejszenie liczby doradców podatkowych w niektórych regionach na razie nie będzie się wiązało z reformami struktury naszego samorządu. W każdym razie takich zmian nie planujemy przed najbliższym zjazdem czyli do 2025 roku - deklaruje szef KRDP.

KALKULATORY w LEX:

 

Sprawdź również książkę: Egzamin na doradcę podatkowego. Testy >>


 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.