Pytanie

Spółka z siedzibą poza Polską nie posiada na terytorium Polski oddziału, przedstawicielstwa jak również zakładu czy stałego miejsca prowadzenia działalności na potrzeby podatkowe, nie zatrudnia pracowników. Jednocześnie jest w Polsce zarejestrowana na potrzeby VAT (podatnik VAT czynny). Spółka prowadzi zatem ewidencję na potrzeby VAT w Polsce i rozlicza się z tego podatku. Obroty spółki w Polsce nie przekraczają limitów, kwalifikujących ją jako "dużego przedsiębiorcę". Jednocześnie stosując te kryteria dla całej swojej działalności, uznało by się spółkę za dużego przedsiębiorcę.

Czy spółka na potrzeby prowadzenia ewidencji dla celów VAT w Polsce powinna od 1 lipca 2016 r. generować Jednolity Plik Kontrolny?

Czy obowiązek ten dotyczy tylko transakcji (ewidencji) od 1 lipca 2016 r., czy też transakcji za okres (w tym lata) wcześniejsze?

Czy ewentualny obowiązek dotyczyłby tylko rejestrów VAT, czy również dokumentów pośrednio z tymi transakcjami związanych, jak wyciągi bankowe księgowane w państwie siedziby?

Odpowiedź eksperta Vademecum Głównego Księgowego

Uważam, że spółka, o której mowa, jest dużym przedsiębiorcą, a tym samym od 1 lipca 2016 r. będą jej dotyczyć przepisy o jednolitym pliku kontrolnym.

Przepisy dotyczące obowiązku przekazywania jednolitego pliku kontrolnego (tj. art. 193a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa – dalej o.p.) wejdą w życie dopiero 1 lipca 2016 r. (zob. art. 31 pkt 2 ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw – dalej ustawy zmieniającej). Przez pierwsze dwa lata (do końca czerwca 2018 r.) obowiązek stosowania tych przepisów mieć będą tylko duzi przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – dalej u.s.d.g. Mikroprzedsiębiorcy, mali przedsiębiorcy oraz średni przedsiębiorcy będą obowiązani dostosować się do wskazanych przepisów dopiero od 1 lipca 2018 r. (zob. art. 29 ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw).

Mając to na uwadze zauważyć pragnę, że z przepisów u.s.d.g. nie wynika, aby zagraniczni przedsiębiorcy byli z punktu widzenia uznawania przedsiębiorców za dużych, średnich, małych oraz mikroprzedsiębiorców traktowani inaczej niż przedsiębiorcy krajowi. Uważam zatem, że spółka, o której mowa, jest dużym przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów u.s.d.g., a tym samym od 1 lipca 2016 r. będą jej dotyczyć przepisy o jednolitym pliku kontrolnym.

Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że przepisy, co do zasady, nie mogą działać wstecz. Dotyczy to w szczególności przepisów określających obowiązki. Uważam w związku z tym, że obowiązek prowadzenia ksiąg podatkowych przy użyciu programów komputerowych w sposób umożliwiający przekazywanie całości lub części tych ksiąg oraz dowodów księgowych w formie jednolitego pliku kontrolnego dotyczy zdarzeń podlegających ujęciu w księgach podatkowych od - w przypadku dużych podatników - 1 lipca 2016 r.

Niestety, odmienne stanowisko zdaje się reprezentować Ministerstwo Finansów. Jedna z opublikowanych na stronie http://www.mf.gov.pl/kontrola-skarbowa/dzialalnosc/jednolity-plik-kontrolny odpowiedzi na często spotykane pytania sugeruje, że obowiązek dostarczenia danych w formacie Jednolitego Pliku Kontrolnego dotyczyć będzie mógł również danych sprzed 1 lipca 2016 r.

Odnośnie ostatniego pytania wyjaśnić pragnę, że jednolity plik kontrolny obejmować będzie dane w postaci ksiąg podatkowych (a więc, przykładowo, ewidencji VAT) oraz dowodów księgowych (a więc, przykładowo, faktur). Nie będzie obowiązku uwzględniania w nim dokumentów niestanowiących dowodów księgowych, do których według mnie należą wyciągi bankowe. Co innego wynika jednak z opublikowanych na stronie http://www.mf.gov.pl/kontrola-skarbowa/dzialalnosc/jednolity-plik-kontrolny struktur logicznych, które dotyczą również wyciągów bankowych.