W przedmiotowej sprawie podatnik sprzedał akcje imienne spółki akcyjnej, które nie były przedmiotem publicznego obrotu. W umowie określono, że cena płatna będzie w ratach zgodnie z dołączonym do umowy harmonogramem. Zastrzeżono również, że kupujący uprawniony jest w każdym czasie do wcześniejszej zapłaty całości lub części ceny sprzedaży.

Zdaniem podatnika w takiej sytuacji przychód z tytułu sprzedaży akcji powstanie w momencie wymagalności poszczególnej raty ceny sprzedaży akcji czyli z upływem każdego z umownie ustalonych terminów płatności raty. W przypadku, gdy kupujący dokona wcześniejszej płatności całości lub części ceny sprzedaży wówczas przychód powstanie w momencie otrzymania płatności.

Zdaniem fiskusa jednak dla momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu sprzedaży akcji w spółce akcyjnej, obojętne jest czy cena płatna jest jednorazowo czy też w ratach. Obowiązek podatkowy w takim przypadku powstaje w dniu zawarcia umowy sprzedaży.

Rozbieżność stanowisk w rozpatrywanej sprawie sprowadza się do rozumienia pojęcia "przychody należne", jakim posłużył się ustawodawca w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o PIT.

Sprawa trafiła do WSA w Rzeszowie. Zdaniem sądu "przychód należny" powstaje w dacie, kiedy określona kwota przysługującego podatnikowi świadczenia pieniężnego staje się wymagalna i może on domagać się jej zapłaty. Podatnik dokonując planowanego zbycia udziałów uzyska przychód z tego tytułu odpowiednio w datach wymagalności (z upływem terminu płatności) poszczególnych części przysługującej mu ceny. Wtedy też powstanie obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych. Wskazać należy, że strony umów cywilnoprawnych co do zasady mogą swobodnie ustalać terminy spełnienia świadczeń. Nie oznacza to bynajmniej niedopuszczalnej ingerencji w powstanie obowiązku podatkowego. Istotnym warunkiem dla zaliczenia takiego przychodu do przychodów należnych jest zatem powstanie po stronie wierzyciela prawnej możliwości żądania spełnienia świadczenia przez kontrahenta, co znajduje wyraz w obowiązku świadczenia przez kontrahenta.

W niniejszej sprawie "przychodem należnym" jest wymagalna kwota należności przysługująca podatnikowi z tytułu zbycia akcji, przy bez znaczenia jest okoliczność, czy podatnik przychód ten faktycznie otrzymał. Innymi słowy przychód powstaje, kiedy podatnik może się domagać, aby stanowiąca go kwota została mu wypłacona. W celu ustalenia, kiedy podatnik uzyskał przychód istotna jest więc data, w której wynikający z umowy obowiązek spełnienia świadczenia (dokonania zapłaty) powinien nastąpić.

WSA w Rzeszowie z 19 marca 2013 r., I SA/Rz 74/13