PIT: rekompensata za przewlekłość postępowania podlega zwolnieniu

Opodatkowanie przyznanej przez sąd sumy pieniężnej za krzywdę moralną spowodowaną przewlekłością postępowania byłoby wysoce niesprawiedliwe. Takie stanowisko wynika z wyroku WSA w Łodzi z 26 lutego 2013 r.

W przedmiotowej sprawie stronie postępowania sądowego została przyznana suma pieniężna z tytułu przewlekłości tegoż postępowania. Strona uznała, że otrzymane pieniądze mają de facto charakter zadośćuczynienia za doznaną krzywdę moralną spowodowaną naruszeniem prawa do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Dlatego też przyznana suma pieniężna według niej podlega zwolnieniu z PIT.

Fiskus uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Według fiskusa zasądzona na rzecz strony postępowania suma pieniężna, przyznana na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, bowiem nie ma charakteru odszkodowania, ani zadośćuczynienia. W tej sytuacji świadczenie stanowi dla strony przychód z innych źródeł.

Sprawa trafiła do WSA w Łodzi. Zdaniem sądu otrzymana przez stronę kwota ma zrekompensować negatywne przeżycia psychiczne i moralne związane z przewlekłością postępowania sądowego oraz z naruszeniem prawa (nie dobra osobistego) do rozpoznania sprawy sądowej bez zbędnej zwłoki. Kwota ta, poza funkcją represyjną i prewencyjną, ma też znaczenie kompensacyjne. Ma bowiem na celu zadośćuczynienie za krzywdę, jaką strona poniosła wskutek wadliwie skonstruowanego systemu wymiaru sprawiedliwości albo wadliwe działającego systemu wymiaru sprawiedliwości w praktyce.

Skoro Państwo przyjęło na siebie obowiązek zrekompensowania swoim obywatelom niedogodności wynikających z przewlekłych postępowań sądowych, to niezrozumiałe byłoby roszczenie tego samego Państwa o opodatkowanie tak uzyskanego przysporzenia majątkowego. Akceptując taki punkt widzenia należałoby uznać, że Państwo oczekuje korzyści wynikających z własnego, bezprawnego zaniechania realizacji prawa obywatela do rozpoznania sprawy sądowej w rozsądnym terminie.

Dlatego też sąd przyjął, że opodatkowanie przyznanej sumy pieniężnej za krzywdę moralną spowodowaną przewlekłością postępowania – byłoby sprzeczne z ideą humanitaryzmu i wysoce niesprawiedliwe.

Wyrok WSA w Łodzi z 26 lutego 2013 r., I SA/Łd 1528/12