Tak wynika z wyroku NSA z 16 lipca 2015 r. W przedmiotowej sprawie podatniczka poinformowała fiskusa, że jej mąż wynajmuje - bez jej zgody i bez jej pełnomocnictwa - lokal stanowiący współwłasność majątkową małżeńską. Podatniczka poinformowała też, że mąż do opodatkowania tego przychodu wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, nie wykazując w stosownym oświadczeniu, że lokal stanowi współwłasność majątkową. Podatniczka podniosła, że z wynajmu przedmiotowego lokalu nie osiąga żadnych przychodów.
Fiskus ustalił, że mąż podatniczki wykazał przychód z tytułu najmu lokalu w kwocie 12,9 tys. zł i w całości wykazał go w zeznaniu podatkowym PIT-28. Mąż podatniczki złożył jednak korektę tego zeznania, wykazując przychód w wysokości 6,45 tys. zł (1/2 kwoty 12,9 tys. zł). Podatniczka w zeznaniu podatkowym PIT- 37 nie wykazała jednak przychodów z tytułu najmu lokalu, ponieważ, jak wskazała, nigdy nie była beneficjentem dochodów uzyskiwanych z tytułu najmu. Ponadto nie udzielała mężowi żadnych pełnomocnictw do zawarcia umowy najmu tego lokalu i zwróciła się o pomoc do kancelarii prawnej, aby rozwiązać problem prawnie nieskutecznej umowy. Fiskus sam określił więc stronie zobowiązanie podatkowe w PIT wskazując, że fakt zawarcia umowy nieważnej w świetle prawa cywilnego nie oznacza, że ewentualne przychody z niej wynikające nie podlegają ustawie.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Zdaniem sądu, zawarcie nieważnej w świetle prawa cywilnego umowy nie oznacza, iż ewentualne przychody z niej wynikające nie będą podlegały ustawie. Z tego względu przychody wynikające z nieważnych umów zasadniczo podlegają przepisom ustawy o PIT. Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy przyczyną nieważności jest sprzeczne z prawem przyrody, normami bezwzględnie obowiązującymi lub zasadami współżycia społecznego zachowanie się podatnika, z którego wynikają przychody. Jednak skoro nie może budzić wątpliwości, że najem może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, to przychody uzyskane z tego tytułu, pomimo wad umowy wskazujących na jej nieważność, mogą podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Trzeba bowiem wyraźnie zaakcentować, że opodatkowaniu nie podlega umowa najmu, a jej skutki. Ważność czynności cywilnoprawnej ma istotne znaczenie w innym podatku, jakim jest PCC. W przypadku opodatkowania podatkiem dochodowym nieważność czynności cywilnoprawnej nie stanowi bezwzględnej przeszkody w opodatkowaniu przychodów uzyskanych na jej podstawie.
W rozpoznawanej sprawie nie ulega wątpliwości, że najemcy zapłacili wynajmującemu umówiony czynsz. Z akt sprawy wynika, że uzyskany przychód nie został zwrócony, ma zatem charakter przysporzenia definitywnego. Problemem, jaki w okolicznościach rozpoznawanej sprawy wystąpił, jest to, w jaki sposób i komu uzyskany przychód należy przypisać. A poza sporem był fakt pozostawania podatniczki w związku małżeńskim, w którym panował ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Do majątku wspólnego małżonków należał także wynajmowany lokal. Prawa do udziału w zysku (udziału) były równe. A w sytuacji, gdy małżonkowie, między którymi istniała wspólność majątkowa, osiągnęli przychód z najmu, przy czym żaden z nich nie złożył pisemnego oświadczenia o opodatkowaniu całości dochodu osiągniętego z tego źródła przez jednego z nich, to należało przypisać każdemu z małżonków połowę przychodów.
Zobacz też: Nowe zasady dotyczące zgłaszania najmu przez małżonków >>
Wyrok NSA z 16 lipca 2015 r., sygn. akt II FSK 1585/13
Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Najem nieruchomości a podatki
|