Od wynagrodzenia arbitra nie zapłacimy VAT

Strona zobowiązana na mocy wyroku do poniesienia kosztów arbitrażu obejmujących m.in. wynagrodzenie arbitrów ustalone im przez sąd, nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu uzyskanego przez arbitra wynagrodzenia za jego czynności.

Warunki niezbędne dla zaistnienia czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, odnośnie zwrotu kosztów arbitrażu, w tym wynagrodzenia arbitrów, nie są spełnione. Wskazać bowiem należy, iż w przypadku wypłaty kosztów arbitrażu, ustalonych przez Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy nie jest możliwe zidentyfikowanie jakiegokolwiek świadczenia, które sąd miałby wykonywać na rzecz podmiotu zobowiązanego do zwrotu kosztów. Brak jest więc fundamentalnego elementu świadczenia, za które podatnik miał ponosić odpłatność.

Nie jest również możliwa identyfikacja podmiotu świadczącego i podmiotu korzystającego z usług. Brak jest więc jednego z kluczowych elementów pozwalających mówić o świadczeniu usług za wynagrodzeniem, bardzo mocno zaakcentowanego przez TSUE m.in. w orzeczeniu z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting. We wskazanym orzeczeniu Trybunał wskazał, że świadczenie usług realizowane jest „za wynagrodzeniem” w rozumieniu artykułu 2(1) VI Dyrektywy i stąd podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy.

Trudno dostrzec w tej sytuacji element wzajemności, jak i jakikolwiek związek pomiędzy usługą a wynagrodzeniem. Zapłaconej kwoty wynikającej z zasądzonego wyroku nie da się połączyć z jakimkolwiek świadczeniem wzajemnym wykonywanym przez arbitra.

W przedmiotowej sprawie nie dochodzi do świadczenia usługi w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT. Podatnik zaś, jako jednostka organizacyjna występująca w imieniu Skarbu Państwa, zobowiązany na mocy wyroku do poniesienia kosztów arbitrażu, w tym wynagrodzenia arbitrów, nie może być uznany za usługobiorcę usług świadczonych przez arbitra, gdyż nie występuje pomiędzy tymi podmiotami żaden element tworzący stosunek zobowiązaniowy, który można byłoby uznać za świadczenie usług. Tym samym nie sposób uznać go za podatnika zobowiązanego do rozliczenia usługi zarówno w świetle art. 15 ust. 6 ustawy o VAT oraz art. 17 ust. 1 pkt 4 tej ustawy.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 13 marca 2013 r. IPTPP2/443-690/11-7/12-S/KW