Na przedsiębiorców spadają kolejne obowiązki administracyjne

Częste i radykalne zmiany przepisów prawa podatkowego nie służą poczuciu bezpieczeństwa podatkowego przedsiębiorców, dla których kluczowa jest przewidywalność. Od wielu lat, niemal co roku – zwłaszcza na jesieni, kiedy procedowane są nowelizacje ustaw podatkowych, prawnicy i doradcy alarmują, że nadchodzą kolejne „rewolucyjne zmiany”, do których należy się przygotować – pisze Agnieszka Wnuk, doradca podatkowy, partnerka w QUIDEA.

Niestety, na zaostrzenie reguł, podnoszenie efektywnej stawki podatku pod hasłem „uszczelniania systemu” i zmiany utrwalonych zasad nakłada się obciążanie przedsiębiorców kolejnymi obowiązkami administracyjnymi, których celem jest m.in. eliminowanie rzekomych nadużyć popełnianych przez kontrahentów. Przedsiębiorcy coraz częściej muszą więc de facto zastępować powołane do tego organy w tropieniu ewentualnych nieprawidłowości. Co więcej, muszą dokonywać tych czynności z niedookreśloną należytą starannością, ponieważ w przeciwnym wypadku narażają się na konsekwencje finansowe, a niekiedy także karne skarbowe.

Czytaj też: Zasady poboru podatku u źródła (WHT) od 1 stycznia 2023 r. >>

Zmiany w rozliczaniu podatku u źródła

Przykładowo, zmiana zasad rozliczeń podatku u źródła wprowadzona od 2019 r. (częściowo efektywnie od 2022 r.) spowodowała, że polski przedsiębiorca wypłacający należności na rzecz zagranicznych kontrahentów ma obowiązek weryfikować z należytą starannością, czy zagraniczny odbiorca płatności jest uprawniony do zastosowania obniżonej stawki lub zwolnienia przewidzianego w przepisach. Wśród czynności, które – w świetle praktyki organów skarbowych – polska firma powinna podejmować, jest analiza źródeł dostępnych w internecie i weryfikacja, czy kontrahent nie prowadzi działalności w „podejrzanej” jurysdykcji. Konieczne jest zgromadzenie dowodów, że weryfikacja została faktycznie i należycie przeprowadzona - w szczególności w przypadku, gdy zarząd polskiej spółki decyduje się złożyć specjalne oświadczenie pozwalające na zastosowanie przepisów umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub zwolnienie z podatku.

Zobacz również: Czynności sprawdzające zamiast kontroli mogą być groźne dla podatników >>

Problematyczna należyta staranność

Wymogi dotyczące należytej staranności obowiązują już od 2019 r. i to także w odniesieniu do transakcji, których z uwagi na progi kwotowe nie obejmie nowy reżim zwrotowy. Dla przedsiębiorców oznaczają one konieczność żądania od kontrahentów oświadczeń, wypełniania kwestionariuszy, odpowiadania na szczegółowe pytania dotyczące ich działalności czy przedstawiania danych finansowych, co nie zawsze spotyka się ze zrozumieniem. Dodatkowo, praktyka fiskusa, a nawet sądów administracyjnych (co pokazują niedawne rozstrzygnięcia zarówno Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, jak i Naczelnego Sądu Administracyjnego chociażby w sprawach zwolnień dywidendowych) również bywa dla przedsiębiorców niekorzystna. Zdarza się, że prowadzi to do stanu niepewności, czy przedsiębiorca – mimo najlepszej woli – prawidłowo spełnia oczekiwania fiskusa, a w skrajnych przypadkach negatywnie wpływa na decyzje biznesowe, np. dotyczące wypłaty dywidendy.

Czytaj też: Aspekt temporalny przy ocenie należytej staranności podatnika >>

Podatek od przerzuconych dochodów to też dodatkowe obowiązki

Podobne nadmierne obciążenia administracyjne przedsiębiorców wynikają również z innych regulacji, jak chociażby podatek od przerzucanych dochodów (który w praktyce prawdopodobnie w niewielu przypadkach będzie należny, ale bardzo wielu przedsiębiorców musi podjąć działania i zgromadzić dokumentację, aby wykazać, że nie spełniają kryteriów opodatkowania, ponieważ ciężar dowodu jest po stronie podatnika), raportowanie schematów podatkowych, transakcje hybrydowe czy ceny transferowe. Nie bez znaczenia jest obwarowanie nowych regulacji (jak chociażby dotyczących podatku u źródła) sankcjami karnymi skarbowymi grożącymi osobom odpowiedzialnym za rozliczenia podatkowe w spółkach. W konsekwencji, prowadzenie działalności w Polsce w sposób bezpieczny podatkowo staje się coraz trudniejsze, ale też coraz ważniejsze.

Bezpieczeństwo prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce

Jak rozsądnie zmierzyć się z tym problemem, jak zabezpieczyć biznes, ale jednocześnie go nie zablokować nadmiarem procedur, co powinny przedsięwziąć osoby odpowiedzialne za rozliczenia podatkowe, w szczególności członkowie zarządów spółek, aby uchronić się przed odpowiedzialnością i czy to w ogóle możliwe – o tym wszystkim będą rozmawiać przedstawiciele nauki prawa, prokuratury, administracji oraz praktycy prawa podatkowego podczas konferencji „Bezpieczeństwo prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce w świetle przepisów prawa podatkowego i wybranych regulacji prawa karnego” organizowanej przez Centrum Studiów Fiskalnych i Doradztwa Podatkowego Akademii Leona Koźmińskiego oraz firmę doradczą QUIDEA. Konferencja odbędzie się 15 czerwca 2023 r. w formule online, a udział w niej jest bezpłatny. Zapisać można się na stronie ALK.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.