Do 31 grudnia 2024 r. państwa członkowskie mają obowiązek zaimplementować do własnych porządków prawnych Dyrektywę 2020/285 z dnia 18 lutego 2020 r. zmieniającej Dyrektywę 2006/112/WE

Zgodnie z nowymi regulacjami, państwa członkowskie mają obowiązek rozszerzyć zakres podmiotowy zwolnienia z VAT na podatników z siedzibą w innych państwach członkowskich (Procedura SME). Zwolnienie nie obejmie więc podatników, z siedzibą poza terytorium Unii Europejskiej, a jedynie posiadających na terytorium Unii stałe miejsce prowadzenia działalności oraz podatników z siedzibą w Irlandii Północnej.

Czytaj również: Małe firmy będą zwolnione z VAT w całej UE >>

 

Zwolnienie podmiotowe w innym państwie Unii Europejskiej

Aby podatnik z siedzibą w Unii Europejskiej mógł skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w innym państwie Unii:

  • musi złożyć uprzednie powiadomienie do właściwego organu w kraju siedziby, wskazując państwo lub państwa członkowskie, w których zamierza korzystać ze zwolnienia, a także dane dotyczące rocznego obrotu na terytorium Unii Europejskiej tego podatnika w poprzednim i bieżącym roku podatkowym;
  • musi uzyskać w państwie siedziby indywidualny numeru identyfikacyjnego zawierający kod EX, na potrzeby korzystania ze zwolnienia w państwie członkowskim innym niż Państwo członkowskie siedziby;
  • jego roczny obrót (bez podatku VAT) w Unii Europejskiej w poprzednim i bieżącym roku nie może przekroczyć kwoty 100 tys. euro (próg unijny);
  • musi spełniać lokalne warunki zwolnieni określone prze dane państwo Unii Europejskiej, np. nie może przekroczyć progów krajowych ustalonych przez poszczególne państwa członkowskie (w Polsce limit ten to 200 tys. zł), lub np. jego działalność na terytorium państwa, w którym chce uzyskać zwolnienie, nie może dotyczyć tych sektorów, które dane państwo wyłączyło z obszarów zwolnienia z VAT (np. w Polsce będzie to działalność doradcza).

Zwolnienie będzie miało zastosowanie od dnia, w którym państwo członkowskie siedziby działalności gospodarczej:

  • poinformuje podatnika o nadaniu numeru identyfikacyjnego EX na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium kraju;
  • potwierdzi podatnikowi ten numer na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium kraju – w przypadku gdy został on już nadany na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium innego państwa członkowskiego.

Podatnik, w sytuacji gdy przestanie spełniać warunki do zwolnienia, utraci je. Istnieć będzie również możliwość rezygnacji przez podatnika ze zwolnienia.

Czytaj też w LEX: Mali podatnicy VAT z takimi samymi prawami w całej UE >

Warto zwrócić uwagę, iż jeden podatnik, nie musi korzystać ze zwolnienia we wszystkich państwach, w których prowadzi działalność, ma swobodę wyboru. Jednak w takim przypadku prawdo do odliczenia podatku naliczonego, będzie mu przysługiwało tylko w zakresie w jakim podatek naliczono, dotyczy sprzedaży opodatkowanej VAT. Jeśli np. podatnik dokona zakupu towarów lub usług, które są związane z jego działalnością zwolnioną w jednym z państw Unii, nie będzie miał praw do jego odliczenia.

 

Co z procedurami SME i OSS

Od 1 stycznia 2025 r. będą możliwe interakcje pomiędzy procedurami SME i OSS. Podatnik spełniający wymogi będzie mógł stosować procedurę SME w państwie członkowskim siedziby działalności gospodarczej i jednocześnie być zarejestrowanym do celów unijnej procedury OSS rozliczając VAT należny dla państw członkowskich, w których nie korzysta z procedury SME.

Ważne: procedury SME i IOSS wykluczają się wzajemnie i pozostaną takie od dnia 1 stycznia 2025 r.

W celu ułatwienia podatnikom dostępu do informacji o zasadach zwolnienia z VAT obowiązujących w poszczególnych krajach Unii Europejskiej, wdrożone przez te państwa przepisy dotyczące procedury SME będą publikowane na stronie internetowej Komisji Europejskiej.

Do polskiego porządku prawnego regulacje te będą zaimplementowane ustawą - z projektem ustawy można się zapoznać na stronie RCL - tutaj.

Autor: Gerard Goliasz, Senior VAT Specialist w KR Group