Z wnioskiem o wydanie takiego rozporządzenia wystąpił minister pracy i polityki społecznej w ocenie, którego charakter i przeznaczenie specyficznych elementów wspierających zatrudnienie stosowanych w ramach programów specjalnych, uzasadnia zaniechanie poboru podatku od ich wartości. Minister pracy i polityki społecznej zwrócił uwagę, iż wiele elementów wsparcia bezrobotnych i poszukujących pracy, przyznawanych na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwanej dalej „ustawą o promocji zatrudnienia" korzysta już ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o PIT. Dlatego też, zaniechanie poboru PIT od specyficznych elementów wspierających zatrudnienie stanowiłoby dodatkowe wsparcie dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy.

Pojęcie „program specjalny" zostało zdefiniowane w ustawie o promocji zatrudnienia, i oznacza zespół działań, obejmujących usługi i instrumenty rynku pracy oraz specyficzne elementy wspierające zatrudnienie mające na celu dostosowanie posiadanych lub zdobycie nowych kwalifikacji i umiejętności zawodowych oraz wsparcie zagrożonych likwidacją lub istniejących i tworzonych miejsc pracy. Z kolei specyficzne elementy wspierające zatrudnienie oznaczają finansowanie z Funduszu Pracy racjonalnych wydatków innych niż usługi i instrumenty rynku pracy, niezbędnych do realizacji działań dostosowanych do indywidualnych potrzeb uczestników programu specjalnego, adekwatnych do uwarunkowań lokalnego rynku pracy. Szczegółowe zasady organizacji i realizacji programów specjalnych określono w rozporządzeniu z 23 marca 2009 r. w sprawie programów specjalnych (Dz. U. Nr 50, poz. 401). Stosownie do postanowień § 5 ust. 1 pkt 5 tego rozporządzenia specyficzne elementy wspierające zatrudnienie mogą obejmować w szczególności zakup środków trwałych, materiałów i usług niezbędnych w procesie aktywizacji zawodowej lub utrzymania miejsc pracy.

Programy specjalne zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia mogą być kierowane do osób bezrobotnych oraz osób poszukujących pracy, które zostały wyłonione przez starostę, z uwzględnieniem analiz i prognoz lokalnego rynku pracy. Nowy instrument, którym są specyficzne elementy wspierające zatrudnienie, daje staroście swobodę kreowania działań dostosowanych do indywidualnych potrzeb uczestników programu specjalnego. Specyficzne elementy wspierające zatrudnienie obejmują racjonalne wydatki ponoszone w szczególności na zakup środków trwałych, materiałów i usług, niezbędnych w procesie aktywizacji zawodowej lub utrzymaniu miejsc pracy i stanowią uzupełnienie usług i instrumentów rynku pracy. Mają one zastosowanie w sytuacji, kiedy proces aktywizacji i doprowadzenia do zatrudnienia wymaga niestandardowych rozwiązań.

Zaniechanie poboru podatku dochodowego od świadczeń z tytułu specyficznych elementów wspierających zatrudnienie ma na celu zapewnienie pełnego wykorzystania przeznaczonej na ten cel kwoty środków Funduszu Pracy, co z pewnością będzie miało korzystny wpływ na przebieg procesu aktywizacji osób bezrobotnych. Dodatkowo, w związku z faktem, iż specyficzne elementy często przybierają formy nietypowe i trudne do wyceny, a co za tym idzie - także wyliczenia należnej z tytułu ich uzyskania kwoty podatku dochodowego, projektowane zwolnienie zlikwiduje ten problem, przed którym stanąć musiałyby każdorazowo osoby bezrobotne, a także powiatowe urzędy pracy, realizujące programy specjalne.

W każdym przypadku projekt programu specjalnego musi uzyskać opinię powiatowej rady zatrudnienia dotyczącą racjonalności gospodarowania środkami Funduszu Pracy, z uwzględnieniem wydatków planowanych do poniesienia na specyficzne elementy wspierające zatrudnienie, a także ocenę sposobu wyłonienia i doboru uczestników programu specjalnego. W odniesieniu do postulowanego zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych powyższe daje gwarancję, że objęte zostaną nim tylko racjonalne wydatki, a co za tym idzie - zapewniony zostanie oczekiwany dla rynku pracy efekt w postaci wzrostu zatrudnienia.

Zdaniem Ministra Finansów zaniechanie poboru podatku jest uzasadnione, gdyż pomoc uzyskiwana przez bezrobotnych i poszukujących pracy ma służyć wspieraniu osób chcących podjąć zatrudnienie, jak również ograniczaniu bezrobocia w Polsce. Nieuwzględnienie wniosku ministra pracy oznaczałoby, iż otrzymane świadczenia w postaci specyficznych elementów wspierających zatrudnienie stosowanych w ramach programów specjalnych, będą podlegały opodatkowaniu, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy o PIT. Przedmiotowe przychody stanowiłyby dla podatnika przychód z tzw. innych źródeł, a na płatniku ciążyłby obowiązek poboru zaliczki od wypłaconego świadczenia. Tylko w przypadku otrzymania niepieniężnych świadczeń nie wystąpi obowiązek zapłaty zaliczki na podatek. Oznacza to, że cały podatek, obliczony według obowiązującej skali podatkowej, podatnik będzie obowiązany zapłacić składając roczne zeznanie podatkowe.

MF wskazał też, iż na podstawie ustawy o PIT wiele elementów wsparcia bezrobotnych i poszukujących pracy, przyznanych na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia już korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego. Są to:

1. zwrot kosztów otrzymany przez bezrobotnego na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu:

a) przejazdu do miejsca pracy,

b) przejazdu na badania lekarskie lub psychologiczne,

c) przejazdu do miejsca odbywania stażu, szkolenia, przygotowania zawodowego dorosłych, zajęć z zakresu poradnictwa zawodowego lub pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy,

d) przejazdu do miejsca wykonywania prac społecznie użytecznych,

e) zakwaterowania w miejscu pracy lub miejscu odbywania stażu, szkolenia lub przygotowania zawodowego dorosłych,

f) przejazdu na egzamin" (art. 21 ust. 1 pkt 102 ustawy o PIT);

2. Wartość nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych oraz wartość świadczeń rzeczowych, z tytułu:

a) studiów podyplomowych,

b) szkoleń i przygotowania zawodowego dorosłych,

c) egzaminów lub licencji,

d) badań lekarskich lub psychologicznych,

e) ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków

- otrzymanych na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy" (art. 21 ust. 1 pkt 118 ustawy o PIT);

3. Jednorazowe środki przyznane bezrobotnemu na podjęcie działalności, o których mowa w art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art. 21 ust. 1 pkt 121 ustawy o PIT).

Do oszacowania skutków regulacji przyjęto wskazaną przez ministra pracy i polityki społecznej kwotę wydatków przewidzianych na sfinansowanie specyficznych elementów wspierających zatrudnienie realizowanych w ramach programów specjalnych, która w 2013 r. może wynieść maksymalnie 67 min zł.

Proponuje się, aby rozporządzenie dotyczyło dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r.