Sprawa dotyczyła przedsiębiorcy samodzielnie prowadzącego działalność gospodarczą między innymi w zakresie świadczenia usług montażowych oraz w zakresie wykonywania konstrukcji metalowych. Przedsiębiorca podpisał umowę z włoską firmą na wykonanie usługi w zakresie modernizacji ciągu technologicznego do produkcji papierosów w jej fabryce położonej w Polsce. Chodzi tu o wymianę silników w ciągu technologicznym, wymianę instalacji elektrycznych, wymianę pasów transmisyjnych, wymianę łańcuchów oraz wymianę innych urządzeń technicznych. Modernizowany ciąg technologiczny nie jest częścią składową nieruchomości. W każdej chwili może być zdemontowany oraz przeniesiony na inne miejsce. Nadto nie jest on trwale związany z gruntem. Jest on jedynie przymocowany do gruntu tzw. kotwami metalowymi.
Włoska firma nie jest zarejestrowana na terenie Polski, jako podatnik VAT czynny. Przedsiębiorca wystawił włoskiej firmie fakturę wskazując w niej, iż wykonana usługa nie podlega opodatkowaniu na terenie kraju podatkiem od towarów i usług, oraz podając na ww. fakturze informację, iż przedmiotowa sprzedaż stanowi eksport usług podlegający odwrotnemu obciążeniu. Zdaniem przedsiębiorcy jednak sprzedaż usługi w zakresie modernizacji ciągu technologicznego wykonywanej na terenie Polski na podstawie zawartej umowy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podatkowej w wysokości 23 proc. Przedsiębiorca uważa, że fakt, iż nabywcą usługi wykonywanej na terenie kraju będzie firma, która nie jest zarejestrowana w Polsce, jako podatnik VAT czynny, nie stanowi, iż wykonanie niniejszych usług w przyszłości będzie mógł uznać za eksport usług, o którym mowa w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT.
Organ podatkowy nie zgodził się z przedsiębiorcą. Fiskus wskazał co prawda, że o miejscu świadczenia, a tym samym opodatkowaniu usługi decyduje miejsce położenia nieruchomości, z którą dana usługa jest ściśle związana, niezależnie od tego, dla jakiego podmiotu jest wykonywana oraz gdzie znajduje się siedziba usługobiorcy. Zasada ta ma jednak zastosowanie wówczas, gdy usługę można przyporządkować do konkretnej nieruchomości, która jest możliwa do zlokalizowania co do miejsca jej położenia. Natomiast o ile rzeczywiście modernizowany ciąg technologiczny nie jest i nie będzie częścią składową nieruchomości znajdującej się w Polsce - miejscem świadczenia i opodatkowania tych usług, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, jest/będzie terytorium kraju, w którym usługobiorca posiada siedzibę, tj. Włochy (o ile usługi te nie będą świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej znajdującego się na terytorium innego kraju niż kraj, gdzie mieści się jego siedziba). W konsekwencji - usługi te nie podlegają/nie będą podlegały opodatkowaniu stawką podatku od towarów i usług 23 proc.
Identycznie ze stanowiskiem fiskusa orzekł także WSA w Białymstoku. Sąd wskazał, że aby móc rozważać kwestię zaklasyfikowania usługi modernizacji ciągu technologicznego za usługę związaną z nieruchomością i w związku z tym podlegającą opodatkowaniu w miejscu położenia nieruchomości, a więc w Polsce, niezbędne było ustalenie, czy usługa ta odznaczała się wystarczająco ścisłym, bezpośrednim związkiem z nieruchomością. Skoro modernizowany ciąg technologiczny nie jest i nie będzie częścią składową nieruchomości znajdującej się w Polsce, gdyż w każdej chwili może być zdemontowany oraz przeniesiony w inne miejsce, a ponadto nie jest trwale związany z gruntem poprzez ustawienie go na trwałych budowlach, np. wylewkach betonowych lub też podmurówkach, tylko jest on jedynie przymocowany do gruntu tzw. kotwami metalowymi, świadczone usługi nie są związane z nieruchomością. W efekcie, nie można było potwierdzić, że miejscem ich świadczenia, a tym samym opodatkowania - zgodnie z art. 28e ustawy o VAT - było terytorium kraju, ale należało je ustalić na zasadach określonych w art. 28b ust. 1 tej ustawy, tj. w miejscu, gdzie usługobiorca posiada siedzibę działalności (terytorium Włoch). W konsekwencji nieuprawniony był zarzut przedsiębiorcy dotyczący naruszenia art. 41 ustawy o VAT, który stanowi, że stawka podatku wynosi 23 proc.
Wyrok WSA w Białymstoku z 16 maja 2017 r., sygn. akt I SA/Bk 22/17, LEX nr 2301274
