Lewiatan krytycznie ws. zmian dotyczących dokumentu dostawy

Obowiązek chronologicznych wpisów do zestawienia wydanych dokumentów dostawy jest dodatkowym obciążeniem biurokratycznym, które nic nie wnosi a w praktyce oznacza prowadzenie kolejnej ewidencji obok już istniejącej.

Lewiatan przedstawił swoje uwagi do projektu rozporządzenia w sprawie dokumentu dostawy, ewidencji wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, warunków i sposobu ich zwrotu oraz środków skażających alkohol etylowy.

Potwierdzanie na dokumencie dostawy odbioru wyrobów węglowych zwolnionych od akcyzy

§2 ust. 7 i 8 projektu z 31 lipca 2013 r. wskazuje na konieczność potwierdzania na dokumencie dostawy odbioru wyrobów węglowych zwolnionych od akcyzy, podczas gdy w ustawie (art. 31a ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym, dalej, jako u.p.a.) umożliwiono potwierdzanie to poprzez złożenie podpisu na fakturze lub umowie handlowej. Brak w/w zastrzeżenia powoduje, zdaniem Lewiatana, że przepis wykonawczy nie będzie spójny z ustawą. Jest też przykładem niekonsekwencji, gdyż już w poprzednich przepisach rozporządzenia akcentuje się możliwość zastąpienia dokumentu dostawy fakturą.

Potwierdzanie odbioru lub zwrotu dostaw wyrobów węglowych sprowadzonych w ramach WNT

§2 ust. 9 projektu dotyczy potwierdzania odbioru lub zwrotu dostaw wyrobów węglowych sprowadzonych w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia. W opinii Lewiatana przepis ten nie jest wystarczająco czytelny. Dla opisania w/w czynności używa się pojęcia „finalny nabywca węglowy odnotowuje na dokumencie dostawy odpowiednio ich odbiór albo zwrot", przy czym nie wyjaśniono, na czym ma polegać wspomniane odnotowanie. Czy ma to być podpis, tak jak przy dostawach krajowych, choć takie rozwiązanie byłoby nietrafne, z uwagi na fakt, że wystawca dokumentu dostawy sam będzie sobie go potwierdzał, czy też ma to być inna czynność przeprowadzona w odmienny sposób np. poprzez naniesienie adnotacji. Wówczas konieczne wydaje się doprecyzowanie co ta adnotacja powinna zawierać. Lewiatan podkreśla, że tak niedookreślone normy budują w praktyce wiele wątpliwości, a co najgorsze mogą być podstawą wyprowadzania niekorzystnych dla podatnika zarzutów.

Wystawienie duplikatu dokumentu dostawy

W §2 ust. 10 projektu określono zagadnienie wystawienia duplikatu dokumentu dostawy. Jego redakcja zdaje się dopuszczać wyłącznie jeden wariant utraty dokumentu - poprzez jego zaginięcie lub zniszczenie po stronie odbiorcy dostawy. Natomiast nie wyjaśnia sposobu zachowania w sytuacji, gdy zaginiecie tego dokumentu nastąpi już u dostawcy. Wydaje się, że w takiej sytuacji zawiadomienie organu jest również konieczne. Niemniej nie ma potrzeby występowania z wnioskiem o wydanie duplikatu, które to zadania mogą się nasuwać po lekturze zdania drugiego przepisu. Lewiatan proponuje wskazać w rozporządzeniu, który z naczelników jest w takiej sprawie właściwy. Utrata dokumentu nie jest bowiem zdarzeniem podatkowym, nie jest też stanem faktycznym dotyczącym wyrobów akcyzowych, a zatem nie będą do niej miały zastosowania postanowienia art. 14 u.p.a. definiującego właściwość miejscową organów.

Zestawienia wydanych dokumentów dostawy

§3 ust. 1 projektu wskazuje na wymóg miesięcznego sporządzania zestawień wydanych dokumentów dostawy. Uwzględniając, że od 1 lipca 2013 r. ustawodawca dopuszcza składanie deklaracji podatkowych za okresy kwartalne Lewiatan postuluje również w kwestii zestawień dokumentów dostawy wydłużyć wspomniany okres sprawozdawczy. Zestawienia te służą profilowaniu kontroli, które do tej pory nie występowały często. Ponadto ryzyko uszczupleń podatkowych w tym sektorze wyrobów jest stosunkowo niskie i nie ma potrzeby tak częstego monitorowania rynku. Ponadto wydłużenie okresu, za który podatnik zobowiązany będzie do złożenia zestawienia dokumentów dostawy zmniejszy bariery administracyjne i wpisuje się w kontekst ostatnich zmian ustawowych w zakresie obrotu wyrobami węglowymi.

§3 ust. 2 projektu zawiera zakres danych, jakie powinny znaleźć się w zestawieniu dokumentów dostawy. Jest on analogiczny jak w obecnie obowiązujących przepisach. Niemniej praktyka pokazuje, że są one nieprzydatne dla organów podatkowych, i w rezultacie żądają one sporządzania zestawień w pełniejszym zakresie i wg własnych wzorców. Lewiatan postuluje zmianę przedmiotowego przepisu i kontrolę działań służby celnej w tym zakresie.

§3 ust. 3 projektu nakłada obowiązek dokonywania wpisów do zestawienia dokumentów dostawy chronologicznie oraz niezwłocznie po wystawieniu dokumentu. W ocenie Lewiatana nie ma takiej potrzeby oraz nie przemawia za tym żadna okoliczność faktyczna ani przesłanka prawna. Ponadto regulacja ta nie uwzględnia specyfiki obrotu wyrobami zwolnionymi - np. wydawanie wyrobów zwolnionych ma miejsce z różnych składów podatkowych prowadzonych przez inne podmiot a podatnik w oparciu o prowadzoną ewidencję sporządza i przekazuje do UC jedno zbiorcze zestawienie po zakończeniu m-ca sprawozdawczego. W takich przypadkach wpisywanie danych do zestawienia chronologicznie, niezwłocznie po wystawieniu dokumentu dostawy będzie praktycznie niemożliwe. Zdaniem Lewiatana obowiązek chronologicznych wpisów do zestawienia jest dodatkowym obciążeniem biurokratycznym, które nic nie wnosi a w praktyce oznacza prowadzenie kolejnej ewidencji obok już istniejącej, tyle że pod inną nazwą (zestawienie) i z ograniczoną ilością danych.

Ponadto stemplowanie w/w kart zestawień wydaje się działaniem chybionym tym bardziej, że zestawienie musi zawierać oznaczenie podmiotu, które je sporządził. Jest to zatem dublowanie tych samych czynności.

Faktura, jako dokument dostawy

§ 3 ust. 4 rozporządzenia wskazuje, że przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy dokumentem dostawy jest faktura. Według Lewiatana ust. 4 jest niespójny z ustawą. Przepisy § 3 ust. 1-3 dotyczą obowiązków w zakresie przygotowywania zestawień dokumentów dostawy. Takie ukształtowanie przepisów oznacza więc, że obowiązek przygotowania zestawienia dotyczy także faktur, na podstawie których przemieszczane są wyroby zwolnione od akcyzy. Należy wskazać tu na niekonsekwencję w brzmieniu § 3 ust. 4 w porównaniu do przepisów ustawy akcyzowej nowelizowanych z dniem 20 września 2013 r. W świetle art. 31a ust. 3 pkt 1 i pkt 2 znowelizowanej ustawy, dla udokumentowania dostawy wyrobów zwolnionych wystawia się dokument dostawy lub fakturę. Występuje tu więc wyraźne rozróżnienie dwóch dokumentów, które są wykorzystywane dla potrzeb „przemieszczania". Tymczasem projekt rozporządzenia wskazuje, że faktura jest de facto dokumentem dostawy. Nie jest to kwestia kluczowa, niemniej jednak sformułowanie takie jest w istocie sprzeczne z brzmieniem ustawy, gdyż faktura nie jest dokumentem dostawy.

Dodatkowo w zakresie powyższego można uznać, że wskazana w projekcie rozporządzenia delegacja ustawowa do wydania tego rozporządzenia jest niewystarczająca. W zakresie tejże delegacji projekt odnosi się wyłącznie do art. 38 ust. 1 ustawy, który dotyczy ewidencjonowania i stosowania dokumentów dostawy, a nie faktur (które zgodnie ze znowelizowaną ustawą dokumentem dostawy nie są). Należałoby zatem dodać do projektu delegację przewidzianą w art. 38 ust. 2 ustawy.

Okres ważności starych dokumentów dostawy

Lewiatan postuluje wydłużenie okresu ważności starych dokumentów dostawy do końca 2013 roku. Wynika to z faktu, że wielu sprzedawców posiada odpowiednie zapasy tych dokumentów i szybsze ich wycofanie jest nieekonomiczne. Dodatkowo treść dotychczasowych dokumentów jest szersza i obejmuje wszystkie dane wymagane w nowym wzorze. Jedyną znaczącą różnicą jest zmiana pozycji „miejsce odbioru" na „miejsce sprzedaży". Kwestie te można uregulować w projektowanym rozporządzeniu dopuszczając inny sposób wypełniania starych formularzy. Ponadto nie uniknie się tych dylematów skoro w rozporządzeniu dopuszcza się stosowanie formularzy przez 30 dni od dnia jego wejścia w życie. W efekcie tych zapisów stare wzory wykorzystywane będą w okresie obowiązywania nowych norm pomimo, że nie do końca będą do nich przystawały. W związku z powyższym Lewiatan uważa, że nie występują przeszkody do stosowania dotychczasowych wzorów dokumentów do końca roku.

Okres przejściowy

Lewiatan proponuje rozważenie zrównania okresu przejściowego z okresem rozliczania obrotu wyrobami węglowymi, który wynosi albo 1 miesiąc albo 1 kwartał. Projektowane 30 dni może przypaść na inny termin i wywołać chaos interpretacyjny oraz organizacyjny. Należy pamiętać, że wystawianie dokumentu dostawy jest warunkiem do zwolnienia od akcyzy a zatem aspekt jego prawidłowego wystawiania jest bardzo istotny i może wpłynąć na ewentualne obowiązki podatkowe uczestników obrotu.

Termin wystawienia dokumentu dostawy

Lewiatan zwrócił uwagę, że w projekcie rozporządzenia pominięto kwestie terminu wystawienia dokumentu dostawy. W nowym ujęciu, gdy dokument ten nie towarzyszy przesyłce i jest związany z czynnością sprzedaży słusznym wydaje się doprecyzowanie (wskazanie) okresu, w którym taki dokument powinien wejść do obrotu. Skoro jego zamiennikiem jest faktura, a ta powinna zostać wystawiona w terminie 7 dni od dnia wydania towaru, to również dokument dostawy powinien być traktowany na identycznych zasadach. W zakresie dokumentu dostawy nie ma przepisów regulujących jego wystawianie i dlatego dla pełnej przejrzystości zapisy takie powinny znaleźć się w opiniowanym rozporządzeniu.

Opis pola nr 3 dokumentu dostawy wyrobów węglowych

W odniesieniu do budowy i treści nowego dokumentu dostawy wyrobów węglowych, to zastrzeżenia budzi treść i opis pola nr 3. Niejasne jest odwołanie do nabycia, które wymienia się obok sprzedaży. Nie tłumaczy tego również legenda. Należy się domyślać, że chodzi o wewnątrzwspólnotowe nabycie (WNT). Ponadto przy WNT też mamy czynność sprzedaży i różnicowanie tego rodzaju zachowań byłoby trudne do uchwycenia.

Kod CN przy opisie towaru

W ocenie Lewiatana wątpliwe jest dalsze stosowanie przy opisie towaru kodu CN. Wprawdzie uwaga nr 5 objaśnień dopuszcza przejście w hierarchii klasyfikacyjnej na pozycje CN, jednakże jak pokazuje praktyka takie oznaczanie wyrobów jest jedyne i powszechne (vide deklaracje, ewidencje, faktury). W efekcie taki sposób opisu towaru należałoby przewidzieć, jako jedyny dopuszczalny a przynajmniej odwrócić obecną sytuację traktując kod CN, jako ewentualność, a nie regułę.

Nieprecyzyjne "miejsce sprzedaży"

Lewiatan dostrzegł też potrzebę doprecyzowania pojęcia "miejsca sprzedaży" pojawiającego się we wzorze dokumentu dostawy. Wprawdzie zostało ono zdefiniowane w legendzie dokumentu jednakże nadal jest ono mało czytelnie. Nie wyjaśniono bowiem co należy rozumieć pod tym pojęciem jak i wyjaśniającym go zapisem odnośnie adresu gdzie dokonywana jest sprzedaż. Czy jest to miejsce wystawienia faktury czy też wydania towaru? Pojawiające się na tym tle wątpliwości powinny zostać usunięte, tym bardziej, że dokument dostawy jest warunkiem zwolnienia podatkowego.