Kosztami uzyskania przychodu są także wydatki poniesione z zamiarem zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, aby w przyszłości przynosiło ono przychody. Tym samym kwota, którą podatnik w ugodzie sądowej zobowiązał się wypłacić, w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy najmu, jest kosztem uzyskania przychodu. Takie stanowisko wynika z wyroku WSA w Poznaniu z dnia 16 czerwca 2011 r., I SA/Po 342/11.

W przedmiotowej sprawie zawarto ugodę sądową, mocą której rozwiązano umowę najmu. Zgodnie z ugodą, podatnik zobowiązał się do zapłaty na rzecz wynajmującego odszkodowania stanowiącego wielokrotność czynszu najmu, którego termin płatności jeszcze nie nastąpił. Podatnik w związku z zaistniałą sytuacją zadał pytanie, czy kosztem uzyskania przychodu będzie wypłacona na podstawie ugody sądowej kwota stanowiąca wielokrotność czynszu, w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy najmu.

Zdaniem podatnika, kwota stanowiąca wielokrotność czynszu najmu, która ma zostać zapłacona przez skarżącą na rzecz dotychczasowego wynajmującego, będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu w chwili zapłaty.Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uznał jednak stanowisko za nieprawidłowe. Zdaniem organu podatkowego, art. 15 ust. 1 ustawy o CIT nie przewiduje możliwości wpisywania w ciężar kosztów podatkowych odszkodowań, które ponoszone są w celu uniknięcia strat. Dlatego też, jeśli wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu nie miało na celu osiągnięcia przychodu, a jedynie zapobieżenie dalszym stratom, to kwestia ta dotyczy ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej, którego negatywnych konsekwencji finansowych nie można przenosić na zmniejszenie obciążeń podatkowych.

Sprawa trafiła do WSA w Poznaniu, który uznał, że kwota, którą podatnik w ugodzie sądowej zobowiązał się wypłacić, w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy najmu, pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodu. W ocenie Sądu, koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to są takie koszty, które poniesione zostały, aby takie źródło dalej istniało i przynosiło przychody. Natomiast, jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronienie istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób.

Stanowisko organu podatkowego prowadziło, zdaniem Sądu, do absurdalnej sytuacji, w której podatnik mógłby zaliczyć w koszty uzyskania przychodu kwoty związane z najmem lokalu (przy nieskorzystaniu z niego z uwagi na niespełnienie określonych warunków), a nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu kwot ugody sądowej, która po pierwsze dotyczy tej samej umowy najmu, po drugie została zawarta w celu ochrony źródła przychodów i jednocześnie minimalizowała straty skarżącej z tytułu zawartej umowy najmu na czas określony.Należy więc uznać, że zawarta ugoda sądowa zmierzała w sposób bezpośredni do zabezpieczenia nie tylko przychodów podatnika, ale prowadzonej przez nią działalności gospodarczej w ogóle.

Michał Malinowski