Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy Podatkowego

Czy do ustalenia progu warunkującego konieczność sporządzania dokumentacji cen transferowych w przypadku umowy pożyczki przyjmuje się kwotę udzielonej pożyczki czy też wartość odsetek za dany rok?

Odpowiedź:

Przepisy nie określają jednoznacznie co należy rozumieć pod pojęciem zapłaconych, bądź wymagalnych świadczeń wynikających z transakcji z podmiotem powiązanym (których suma w roku podatkowym jest uwzględniana przy liczeniu progu dokumentacyjnego). Z ogólnych zasad dotyczących pożyczek, jakie przyjęte są w podatku dochodowym, wynikałoby, że w limicie (wysokości progu) należałoby uwzględniać wyłącznie zapłacone (naliczone) odsetki od pożyczki, pomijając kwotę główną pożyczki.

Uzasadnienie:

Zgodnie z przepisem art. 9a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p. – podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji.Przepisy stanowią zatem o dokonywaniu transakcji z podmiotem powiązanym. Nie wyjaśnia się bliżej (w ustawie) tego pojęcia.Jednocześnie u.p.d.o.p. ustala określone progi dla wartości owych transakcji w roku podatkowym, od przekroczenia których, uzależnione jest powstanie obowiązku prowadzenia szczególnej dokumentacji podatkowej.Zgodnie bowiem z przepisem art. 9a ust. 2 u.p.d.o.p. obowiązek prowadzenia dokumentacji obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:100.000 euro – jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego, określonego zgodnie z art. 16 ust. 7 u.p.d.o.p., albo30.000 euro – w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo50.000 euro – w pozostałych przypadkach.Mowa jest zatem o łącznej kwocie wymagalnych lub zapłaconych w roku podatkowym świadczeń. Pożyczka jest neutralna w podatku dochodowym (nie stanowi, ani przychodu, ani kosztu). W związku z tym nie można jej uznać za kwotę zapłaconą (otrzymaną), ani wymagalną. Nie jest ona świadczeniem w rozumieniu tych przepisów.Tylko kwoty odsetek (jako wynagrodzenie za korzystanie z pożyczki) są świadczeniami płaconymi, bądź wymagalnymi w związku z zawartą transakcją z podmiotem powiązanym. Dlatego też moim zdaniem, w przypadku udzielenia (otrzymania) pożyczki od podmiotu powiązanego, dla celów rozpoznania powstania obowiązku dokumentacji tych transakcji pod uwagę należy brać wyłącznie kwotę zapłaconych (lub należnych) w danym roku podatkowym odsetek.

Poglądy organów podatkowych są rozbieżne w tej kwestii. Z jednej strony można się spotkać z poglądem, że „w zakresie sporządzania dokumentacji podatkowej na potrzeby art. 9a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – w sytuacji udzielenia w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oprocentowanej pożyczki innej osobie prawnej będącej podmiotem powiązanym należy uwzględnić jako wartość transakcji jedynie kwotę odsetek od pożyczki jako zapłatę za jej udzielenie” (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 października 2011 r., IPPB5/423-677/11-2/AS).

Z drugiej jednak strony niekiedy organy podatkowe wskazują, że dla celów sporządzenia dokumentacji podatkowej za wartość transakcji pożyczki należy uznać łącznie kapitał pożyczki wraz z odsetkami. Takie też stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 5 stycznia 2011 r., ITPB3/423-548/10/MK.

Moim zdaniem – wskazywane już w poprzedniej odpowiedzi należy brać pod uwagę (przy wyliczeniu limitu transakcji) tylko i wyłącznie kwoty wymagalnych odsetek.

Niemniej jednak należy liczyć się z ryzykiem, że organy podatkowe będą chciały brać pod uwagę – przy wyliczaniu wartości transakcji dla celów limitu – także kwotę kapitału pożyczki (wymagalną w danym roku).

Adam Bartosiewicz, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego

Odpowiedzi udzielono 4 listopada 2014 r.