Tak wskazał Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z 7 lipca 2015 r. Po raz pierwszy w historii Trybunał zdecydował się na skierowanie pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Sprawa dotyczy przepisów unijnej dyrektywy, które nie pozwalają na zastosowanie obniżonej stawki podatku VAT dla elektronicznych wersji książek i gazet.
Zobacz: TK wystąpił z pytaniem prejudycjalnym ws sprawie VAT na e-booki >>
Sprawa została zainicjowana przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który w grudniu 2013 roku złożył wniosek do TK w sprawie różnic w stawce podatku od towarów i usług na publikacje wydawane na nośnikach fizycznych (drukowane, wydawane na dyskach, taśmach etc.) oraz te, oferowane w formie zapisu cyfrowego (tzw. ebooki). Obecnie obniżone stawki VAT w wysokości 8 i 5 proc. można stosować jedynie do publikacji drukowanych lub na nośnikach (dyskach, taśmach i innych), natomiast nie można stosować takich stawek do publikacji elektronicznych, które są objęte 23 proc. stawką VAT. Zdaniem RPO, takie zróżnicowanie opodatkowania publikacji mających tę samą cechę istotną (relewantną), tj. identyczną treść, narusza zasadę równości podatkowej.
Zobacz: RPO walczy o niższy VAT na e-booki >>
Marszałek Sejmu oraz Prokurator Generalny podkreślili, że polskie przepisy w tym zakresie stanowią implementację dyrektywy 2006/112/WE, z której wynika konieczność odmiennego traktowania przez państwa członkowskie publikacji tradycyjnych (drukowanych i na nośnikach fizycznych) oraz publikacji elektronicznych (cyfrowych). Według nich polski ustawodawca nie mógł tej kwestii inaczej uregulować bez narażenia się na zarzut naruszenia zobowiązań Polski wynikających z członkostwa w Unii Europejskiej. Dlatego od rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Zdaniem Trybunału, zróżnicowanie stawek podatkowych dla książek na nośnikach fizycznych (papierowych, audiobookach) oraz tych dostarczanych elektronicznie może naruszać zasadę neutralności. Trybunał Konstytucyjny kwestionuje tu ważność art. 98 ust. 2 dyrektywy VAT w związku z pkt 6 załącznika III do tej dyrektywy z powodu naruszenia zasady neutralności podatkowej. A zasada neutralności podatkowej zakazuje traktowania w inny sposób z punktu widzenia VAT (a zatem stosowania różnych stawek VAT) towarów lub usług podobnych, które są wobec siebie konkurencyjne. Rozpatrując kwestię naruszenia zasady neutralności podatkowej w stosunku do książek na nośnikach fizycznych i książek dostarczanych drogą elektroniczną należy więc przede wszystkim rozważyć, czy są to towary podobne i konkurencyjne wobec siebie. Zauważyć przy tym trzeba, że zgodnie z dyrektywą VAT, książki na nośnikach fizycznych są towarem, a książki dostarczane drogą elektroniczną usługą.
TK podkreślił, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości, jeżeli ustala się, czy towary (usługi) są podobne z punktu widzenia zasady neutralności podatkowej, należy uwzględnić punkt widzenia przeciętnego konsumenta, unikając sztucznych rozróżnień opartych na nieznaczących różnicach. Dwa towary (dwie usługi) są podobne, gdy wykazują analogiczne właściwości i spełniają te same potrzeby konsumenta, w zależności od kryterium porównywalności w użytkowaniu, i gdy istniejące różnice nie wpływają w znaczący sposób na decyzję konsumenta o skorzystaniu z jednej lub drugiej usługi.
Dyrektywa VAT umożliwia państwom członkowskim wprowadzenie obniżonej stawki VAT dla książek na nośnikach fizycznych. Możliwe jest zatem objęcie niższą stawką VAT książek drukowanych na papierze oraz tych książek elektronicznych, które są dostarczane na innym nośniku fizycznym, takim jak płyta CD, CD-ROM, pendrive, czy karta pamięci. Oczywiście, do państw członkowskich należy określenie nośników fizycznych, do których ma zastosowanie stawka obniżona VAT.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, książki na nośnikach fizycznych innych niż papier oraz książki dostarczane elektronicznie są podobne. Wykazują analogiczne właściwości i spełniają te same potrzeby konsumenta. Są to też produkty konkurencyjne wobec siebie. W przypadku książek elektronicznych, niezależnie od tego, czy są one dostarczane na nośniku fizycznym, czy elektronicznie, ich treść oraz funkcjonalność są takie same. Dlatego kwalifikacja książek na nośnikach fizycznych jako towarów, do których można stosować obniżoną stawkę VAT, z jednoczesnym zakwalifikowaniem książek dostarczanych elektronicznie jako usług świadczonych drogą elektroniczną, do których zgodnie z art. 98 ust. 2 akapitem drugim dyrektywy VAT stawki obniżone nie mają zastosowania, prowadzi do naruszenia zasady neutralności podatkowej w ten sposób, że różnicuje stawki VAT w odniesieniu do towarów podobnych i konkurencyjnych wobec siebie.
Trybunał Konstytucyjne ma wątpliwości, co do ważności art. 98 ust. 2 dyrektywy 2006/112/WE w związku z pkt 6 załącznika III do tej dyrektywy w kontekście zasady neutralności podatkowej w zakresie, w jakim wyłącza stosowanie obniżonych stawek podatku do książek wydawanych w formie cyfrowej i innych publikacji elektronicznych. To, zdaniem Trybunału, uzasadnia jego wystąpienie do TSUE z pytaniem prejudycjalnym.
Postanowienie TK z 7 lipca 2015 r., sygn. akt K 61/13
Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zakresu VAT. Komantarz
|