Czy pracownicę na macierzyńskim należy brać pod uwagę przy ustalaniu liczby ubezpieczonych dla potrzeb sporządzenia Informacji ZUS IWA?

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Czy pracownicę, która przebywała na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim, ale otrzymywała świadczenia w naturze (opieka medyczna), od których naliczone były wszystkie składki ZUS i podatek, należy uwzględniać w ZUS IWA?

Odpowiedź:

Pracownica, która przebywa na urlopie macierzyńskim bądź urlopie rodzicielskim i z tego tytułu pobiera zasiłek macierzyński nie podlega ubezpieczeniu wypadkowemu. Stąd też takiej pracownicy nie bierze się pod uwagę przy ustalaniu liczby ubezpieczonych dla potrzeb sporządzenia Informacji ZUS IWA.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 31 ust. 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 1242 z późn. zm.) – dalej u.u.s.w, płatnik składek w terminie do 31 stycznia danego roku przekazuje do ZUS Informację ZUS IWA za poprzedni rok kalendarzowy. Obowiązek złożenia takiej Informacji – zgodnie z art. 31 ust. 7 u.u.s.w. – spoczywa na płatniku składek, który łącznie spełnia następujące warunki: a) w roku kalendarzowym, którego dotyczy Informacja ZUS IWA zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych, b) był nieprzerwanie zgłoszony w ZUS jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe od dnia 1 stycznia do 31 grudnia roku, za który składana jest informacja i co najmniej jeden dzień w styczniu następnego roku, c) był wpisany do rejestru REGON w dniu 31 grudnia roku, za który jest składana informacja ZUS IWA. W Informacji ZUS IWA płatnik składek przekazuje do ZUS m.in. informacje o liczbie ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego, którą ustala się na zasadach określonych w art. 28 ust. 3 u.u.s.w. Z przepisu tego wynika, że liczbę ubezpieczonych ustala się jako iloraz sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w ZUS co najmniej 1 dzień. Dla potrzeb u.u.s.w.p. za ubezpieczonego uważa się osobę fizyczną podlegającą ubezpieczeniu wypadkowemu, a także osobę, która przed dniem 1 stycznia 1999 r. podlegała ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników. Pracownik, który korzysta z urlopu macierzyńskiego bądź urlopu rodzicielskiego nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu wypadkowemu. Z uwagi na to, że za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego pracownikowi przysługuje zasiłek macierzyński – stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 19) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 121 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s. podlega on obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania tego zasiłku. Pobieranie zasiłku nie stanowi jednak tytułu do ubezpieczenia wypadkowego, co wynika z art. 12 ust. 2 u.s.u.s.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że pracodawca ustalając dla potrzeb sporządzenia Informacji ZUS IWA za 2015 r. liczbę ubezpieczony zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego w tym roku kalendarzowym, nie powinien brać pod uwagę w poszczególnych miesiącach 2015 r. tych pracowników, którzy przez cały miesiąc przebywali na urlopie macierzyńskim lub urlopie rodzicielskim. Nie zmienia tego okoliczność, iż w danym miesiącu za takiego pracownika były rozliczane składki na pracownicze ubezpieczenia społeczne (na marginesie wypada dodać, że ZUS stoi na stanowisku, że osiągane przez pracownika w okresie przebywania na urlopie macierzyńskim (urlopie rodzicielskim, urlopie wychowawczym) nieodpłatne świadczenie w postaci sfinansowanej przez pracodawcę opieki medycznej, nie stanowi podstawy wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenia). Należy jednak dodać, że powyższe nie dotyczy pracownika, który łączy urlop rodzicielski z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, gdyż taki pracownik zgodnie z art. 9 ust. 6b u.s.u.s. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów, tj. stosunku pracy i pobierania zasiłku macierzyńskiego. Taki pracownik, podlegając obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stosunku pracy, jest bowiem objęty również ubezpieczeniem wypadkowym.

Piotr Kostrzewa, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 18.01.2016 r.