W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się spółka, która wypłaciła akcjonariuszowi – Skarbowi Państwa, dywidendę niepieniężną w postaci linii elektroenergetycznych. Miała jednak wątpliwości czy nie spowoduje to powstania u niej przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o CIT.
Sama uważa, że po jej stronie przychód taki nie powstał. Jej zdaniem skoro przepisy ustawy o CIT nie zawierają uregulowań szczególnych określających zasady wypłaty dywidendy rzeczowej, skutki podatkowe takiej transakcji powinny być identyczne, jak w przypadku dywidendy pieniężnej, której wypłata nie ma wpływu na rozliczenie podmiotu wypłacającego dywidendę, tj. nie powoduje powstania ani przychodu, ani kosztu podatkowego.
Fiskus się nie zgodził. Organ uznał, że podjęcie uchwały o wypłacie dywidendy w formie niepieniężnej skutkowało powstaniem zobowiązania spółki do zaspokojenia roszczeń akcjonariuszy o wypłatę dywidendy. Wykonanie zobowiązania poprzez przeniesienie znajdującej się w aktywach spółki własności linii elektroenergetycznych prowadzi do wygaśnięcia tego zobowiązania. W ten sposób spółka, jako dłużnik zwolni się z długu, a linie zmienią właściciela. Zdaniem fiskusa spółka uzyska przychód do opodatkowania. Na gruncie ustawy o CIT przeniesienie majątku w postaci linii elektroenergetycznych należy traktować na równi ze zbyciem rzeczy lub praw majątkowych.
Sprawa ostatecznie rozstrzygnął NSA. Zdaniem sądu rację w sporze ma spółka. Zdaniem sądu nie ma podstawy prawnej, aby podjęcie uchwały o wypłacie zysku w formie niepieniężnej, skutkowało powstaniem przychodu po stronie spółki. Sąd podkreślił, że wypłata dywidendy wspólnikowi spółki ma charakter świadczenia jednostronnego i nieekwiwalentnego, nie może być zatem uznana za odpłatne zbycie składników majątku spółki wtedy, gdy wypłata następuje w formie rzeczowej (niepieniężnej). Wypłata z zysku w formie rzeczowej nie różni się, zdaniem NSA, jeżeli chodzi o konsekwencje podatkowe, od dywidendy wypłacanej w formie pieniężnej. Dlatego wypłaty z zysku na rzecz akcjonariuszy spółki nie można uznać za mające cechy odpłatnego zbycia prawa własności udziałów innej spółki. Wypłata przez spółkę dywidendy niepieniężnej nie jest tożsama z umową sprzedaży, ani jakiejkolwiek podobną umową o charakterze wzajemnym, bowiem przeniesienie własności udziałów innej spółki w wyniku wypłaty dywidendy nie ma charakteru odpłatnego zbycia prawa. Jest ona jednostronną czynnością prawną polegająca na przeniesieniu prawa własności udziałów innej spółki na akcjonariusza uprawnionego do udziału w zysku na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy danej spółki. Wypłata z zysku w formie rzeczowej na rzecz akcjonariusza spółki nie jest także czynnością wzajemną, gdyż świadczeniu spółki na rzecz akcjonariuszy bezpośrednio nie odpowiada jakiekolwiek świadczenie z ich strony.
Zdaniem sądu nie ma więc podstaw na gruncie ustawy o CIT do różnicowania sytuacji wypłaty dywidendy pieniężnej i niepieniężnej (rzeczowej) akcjonariuszowi spółki akcyjnej. W obu przypadkach spółka wykonuje swoje obowiązki względem akcjonariuszy, dokonując czynność jednostronnej, a nie odpłatnego zbycia nieruchomości, rzeczy lub prawa – w pierwszym przypadku jest to czynność wypłacenia określonej kwoty pieniężnej, a w drugim jej rzeczowego ekwiwalentu.
Wyrok NSA z 15 maja 2015 r., sygn. akt II FSK 1607/13
Omówienie z programu Vademecum Głównego Księgowego
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość
|